Podstawowym budulcem paznokci jest keratyna, a uściślając, są one zbudowane ze zrogowaciałych keranocytów, wytwarzanych przez naskórek. Położone dachówkowato, dość ściśle przylegają do siebie, tworząc gładką płytkę, stykającą się ze skórą. Warto wiedzieć, że zdrowe paznokcie to nie tylko kwestia estetyki – ich wygląd dostarcza także wielu informacji o stanie zdrowia całego organizmu.
Paznokcie narażone są na różnego rodzaju urazy oraz dolegliwości chorobowe, takie jak zastrzały, infekcje grzybicze czy onycholiza. Każda z nich może dotyczyć zarówno paznokci stóp, jak i dłoni. W przypadku onycholizy dochodzi do odklejenia płytki paznokcia od łożyska. Sprawdź, jakie czynniki osłabiają paznokcie i powodują onycholizę, a także jak należy ją leczyć.
Onycholiza – co to takiego?
Onycholiza (łac. onycholysis) to odwarstwianie płytki paznokcia od jego łożyska. Jest to zupełnie bezbolesne, dlatego wielu pacjentów bagatelizuje objawy. Nie należy jednak tego robić! W wyniku odklejania paznokci, między nimi a skórą powstają niewielkie pęcherzyki, które stopniowo się powiększają. W pustej przestrzeni mogą zbierać się zanieczyszczenia oraz zrogowaciałe komórki, co stwarza idealne warunki dla drobnoustrojów. Efektem będzie stan zapalny, a w przypadku zakażenia bakteryjnego, zmiana wyglądu płytki paznokciowej lub całkowita jej utrata.
Onycholiza jest dość powszechnym zjawiskiem, diagnozowanym zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, z przewagą przypadków u pań. Zdarza się, że pacjentki próbują ukryć objawy rozwarstwienia paznokcia od łożyska pod starannie wykonanym manicure. To jednak dodatkowo osłabia płytkę paznokcia i przyspiesza proces onycholizy.
Jak wygląda onycholiza paznokci?
Warto wiedzieć, że onycholiza nie jest chorobą macierzy paznokcia (miejsca, skąd wyrasta). Pierwsze objawy odwarstwiania zaobserwować można w okolicach dystalnego końca, bardzo rzadko paznokcie odchodzą po bokach. Obszar, w którym płytka paznokciowa oddzieliła się od łożyska, staje się biały, ponieważ w tym miejscu nie prześwitują naczynia włosowate, zlokalizowane w skórze. Jeśli do onycholizy dojdzie zakażenie drobnoustrojami lub jest ona efektem infekcji, płytka przybierze barwę brązową, żółtawą lub szarą. Niezależnie jednak od jej koloru, tego rodzaju objawy w obrębie paznokci należy jak najszybciej zgłosić lekarzowi i rozpocząć proces leczenia.
Onycholiza a grzybica paznokci – czym się różnią?
Niektórzy mylą onycholizę z grzybicą, dlatego warto zaznaczyć, że to dwie zupełnie inne kwestie. Przede wszystkim, zjawisko onycholizy określa wyłącznie oddzielanie się płytki paznokciowej od łożyska, niezależnie od czynników, jakie się do tego przyczyniają. Z kolei grzybica to choroba, spowodowana bytowaniem i aktywnością drobnoustrojów, której objawem może być również onycholiza. Grzybica paznokci bywa także wtórna w przypadku onycholizy – jeśli pacjent zbagatelizuje objawy i w porę nie podejmie odpowiedniego leczenia, może dojść do nadkażenia i rozwoju infekcji grzybiczej.
Onycholiza – jakie są jej przyczyny?
Onycholiza najczęściej spowodowana jest przez urazy mechaniczne paznokci. Uderzenia, silny ucisk, zarówno jednorazowy, jak i przewlekły (noszenie zbyt wąskiego obuwia), mogą przyczyniać się do odwarstwiania się płytki. Warto jednak zwrócić uwagę także na czynniki, które osłabiają paznokcie, ponieważ w wielu przypadkach to właśnie one prowadzą do onycholizy. Zalicza się do nich:
- choroby skóry (grzybica, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, łysienie plackowate, liszaj płaski),
- choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, choroby tarczycy, anemia z niedoboru żelaza, niedobory witamin),
- stosowanie niektórych leków,
- uwarunkowania genetyczne,
- zaburzenia w budowie paznokci,
- ciąża,
- brak odpowiedniej higieny,
- uczulenie na składniki zawarte w lakierach do malowania paznokci.
Warto wiedzieć, że również nieprawidłowy sposób wykonywania manicure hybrydowego może spowodować onycholizę. Dodatkowo promienie UV, emitowane przez lampę utwardzającą, także uszkadzają płytkę paznokcia, co intensyfikuje problem.
Rodzaje onycholizy ze względu na przyczynę odklejania płytki paznokcia
Kiedy lekarz zdiagnozuje u pacjenta onycholizę, powinien również określić przyczynę – bez jej wyeliminowania, leczenie może być nieskuteczne. W medycynie wyróżnia się trzy typy zjawiska, biorąc pod uwagę czynniki, które powodują odklejanie płytki paznokciowej:
- onycholiza pierwotna – występuje w większości u osób, które często wykonują manicure (klasyczny lub hybrydowy), noszą tipsy lub stosują dużo preparatów, osłabiających płytkę. Warto pamiętać o tym, że w wielu produktach do stylizacji paznokci mogą znajdować się pochodne formaldehydu – związku o właściwościach rakotwórczych.
- onycholiza wtórna – jest objawem choroby, np. grzybicy, cukrzycy, czy nadczynności tarczycy.
- onycholiza polekowa – pojawia się jako skutek uboczny zażywania niektórych leków, np. z grupy tetracyklin, indometacyny, czy farmaceutyków stosowanych podczas chemioterapii.
Dopiero znając przyczynę problemów z płytką paznokcia, można rozpocząć odpowiednie leczenie onycholizy, zgodnie z zaleceniami lekarza. W sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie czynnika, powodującego wspomniane zaburzenia, mówi się o onycholizie idiopatycznej.
