Jaki inhalator wybrać dla dziecka i osoby dorosłej?
Inhalacje są jednym ze sposobów podawania leków. Dzięki niemu substancja czynna wnika bezpośrednio do układu oddechowego, co czyni terapię bardziej skuteczną i bezpieczną. Do przeprowadzenia takiego leczenia służą inhalatory. Wyjaśniamy, jakie są ich rodzaje.
Inhalacje polegają na dostarczeniu leku w postaci mgiełki przez usta bezpośrednio do układu oddechowego. W zależności od potrzeb cząsteczki farmaceutyków mogą mieć różną wielkość – im jest ona mniejsza, tym niżej zachodzi wchłanianie. Przez inhalatory można podawać leki mukolityczne, przeciwzapalne oraz rozszerzające drogi oddechowe. Często spotyka się też inhalacje z soli fizjologicznej.
Inhalatory a nebulizatory
Bardzo często określenia „inhalatory” i „nebulizatory” stosowane są zamiennie do nazwania urządzeń, które służą do podawania leków drogą wziewną. Pierwsze z nich służy do podania leku drogą wziewną (np. w postaci proszku), natomiast drugie z nich służy do przekształcenia środka farmakologicznego z cieczy na aerozol. W potocznym języku przyjęło się jednak używanie obu określeń zamiennie.
Dlaczego warto mieć w domu inhalator
Coraz częściej inhalatory są zaliczane do podstawowego wyposażenia apteczki. Zwłaszcza gdy w domu są małe dzieci. Pozwalają one w prosty, wygodny, bezpieczny i całkowicie bezbolesny sposób podać lek bezpośrednio do źródła problemu, co przyspiesza jego działanie. Zaletą stosowania tej formy terapii jest także możliwość podania zdecydowanie mniejszej dawki środka leczniczego, niż miałoby to miejsce doustnie lub domięśniowo.
Inhalatory są szczególnie zalecane osobom, które chorują na schorzenia układu oddechowego: astmę, przewlekłe zapalenie oskrzeli, mukowiscydozę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). W takich przypadkach inhalacje mają zdecydowaną przewagę nad inną formą podawania środków leczniczych. Warto jednak wiedzieć, że można je stosować także doraźnie przy innych schorzeniach dróg oddechowych, np. w trakcie infekcji (wirusowej, bakteryjnej lub grzybiczej), zapalenia zatok lub przewlekłego nieżytu nosa.
Inhalatory – rodzaje
Dostępne na rynku inhalatory do nebulizacji różnią się między sobą wyglądem, podstawowymi parametrami oraz sposobem działania. Od tego ostatniego zależy także rozmiar cząsteczek leku, dlatego nie wszystkie rodzaje urządzeń nadają się do każdej jednostki chorobowej (małe cząsteczki docierają aż do płuc, duże zatrzymują się w wyżej położonych odcinkach układu oddechowego). Rodzaje inhalatorów to:
● pneumatyczno-tłokowe,
● ultradźwiękowe,
● membranowe.
Najbardziej popularne inhalatory domowe to urządzenia pneumatyczno-tłokowe. Posiadają one kompresor, który przekazuje sprężone powietrze do zbiornika z lekiem, tym samym przekształcając go w parę (mgiełkę, aerozol). Jest ona następnie rozpylana przez ustnik lub maseczkę. Nebulizatory tego rodzaju są bardzo proste w obsłudze, służą do podawania wszystkich rodzajów leków, a także mają atrakcyjną cenę. Za ich wadę można uznać głośną pracę i brak możliwości regulacji.
Inhalatory ultradźwiękowe nie mają kompresora, ponieważ mgiełka nie powstaje dzięki obecności sprężonego powietrza, ale dzięki specjalnej płycie, która nagrzewa się i wibruje, a tym samym rozbija cząsteczki leku na dużo mniejsze. Ich zaletą jest bardzo cicha praca i szybki czas inhalacji. Nie można w nich używać do leków sterydowych. Nie poleca się także stosować ich u dzieci.
Bardzo dobre inhalatory domowe to urządzenia membranowe. Również nie posiadają one kompresora, a jedynie szybko drgającą membranę, która ma w sobie drobne otwory. Lek jest przez nie przelewany, co skutkuje rozbiciem jego cząsteczek i wytworzeniem się mgiełki. Tego rodzaju nebulizatory są bardzo ciche i służą do podawania wszystkich leków.
Inhalator – jaki wybrać?
Wiele osób zastanawia się, jaki inhalator wybrać (dla dziecka lub dla siebie). Najlepsze są inhalatory MESH (czyli membranowe), ale bardziej przystępną cenę mają urządzenia pneumatyczno-tłokowe. Przed wyborem konkretnego modelu należy zwrócić uwagę na:
● czas przepływu (im wyższy, tym lepiej),
● rozmiar emitowanych cząsteczek (i możliwość ich regulacji),
● poziom głośności,
● ciągły tryb pracy,
● czas trwania inhalacji,
● rodzaj zasilania,
● możliwość czyszczenia poszczególnych elementów inhalatora,
● możliwość wymiany ustnika/maseczki.
Jak poprawnie używać inhalatora?
Tylko poprawne używanie inhalatora jest w stanie zmaksymalizować szansę na powodzenie terapii. Najważniejsze zasady to:
● przyjęcie pozycji siedzącej,
● lekkie odchylenie głowy do tyłu,
● upewnienie się, że ustnik/maseczka szczelnie przylega do twarzy,
● trzymanie w pozycji pionowej elementu inhalatora zawierającego lek,
● równe i spokojne oddychanie ustami (głębokie oddechy),
● zakończenie nebulizacji, gdy pojemnik na lek jest pusty,
● wypłukanie jamy ustnej po zakończeniu nebulizacji,
● unikanie przerw w trakcie inhalacji.
Trzeba także pamiętać o dokładnym wyczyszczeniu urządzenia po zakończeniu inhalacji. Jeżeli z inhalatora korzysta więcej niż jedna osoba, trzeba wymienić ustnik/maseczkę.
Źródła:
1. B. Karolewicz, J. Pluta, D. Haznar, Nebulizacja jako metoda podawania leków, Farmacja Polska, 2009, t. 65, nr 4, s. 291–304.
2. Inhalacje – prawidłowe wykonanie, instrukcje dla lekarzy i rodziców, Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/188291,inhalacje-prawidlowe-wykonanie-instrukcje-dla-lekarzy-i-rodzicow (dostęp 16.07.2020).
0
3. Inhalacje, Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/fizjoterapia/fizjoterapia-ukladu-oddechowego/122680,inhalacje (dostęp 16.07.2020).
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.