Cukrzyca – przyczyny
geny i czynniki środowiskowe,
nadwaga lub otyłość,
brak aktywności fizycznej,
insulinooporność,
zmiany hormonalne,
choroby trzustki lub niektóre inne choroby (np. zespół Cushinga, nadczynność tarczycy),
uszkodzenie lub usunięcie trzustki,>
przyjmowanie niektórych leków.
Objawy cukrzycy
oddawanie zwiększonej ilości moczu (wielomocz) oraz częste oddawanie moczu,
wzmożone pragnienie (polidypsja),
występowanie cech odwodnienia, takich jak zmniejszenie elastyczności skóry, suchość skóry i błon śluzowych),
osłabienie i senność,
utrata masy ciała (rzadziej),
zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, tzw. kwasica ketonowa i śpiączka ketonowa (niekiedy to pierwsze objawy cukrzycy),
skłonność do ropnych zakażeń skóry lub zakażeń układu moczowo-płciowego.
Typowe objawy cukrzycy pojawiają się częściej w cukrzycy typu 1 niż w cukrzycy typu 2. Jest to związane z tym, że cukrzyca typu 1 rozwija się zwykle dość gwałtownie, dochodzi do szybkiego niszczenia komórek β trzustki i bardzo szybko pojawia się niedobór insuliny. W przypadku cukrzycy typu 2 choroba rozwija się bardzo powoli i w początkowym okresie stężenie glukozy we krwi nie osiąga jeszcze tak wysokich wartości, które powodowałyby objawy. Ponad połowa przypadków cukrzycy jest wykrywana wtedy, gdy pacjenci nie zgłaszają żadnych objawów, np. w badaniach przesiewowych.
Badania w diagnostyce cukrzycy
Podstawowym badaniem stosowanym w diagnostyce cukrzycy jest badanie stężenia glukozy we krwii (glikemii). Lekarz może skierować pacjenta na doustny test tolerancji glukozy, potocznie znowany krzywą cukrową.
Wiele przypadków cukrzycy przebiega bezobjawowo, dlatego zaleca się wykonywanie badań przesiewowych (glikemii na czczo lub krzywej cukrowej) co rok w grupach zwiększonego ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2, a także co trzy lata u wszystkich osób powyżej 45 roku życia.
Innym ważnym badaniem jest wartość hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Jest to wskaźnik glikemii służący do oceny leczenia cukrzycy u osób z już rozpoznaną chorobą lub do jej rozpoznania. Ponadto lekarz może zlecić inne badania.
Leczenie cukrzycy
leczenie niefarmakologiczne: urozmaicona dieta, regularna aktywność fizyczna, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, unikanie picia alkoholu i palenia papierosów, optymalny czas snu, unikanie przewlekłego stresu,
leczenie farmakologiczne: lekami nieinsulinowymi i insuliną,
zwalczanie czynników ryzyka choroby sercowo-naczyniowej, zwłaszcza leczenie nadciśnienia tętniczego i zaburzeń gospodarki lipidowej,
leczenie powikłań cukrzycy.
Podstawowe zasady diety cukrzycowej
Osoby chore na cukrzycę powinny spożywać produkty o niskim indeksie glikemicznym i zawierające dużo błonnika, takie jak wypieki pełnoziarniste i płatki owsiane, oraz chude mięso (np. drób) i ryby, wyroby mleczarskie, jaja, owoce i bardzo dużo warzyw. Dieta cukrzycowa uwzględnia również produkty gotowane na parze, grillowane i pieczone.
Należy unikać soli i cukru oraz produktów zawierających ich dużą ilość.
Powikłania cukrzycy
Przewlekłe powikłania cukrzycy obejmują wiele schorzeń, wśród których można wyróżnić m. in.:
przewlekłą hiperglikemię,
choroby serca i całego układu sercowo-naczyniowego, takie jak choroba niedokrwienna serca,
przewlekłą chorobę nerek (nefropatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie kłębuszków nerkowych),
uszkodzenie nerwów (neuropatia cukrzycowa),
zespół stopy cukrzycowej ,
problemy ze zdrowiem jamy ustnej, np. występowanie próchnicy i chorób dziąseł,
zaburzenia widzenia (retinopatia cukrzycowa) i słyszenia,
problemy natury psychicznej: depresja, stres związany z cukrzycą,
problemy seksualne, spadek libido,
problemy z pęcherzem moczowym,
częste infekcje gardła,
świąd, skórę atopową, nawracające stany zapalne skóry, nawracające grzybice, zakażenia bakteryjne i wirusowe, trudno gojące się rany,
zwiększone ryzyko nowotworów, np. nowotworu piersi,
osłabienie kości,
choroby stawów, takie jak dna moczanowa , zespół cieśni nadgarstka.
Artykuły
Zobacz nasze artykuły na temat cukrzycy, które pomogą Ci radzić sobie z chorobą:
Dowiedz się więcej
Dowiedz się więcej na temat cukrzycy typu 1 i cukrzycy typu 2 z naszej encyklopedii chorób:
Wybrane źródła
M. Wiercińska, Cukrzyca – typy cukrzycy, badania i sposoby leczenia, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/295446,cukrzyca-typy-cukrzycy-badania-i-sposoby-leczenia (dostęp: 13.06.2023).
M. Wiercińska, Objawy cukrzycy – pierwsze, najczęstsze i nietypowe objawy cukrzycy, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/295454,objawy-cukrzycy-pierwsze-najczestsze-i-nietypowe-objawy-cukrzycy (dostęp: 13.06.2023).
Diabetes Overview, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview (dostęp: 13.06.2023).
Prevent Diabetes Complications, Centers for Disease Control and Prevention, https://www.cdc.gov/diabetes/managing/problems.html (dostęp: 13.06.2023).
Diabetes and Your Heart, Centers for Disease Control and Prevention, https://www.cdc.gov/diabetes/library/features/diabetes-and-heart.html (dostęp: 13.06.2023).
Diabetes and Oral Health, Centers for Disease Control and Prevention, https://www.cdc.gov/diabetes/managing/diabetes-oral-health.html (dostęp: 13.06.2023).
Diabetes and Mental Health, Centers for Disease Control and Prevention, https://www.cdc.gov/diabetes/managing/mental-health.html (dostęp: 13.06.2023)
E. Otto-Buczkowska, P. Jarosz-Chobot, Powikłania cukrzycy, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/cukrzyca/73624,powiklania-cukrzycy (dostęp: 13.06.2023).