Różeniec górski, znany również jako Rhodiola rosea, to roślina o wyjątkowych właściwościach adaptogennych, które od wieków wykorzystywane są w tradycyjnej medycynie ludowej, zwłaszcza w krajach o chłodnym klimacie, takich jak Skandynawia i Syberia. Różeniec górski cieszy się coraz większym zainteresowaniem ze względu na swoje potencjalne korzyści dla zdrowia, takie jak poprawa wydolności fizycznej i umysłowej, zmniejszenie objawów stresu oraz wspieranie funkcji poznawczych.
Działając jako adaptogen, różeniec górski wspomaga organizm w radzeniu sobie z napięciem i zmęczeniem, wspierając jednocześnie kondycję fizyczną i psychiczną. Dowiedz się więcej o działaniu oraz ewentualnych przeciwwskazaniach do stosowania różeńca górskiego, aby w pełni bezpiecznie korzystać z jego dobroczynnych właściwości.
Czym jest różeniec górski?
Różeniec górski, inaczej Rhodiola rosea (łac.) lub korzeń arktyczny, to roślina z rodziny gruboszowatych, naturalnie porastająca tereny wokółbiegunowe Europy, Azji i Ameryki Północnej. Jest ceniony ze względu na swoje właściwości lecznicze oraz adaptogenne, które pomagają organizmowi radzić sobie ze stresem i zmęczeniem.
To roślina o grubej, mięsistej łodydze, osiągającej wysokość do ok. 40 cm. Jej kłącza są masywne, poskręcane, a po roztarciu w dłoni mają charakterystyczny aromat, przypominający zapach róż. Właśnie stąd wzięła się nazwa gatunku – Rhodiola rosea. Liście różeńca pokrywa ochronna warstwa naturalnego wosku, przez co są śliskie w dotyku. Niewielkie kwiaty mają najczęściej zieloną barwę, jednak zdarzają się także żółte i czerwone kwiatostany.
Różeniec górski był tradycyjnie wykorzystywany w medycynie ludowej jako środek wspomagający odporność organizmu, poprawiający wydolność fizyczną i umysłową oraz regulujący funkcje układu nerwowego. Surowcem zielarskim jest kłącze różeńca górskiego wraz z korzeniami – to właśnie z tej części pozyskuje się cenny ekstrakt, uchodzący za adaptogen. Współcześnie roślina ta zyskuje coraz większą popularność jako składnik suplementów diety i preparatów mających wspomagać zdrowie oraz samopoczucie.
Właściwości i działanie różeńca górskiego
Korzeń arktyczny to ceniony, silny adaptogen, który wykazuje szereg prozdrowotnych właściwości. Różeniec górski od wieków stosowany jest w ziołolecznictwie jako roślina redukująca zmęczenie oraz znużenie. Substancje aktywne zawarte w różeńcu górskim poprawiają zdolności adaptacyjne i odporność organizmu w trudnych warunkach, takich jak stres, silne zanieczyszczenie powietrza, czy hałas. Ten cenny adaptogen pomaga organizmowi odzyskać homeostazę, czyli wewnętrzną harmonię.
W składzie korzenia arktycznego znajdują się także związki, które pobudzają ośrodkowy układ nerwowy i przeciwdziałają niedotlenieniu oraz skutkom działania czynników stresogennych. Niwelują zmęczenie i regenerują siły witalne, a także wykazują korzystny wpływ na nastrój. Zmniejszają nasilenie epizodów depresyjnych oraz stanów lękowych i wspomagają działanie gospodarki hormonalnej. Zaobserwowano, że stosowanie adaptogenów, w tym także różeńca górskiego, przynosi najlepsze efekty jako wsparcie terapii u osób podatnych na stres i cierpiących z powodu przewlekłego napięcia.
Substancje zawarte w różeńcu górskim stymulują neuroprzekaźniki (dopaminę, serotoninę i noradrenalinę), co zwiększa efektywność uczenia się, analizy, percepcji i zapamiętywania. Arktyczny korzeń spowalnia (związane z postępującym wiekiem) procesy degeneracyjne w obrębie mózgu i układu nerwowego, pozwalając dłużej cieszyć się odpowiednią sprawnością umysłową.
Warto wiedzieć, że kłącze różeńca górskiego, a dokładniej – substancje aktywne w nim zawarte – wpływają nie tylko na psychikę i samopoczucie. Adaptogen zwiększa wytrzymałość fizyczną organizmu oraz działa antyoksydacyjnie. Przeciwutleniacze, jakie znajdują się w różeńcu górskim, spowalniają procesy starzenia komórek i chronią je przed szkodliwym działaniem wolnych rodników – cząsteczek sprzyjających nowotworzeniu.
Stosowanie różeńca górskiego polecane jest także diabetykom (oraz osobom, u których zdiagnozowano stan przedcukrzycowy), ponieważ zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, a tym samym, reguluje stężenie glukozy we krwi.
Coraz częściej mówi się także o przyjmowaniu adaptogenów, m.in. korzenia arktycznego w celu poprawy sprawności seksualnej. U niektórych pacjentów wspomaga uzyskanie i utrzymanie wzwodu, zwiększa libido oraz zapobiega przedwczesnemu wytryskowi.
Różeniec górski – przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne
Podobnie jak w przypadku stosowania innych adaptogenów, istnieją przeciwwskazania do przyjmowania suplementów diety ze standaryzowanym ekstraktem z korzenia arktycznego. Choć Rhodiola rosea wyróżnia się niską toksycznością, nie powinny po niego sięgać kobiety w okresie ciąży, gdyż nie zostały przeprowadzone badania w kierunku wpływu na zdrowie przyszłej mamy oraz płodu. Przeciwwskazaniem do zażywania adaptogenów jest także karmienie piersią, ponieważ istnieje ryzyko przenikania substancji aktywnych do mleka matki.
Nie zaleca się także stosowania suplementów z korzeniem arktycznym w godzinach wieczornych, ponieważ wpływa on pobudzająco na organizm i może przyczyniać się do problemów z zasypianiem oraz utrzymaniem ciągłości snu nocnego. Preparatów zawierających Rhodiola rosea, nie powinno się również łączyć z przyjmowaniem innych substancji, które oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy. Efektem może być nadmierne pobudzenie i pojawienie się stanów lękowych.
Wyciąg z korzenia różeńca górskiego może też wchodzić w interakcje z lekami przeciwdepresyjnymi, przeciwzakrzepowymi, stosowanymi w leczeniu cukrzycy i nadciśnienia tętniczego oraz przeciwdrgawkowymi. W przypadku przyjmowania jakichkolwiek leków na stałe, przed rozpoczęciem terapii adaptogenami, należy skonsultować się z lekarzem, który podpowie, czy jest to korzystne dla danego pacjenta i pomoże ustalić dawkowanie.
