Ból podbrzusza – najczęstsze przyczyny
Terminem „podbrzusze” określa się dolną część brzucha, poniżej linii pępka. Jest to obszar, w którym znajdują się różne narządy, takie jak jelita, pęcherz moczowy, narządy rozrodcze (u kobiet i mężczyzn) oraz część układu moczowego. Kiedy w tych okolicach pojawia się silny ból, warto poznać jego przyczynę, by nie tylko szybko go wyeliminować, ale przede wszystkim, nie dopuścić do rozwoju poważnej choroby.
Ból w podbrzuszu może być wywołany przez różne czynniki, takie jak miesiączka, schorzenia jelit, infekcje układu moczowego, problemy ginekologiczne u kobiet, kamica nerkowa czy zapalenie wyrostka robaczkowego. Sprawdź, jakie rodzaje bólu podbrzusza wyróżnia się w medycynie, jakie są najczęstsze przyczyny występowania dolegliwości oraz w jakich sytuacjach warto skonsultować się z lekarzem.
Z artykułu dowiesz się:
Ból podbrzusza – rodzaje
Ból podbrzusza jest podstawowym objawem różnego rodzaju dolegliwości w tej części brzucha. Choć częściej dotyczy kobiet, ze względu na zmiany hormonalne w narządach rozrodczych, to zdarza się także u mężczyzn – z wielu innych przyczyn. Żeby lekarz mógł wstępnie ustalić, gdzie znajduje się źródło bólu podbrzusza, pacjent powinien dokładnie opisać, jakiego rodzaju dolegliwości bólowe odczuwa. Nie zawsze jest to łatwe, zwłaszcza jeśli mają one charakter promieniujący na inne organy. Wówczas może być ciężko zlokalizować, gdzie ból ma swój początek.
Oto najpopularniejsze rodzaje dolegliwości bólowych – warto wiedzieć, czym się charakteryzują i różnią między sobą, by w razie konieczności móc dokładnie opisać je lekarzowi.
Ostry ból podbrzusza o charakterze kurczowym – tego rodzaju ból u kobiet, związany jest najczęściej z krwawieniem menstruacyjnym. Bolesnym skurczom macicy towarzyszą także inne dolegliwości – ból głowy, biegunka lub zaparcia, nudności, wymioty. Zwykle bóle miesiączkowe mają charakter promieniujący w kierunku kręgosłupa lędźwiowego oraz górnej części ud.
Narastający i przemieszczający się ból brzucha – jeśli pacjent początkowo odczuwa w nadbrzuszu (lub w okolicy pępka) ból o średniej intensywności, ale z czasem dolegliwości stają się coraz silniejsze i bardziej odczuwalne w dole brzucha, mówimy o bólu narastającym i wędrującym. Zwykle zwiastuje on ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – najczęściej jest pierwszym z objawów.
Promieniujący ból podbrzusza – tego rodzaju dolegliwości bólowe odczuwalne są nie tylko tam, gdzie znajduje się ich przyczyna, ale również w innych częściach ciała – najczęściej w kręgosłupie lędźwiowym. Jeśli bólowi towarzyszy częstomocz, krew w moczu lub trudności z oddawaniem moczu, prawdopodobnie w organizmie rozwija się choroba układu moczowego.
Ból podbrzusza – co może być przyczyną?
Przyczyn bólu podbrzusza może być naprawdę wiele, dlatego diagnostyka i leczenie powinny odbywać się pod kierunkiem lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty – ginekologa, urologa, czy gastrologa. Najczęstszymi przyczynami dolegliwości bólowych są:
Bolesne miesiączkowanie i schorzenia układu rozrodczego
Krwawienie menstruacyjne jest połączone z bólem w podbrzuszu, który wynika ze skurczów macicy. Endometrium (błona śluzowa macicy) złuszcza się, jeśli w danym cyklu nie doszło do zapłodnienia, a następnie razem z krwią wypływa przez drogi rodne. Zdarza się, że u niektórych kobiet (szacuje się, że od 3 do nawet 30%) menstruacyjne bóle podbrzusza są tak silne, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie w czasie miesiączki. Mówi się wówczas o tzw. bolesnym miesiączkowaniu – dysmenorrhea.
Bolesne miesiączkowanie może być pierwotne – w tym przypadku, lekarz nie stwierdza żadnych nieprawidłowości w budowie narządów rodnych oraz otrzymanych wynikach badań lub wtórne, pojawiające się u kobiet, które do tej pory nie odczuwały takich dolegliwości. Zdarza się, że bolesne miesiączkowanie jest objawem schorzeń układu rozrodczego, takich jak endometrioza, mięśniaki macicy, czy zapalenie przydatków. Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym szybciej pacjentka przestanie odczuwać tak silne dolegliwości, związane z bólem podbrzusza.
Choroby układu pokarmowego
Już wiesz, że silny ból podbrzusza, który zaczyna się w okolicach linii pępka i w miarę upływu czasu narasta, oraz przemieszcza się ku dołowi, w kierunku prawej strony, może zwiastować ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Jednak przewlekły ból brzucha w dolnej części bywa objawem także wielu innych chorób układu pokarmowego. Zwykle dotyczą one jelit – najczęściej lekarze diagnozują: zespół jelita drażliwego, zapalenie jelita grubego, czy zapalenie uchyłków jelit. Przyczyną bólu podbrzusza mogą być również nieswoiste choroby zapalne jelit, czy przepuklina.
Żeby ustalić źródło dolegliwości, lekarz musi znać również inne objawy, które towarzyszą bólom podbrzusza. W przypadku schorzeń układu pokarmowego są to często: wymioty, nudności, biegunka, zaparcia, wzdęcia, oddawanie stolca z domieszką krwi. Specjaliści w takich sytuacjach najczęściej kierują pacjentów na badania laboratoryjne próbki kału oraz kolonoskopię – badanie obrazowe dolnego odcinka układu pokarmowego.
Choroby oraz infekcje układu moczowego
Ból w podbrzuszu, promieniujący w kierunku odcinka lędźwiowego kręgosłupa (jeśli towarzyszą mu dolegliwości związane z oddawaniem moczu) często bywa jedną z oznak schorzeń układu moczowego. Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn może zwiastować zapalenie pęcherza moczowego. Objawia się ono dodatkowo nagłym parciem na mocz, bólem związanym z próbami jego oddawania oraz uczuciem szczypania lub pieczenia cewki moczowej.
U panów, bóle podbrzusza połączone z dolegliwościami moczowymi mogą świadczyć o problemach z prostatą. Zapalenie gruczołu krokowego również wiąże się z bólem o charakterze przemieszczającym – w tym przypadku w kierunku moszny oraz odbytu.
Bóle kostno-mięśniowe w okolicach podbrzusza
Bóle w podbrzuszu mogą być także efektem problemów szkieletowo-mięśniowych, jak np. rozstęp spojenia łonowego. Do urazu tego typu dochodzi w wyniku porodu waginalnego lub jeszcze w czasie ciąży, na skutek rozluźnienia więzadeł pod wpływem zwiększonej produkcji relaksyny.
Ból podbrzusza – kiedy udać się do lekarza?
Pacjenci, którzy odczuwają bóle podbrzusza, w pierwszej kolejności sięgają po leki rozkurczowe (spazmolityczne). Działają one bezpośrednio na mięśnie gładkie, rozkurczając je, a tym samym, zmniejszając dolegliwości bólowe. Jednak jeśli mimo objawowego stosowania leków, ból nie mija, a dodatkowo towarzyszą mu inne niepokojące objawy, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Specjalista przeprowadzi z pacjentem wywiad medyczny i zleci wykonanie niezbędnych badań, a po otrzymaniu wyników, zdiagnozuje przyczynę bólu.
Wskazaniem do pilnej wizyty w gabinecie lekarskim jest nagły, ostry ból podbrzusza o charakterze narastającym, przemieszczającym się, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Jeżeli u pacjenta występuje również krwawienie z dróg rodnych, krwiomocz, krew w kale, wymioty lub ostra biegunka, należy jak najszybciej skorzystać z pomocy medycznej. To daje szansę na uratowanie zdrowia lub życia w krytycznych sytuacjach.
Podsumowanie
Bóle podbrzusza mogą mieć różne przyczyny, związane z dolegliwościami ze strony układu moczowego, rozrodczego, pokarmowego, a nawet mięśniowo-szkieletowego. Schorzeniom najczęściej towarzyszą inne objawy, których nie należy lekceważyć. Jeśli ból jest sporadyczny i wiąże się ze spożyciem określonych pokarmów lub krwawieniem miesiączkowym, nie stanowi powodów do obaw. Można wówczas zastosować leki rozkurczowe, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
Źródła:
- R. Porter, J. Kaplan, B. Homeier (red.), The Merck Manual. Objawy kliniczne. Praktyczny przewodnik diagnostyki i terapii, „Urban&Partner”, 2012.
- V. Skrzypulec-Plinta, K. Zborowska, Pierwotne bolesne miesiączkowanie – jaką terapię hormonalną zastosować, „Forum Położnictwa i Ginekologii”, 2019, nr 45.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.