Sól fizjologiczna, a dokładnie roztwór soli fizjologicznej, to wszechstronny produkt, który znajduje szerokie zastosowanie w codziennej pielęgnacji i leczeniu różnych dolegliwości. Od nawilżania nosa po łagodzenie podrażnień skóry – właściwości soli fizjologicznej sprawiają, że jest ona niezastąpionym elementem w domowej apteczce.
Roztwór chlorku sodu w niewielkich, wygodnych pojemniczkach, można kupić w aptece bez recepty. Sól fizjologiczna doskonale sprawdza się do inhalacji, nawilżania śluzówki nosa i zabiegów higienicznych u niemowląt. Sprawdź, jakie jeszcze zastosowanie roztworu chlorku sodu polecają lekarze i w jakich sytuacjach warto po nią sięgać.
Sól fizjologiczna – czym jest i jakie ma właściwości?
Sól fizjologiczna to inaczej wodny roztwór chlorku sodu o stężeniu 0,9% i chemicznym wzorze NaCl. Jest to roztwór izotoniczny, co oznacza, że ma to samo stężenie, co płyny fizjologiczne, wytwarzane przez organizm ludzki. Dzięki temu, że wykazuje właściwości nawilżające, a przy tym nie podrażnia błon śluzowych, znajduje szerokie zastosowanie w medycynie oraz pielęgnacji.
Działanie soli fizjologicznej jest bezpośrednio związane z właściwościami sodu oraz chloru, które wchodzą w skład płynu pozakomórkowego. Rolą pierwiastków jest utrzymywanie równowagi elektrolitowej organizmu, by ochronić go przed odwodnieniem.
Ze względu na to, że jałowa sól fizjologiczna nie zawiera żadnych konserwantów, jej okres przydatności po otwarciu jest bardzo krótki. Właśnie dlatego w aptekach bez recepty można kupić ampułki jednorazowego użytku z roztworem izotonicznym soli fizjologicznej o pojemności 5-10 ml. Większe butelki z wodnym roztworem chlorku sodu stosowane są w szpitalach i przychodniach jako kroplówki dla pacjentów, u których wystąpiły zaburzenia elektrolitowe lub są odwodnieni wskutek utraty dużej ilości płynów (biegunka, wymioty).
W jakich stężeniach może występować sól fizjologiczna? Zastosowanie odpowiedniego rodzaju roztworu znacznie przyspiesza proces leczenia w niektórych przypadkach. W aptekach dostępne są także ampułki, zawierające roztwór soli fizjologicznej w stężeniu 3%, czyli tzw. hipertoniczny. Jego działanie polega na miejscowym "ściąganiu" wody, np. do nosa lub dróg oddechowych, żeby jeszcze lepiej nawilżyć śluzówkę i rozrzedzić zalegającą wydzielinę. To ułatwia pozbycie się jej poprzez odkrztuszanie lub wydmuchanie. Kiedy organizm pozbędzie się flegmy, śluzówka stopniowo się obkurcza, co umożliwia swobodne oddychanie.
5 najważniejszych zastosowań soli fizjologicznej
Sól fizjologiczna jest neutralna dla ludzkiego organizmu, dlatego istnieje bardzo niewiele przeciwwskazań do jej stosowania. Sięgać po nią mogą zarówno rodzice noworodków, do pielęgnacji maluszka, jak i kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Oto 5 najczęstszych zastosowań soli fizjologicznej – sprawdź, w jakich sytuacjach może przydać się Tobie i Twojej rodzinie.
Inhalacje z soli fizjologicznej
Inhalacje z soli fizjologicznej to popularna i skuteczna metoda leczenia różnego rodzaju dolegliwości górnych dróg oddechowych. Roztwór chlorku sodu w odpowiednim stężeniu może być wdychany przy pomocy inhalatora lub tradycyjnej miski, wypełnionej gorącą wodą. Celem inhalacji jest oczyszczenie i nawilżenie błony śluzowej dróg oddechowych. Dodatkowo sól fizjologiczna może zmniejszać stan zapalny, łagodząc obrzęki i podrażnienia.
Sól fizjologiczna do przemywania oczu
Przemywanie oczu solą fizjologiczną ma bardzo wiele zalet. Po pierwsze, pozwala skutecznie usunąć wydzielinę, zanieczyszczenia, pyłki, alergeny oraz inne substancje drażniące, które mogą osadzać się na powierzchni oka i powodować dyskomfort. Ponadto sól fizjologiczna może być stosowana do łagodzenia podrażnień spowodowanych np. zadrapaniami, oparzeniami słonecznymi, stanem zapalnym, czy reakcjami alergicznymi. Jest niezwykle pomocna w leczeniu objawów zespołu suchego oka, ponieważ nawilża i chroni przed przesuszeniem.
Przemywanie ran solą fizjologiczną
Izotoniczny roztwór chlorku sodu posiada właściwości antybakteryjne, dezynfekujące i przyspieszające gojenie – to czyni go idealnym środkiem do pielęgnacji ran. Dodatkowo sól fizjologiczna pomaga utrzymać odpowiedni poziom wilgotności wokół rany, co sprzyja szybszej regeneracji i ogranicza ryzyko infekcji. Warto jednak pamiętać, że w przypadku rozległych, czy trudno gojących się ran, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Sól fizjologiczna do iniekcji
Już wiesz, że jałowy roztwór chlorku sodu może być podawany dożylnie w kroplówce. Sól fizjologiczna służy również do rozpuszczania leków do iniekcji. Do tego celu nie można jednak używać tego samego roztworu, co do inhalacji, czy przemywania oczu, który jest wyrobem medycznym. Sól fizjologiczna do iniekcji ma postać leku i jest wydawana w aptece na receptę.
Sól fizjologiczna do higieny nosa
Sól fizjologiczna do inhalacji doskonale nawilża śluzówkę, dlatego roztwór izotoniczny warto stosować również do oczyszczania jamy nosowej. Do tego można użyć zarówno płynu, znajdującego się w jednorazowej ampułce, jak i kropli lub sprayu z solą fizjologiczną. To pozwoli skutecznie pozbyć się z nosa zalegającej wydzieliny, kurzu, pyłków oraz innych alergenów. Dawkowanie soli fizjologicznej w formie kropli lub sprayu określa producent preparatu, lub lekarz, który zalecił stosowanie produktu.
Roztwór soli fizjologicznej — przeciwwskazania do stosowania
Do przemywania oczu, ran, czy inhalacji, sól fizjologiczna nie może być stosowana w przypadku pacjentów uczulonych na chlorek sodu. Niezależnie jednak od stanu zdrowia, nie powinno się sięgać po roztwór, jeśli ampułka została wcześniej uszkodzona lub znajdujący się w niej płyn jest mętny.
Jeśli chodzi o iniekcje, przeciwwskazaniami do stosowania soli fizjologicznej są m.in.:
- kwasica,
- przewodnienie,
- hipernatremia,
- hipokalemia,
- hiperchloremia.
O tym, jak ewentualnie dawkować sól fizjologiczną w przypadku innych chorób przewlekłych, decyduje lekarz.
