Ashwagandha – właściwości, działanie, przeciwwskazania do stosowania
Ashwagandha to roślina wykorzystywana od wieków w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Wykazuje ona działanie adaptogenne i ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Wiele osób stosuje się ją w celu zredukowania stresu, złagodzenia stanów lękowych, poprawy jakości snu, zwiększenia odporności, a także podczas odchudzania czy w przypadku problemów z niepłodnością. Sprawdź, jakie właściwości ma ashwagandha i kiedy warto po nią sięgnąć.
Ashwagandha znana jest także pod takimi nazwami jak witania ospała, śpioszyn lekarski czy żeń-szeń indyjski. I chociaż znana jest od dawna ze względu na swoje prozdrowotne działanie, to w ostatnim czasie preparaty zawierające witanię ospałą cieszą się coraz większą popularnością. W suplementach diety zazwyczaj wykorzystuje się sproszkowany korzeń ashwagandhy lub standaryzowany ekstrakt (także pochodzący z korzenia), chociaż cenne właściwości wykazują również owoce i liście rośliny.
Z artykułu dowiesz się:
Czym jest ashwagandha?
Witania ospała (Withania somnifera L.) to roślina kserofityczna, która należy do tej samej rodziny, co warzywa takie jak pomidor, papryka, bakłażan czy ziemniak (warzywa psiankowate).
Występuje głównie w południowo-wschodniej Azji, ale można ją ą spotkać także w krajach śródziemnomorskich, w niektórych rejonach Afryki, w wysoko położonych regionach Himalajów, Wyspach Kanaryjskich, Przylądku Dobrej Nadziei oraz Australii. Ashwagandhę przeznaczoną do celów leczniczych hoduje się na polach uprawnych i terenach otwartych.
Witania ospała jest krzewem o pojedynczych liściach z eliptyczno-jajowatymi blaszkami, jej owoce są pomarańczowo-czerwone lub czerwone i mają średnice 5-8 mm. Korzeń ashwagandhy jest długi i bulwiasty i ma kolor szaro-zielony. Cechą charakterystyczną rośliny są srebrnoszare, krótkie włoski pokrywające całą jej powierzchnie.
Ashwagandha – właściwości
Ashwagandha jest adaptogenem – rośliną, która działa w sposób normalizujący na organizm, pozwala mu wrócić do równowagi i ułatwia jego dostosowanie się do trudnych i zmieniających się warunków zewnętrznych.
W jej korzeniach i liściach znajdują się:
- witanolidy,
- witaferyny,
- alkaloidy,
- flawanoidy,
- saponiny.
Są to substancje chemiczne, którym przypisuje się pozytywne właściwości zdrowotne. Niektóre badania wykazały, że żeń szeń indyjski ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, z kolei zawarta w nim witaferyna może być uzupełnieniem terapii przeciwnowotworowej.
Ashwagandha – działanie
W medycynie ajurwedyjskiej ashwagandha jest wykorzystywana jako środek redukujący stres, poprawiający siły witalne oraz sprawność umysłu, wzmacniający odporność organizmu i polepszający samopoczucie.
Badania kliniczne mające na celu potwierdzenie szerokiego spektrum działania witanii ospałej wciąż trwają, niektóre z nich wzbudzają sporo kontrowersji - zarzuca się im niską jakość i małą wiarygodność. Do tej pory udowodniono, że ashwagandha skutecznie łagodzi stres. Dlatego jest szczególnie polecana osobom borykającym się z chronicznym stresem. Według wielu osób może więc stanowić doskonały element profilaktyki chorób cywilizacyjnych z nim związanych.
Znaleźć można także doniesienia o tym, że ashwagandha:
- wzmacnia układ odpornościowy,
- wspiera pracę układu nerwowego,
- normalizuje hormony tarczycy w przypadku niedoczynności tego narządu,
- redukuje uczucie zmęczenia i dodaje energii,
- poprawia koncentrację,
- zmniejsza poziom cukru we krwi u osób chorujących na cukrzycę typu II,
- łagodzi stany zapalne,
- wpływa pozytywnie na pracę mózgu,
- poprawia jakość snu,
- wzmacnia kondycję fizyczną i przyczynia się do poprawy wyników sportowych,
- wspomaga proces odchudzania.
Indyjski żeń szeń według niektórych badań ma korzystny wpływ na niepłodność męską, ponieważ przyczynia się do poprawy jakości nasienia i zwiększa ruchliwość plemników. Ponadto może zwiększyć poziom libido, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Znaleźć można również informacje, że może pomóc w leczeniu choroby Alzheimera.
Ashwagandha – przeciwwskazania
Suplementy diety ze sproszkowanego korzenia ashwagandhy mogą być szczególnie interesujące dla osób ceniących naturalne metody leczenia. Warto jednak pamiętać, że jej działanie (tak jak działanie każdego zioła czy suplementu) może mieć skutki uboczne. Dlatego z przyjmowania indyjskiego żeń szenia powinny zrezygnować:
- osoby stosujące leki uspokajające i nasenne,
- osoby leczące się farmakologicznie na padaczkę,
- kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Stosowanie ashwagandhy jest także niedozwolone w przypadku dzieci. Szczególną ostrożność podczas suplementacji powinny zachować osoby przyjmujące inne leki oraz zachować osoby, u których ryzyko wystąpienia nadczynności tarczycy jest wysokie. Jakiekolwiek wątpliwości związane z zażywaniem z zażywaniem żeń szenia indyjskiego należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Podsumowanie
Ashwagandha należy do grupy adaptogenów, czyli roślin o pozytywnym działaniu na organizm człowieka. Spożywanie ashwagandhy jest praktykowane od wieków w medycynie ajurwerdyjskiej, jednak ostatnio stała się bardziej popularna na szerszą skalę. Przez wiele osób ashwagandha uznawana jest za suplement diety o bardzo szerokim działaniu, wpływający nie tylko na wzmocnienie organizmu, ale także wspomagający leczenie wielu chorób. Jednak badania kliniczne mające na celu potwierdzenie tych doniesień wciąż trwają. Do tej pory jednoznacznie udało się stwierdzić, że jej stosowanie pomaga zredukować poziom stresu.
Źródła:
- Połumackanycz M. i in., Ashwagandha (Withaniasomnifera L.) – roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych, „Farmacja Polska” t. 76, nr 8/ 2020, s. 442-447.
- Wnęk D., Ashwagandha – działanie, dawkowanie i skutku uboczne, portal – medycyna praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/276890,ashwagandha-dzialanie-dawkowanie-i-skutki-uboczne (dostęp 24.02.2022).
- Redakcja, Ashwagandha (witania ospała, Withania somnifera L.), Portal opieka.farm (https://opieka.farm/bazy/suplementy/ashwagandha/) (dostęp: 24.02.2022)