Zakwas buraczany – na co pomaga? Poznaj zdrowotne właściwości zakwasu z buraków!
Sposobów na poprawienie naturalnej odporności szukają nie tylko rodzice maluchów, uczęszczających do żłobków i przedszkoli, czy starszych uczniów. Również dorośli coraz częściej interesują się tematem wzmacniania odporności i próbują różnych metod, by pobudzić układ immunologiczny do lepszej ochrony przed infekcjami. Jednym ze sposobów na naturalną poprawę funkcji obronnych organizmu jest picie zakwasu buraczanego.
Coraz więcej mówi się o tym, jak wiele korzyści zdrowotnych niesie regularne spożywanie zakwasu z buraków. Co ciekawe, zdrowy zakwas buraczany można przygotować samodzielnie we własnej kuchni – potrzebujesz do tego zaledwie kilku składników. Sprawdź, jak zrobić zakwas buraczany i poznaj jego cenne właściwości!
Z artykułu dowiesz się:
Zakwas buraczany – czym jest i na co pomaga?
Zakwas buraczany to nic innego, jak produkt przygotowany z kiszonych buraków, po który większość osób sięga, gotując barszcz czerwony lub tradycyjny barszcz wigilijny. Gotowy zakwas można kupić w sklepach spożywczych i zielarskich lub przyrządzić samodzielnie. Już w starosłowiańskich zapiskach znajdują się wzmianki na temat tego odżywczego smakołyku, dlatego uważa się go za część polskiego dziedzictwa kulturowego. Potwierdza to decyzja o wpisaniu zakwasu buraczanego na Listę Produktów Tradycyjnych w 2022 r.
Co ciekawe, jego spożywanie nie ogranicza się wyłącznie do zup – wiele osób pije domowy zakwas buraczany i podaje go również najmłodszym, żeby wzmocnić ich odporność. To nie przypadek, ani żadna magia – zakwas z buraków nie od dziś zaliczany jest do grupy superfoods, obejmującej naturalną, nieprzetworzoną żywność o wielu cennych właściwościach odżywczych.
Pyszny zakwas buraczany powstaje w wyniku fermentacji mlekowej buraków. Nie ma tu obróbki termicznej, dlatego płyn zachowuje większość cennych wartości odżywczych. Dodatkowo sam proces kiszenia przyczynia się do ich wzmocnienia – zwiększa się ilość witamin, pojawiają się probiotyczne bakterie kwasu mlekowego, a zakwas zyskuje silniejsze właściwości antyoksydacyjne.
Podobnie jak w przypadku kiszonej kapusty, czy ogórków kiszonych, gotowy zakwas z buraków ma charakterystyczny kwaskowaty aromat oraz smak. Możesz bez przeszkód spożywać go codziennie i podawać swoim bliskim, by zadbać o ich zdrowie i naturalną odporność.
Właściwości zakwasu buraczanego
Burak jako warzywo jest naturalnym źródłem cukru, witamin z grupy B oraz witaminy C. Z wysoką zawartością tych substancji wiąże się też jego korzystne działanie na organizm ludzki. Spożywanie buraków poprawia krążenie krwi, reguluje rytm wypróżnień i usprawnia wydalanie toksyn. To jednak nie wszystko – witaminy znajdujące się w burakach są ważnym elementem procesów krwiotwórczych. Częstą przyczyną niedokrwistości jest niedobór witaminy B12, dlatego hematolodzy polecają swoim pacjentom jedzenie buraków i picie zakwasu buraczanego, przy jednoczesnym stosowaniu zaleconych leków i suplementów.
Zawarta w burakach betaina działa antyoksydacyjnie – neutralizuje wolne rodniki, które przyspieszają procesy starzenia i przyczyniają się do nowotworzenia. Ponadto reguluje działanie kwasów tłuszczowych i wspiera spalanie tłuszczu, dlatego po buraki chętnie sięgają sportowcy oraz osoby aktywne fizycznie i odchudzające się.
Naturalny zakwas z buraków dostarcza organizmowi solidną porcję kwasu mlekowego, którego pałeczki są cenione w medycynie, ze względu na działanie probiotyczne. Kwas mlekowy wspiera pracę jelit i dba o równowagę mikroflory jelitowej. To właśnie dzięki temu pomaga uporać się z zaparciami i problemami trawiennymi.
Jednak najważniejszą zaletą zakwasu buraczanego jest jego nieoceniony wpływ na poprawę odporności. Dostarczając sobie niezbędnych probiotyków, witamin i innych składników odżywczych, wspierasz organizm, a układ immunologiczny jeszcze szybciej i skuteczniej wychwytuje różnego rodzaju patogeny, wywołujące infekcje.
Warto wiedzieć, że kiszone buraki mają jeszcze więcej właściwości prozdrowotnych, niż świeże. W zakwasie znajdują się betalainy – grupa barwników, które nie tylko odpowiadają za charakterystyczny kolor tych warzyw. Mają one również działanie przeciwzapalne, czemu zawdzięcza się korzystny wpływ spożywania zakwasu na cały proces budowania odporności.
Zakwas buraczany – kto może go pić, a kto powinien unikać?
Zakwas z buraków jest bezpieczny – to nie suplement, ani lek, dlatego mogą go spożywać praktycznie wszyscy, włączając kobiety w ciąży, karmiące piersią, czy małe dzieci. Ostrożność powinny zachować jedynie osoby uczulone na jakikolwiek składnik zakwasu oraz pacjenci, u których zdiagnozowano choroby nerek.
Jeśli zażywasz na stałe jakieś leki, skonsultuj się z lekarzem, zanim zaczniesz regularnie pić zakwas. Specjalista podpowie, czy nie wchodzi on w interakcje z przyjmowanymi preparatami.
Jak spożywać gotowy zakwas buraczany?
Warto zacząć od picia kieliszka zakwasu dziennie – już 50 ml dostarczy organizmowi wielu cennych składników. Kiedy przyzwyczaisz się do charakterystycznego, słodko-słono-kwaśnego smaku, możesz pić pół szklanki zakwasu dwa razy na dzień lub jedną szklankę naraz. Tak niewiele wystarczy, żeby czerpać korzyści zdrowotne z picia zakwasu buraczanego.
Starszym dzieciom można podawać taką samą ilość zakwasu, jeśli lubią smak kiszonek. Maluchom, które nie przepadają za kiszonymi ogórkami, czy kapustą, warto spróbować podać zakwas w nieco rozcieńczonej formie. Stopniowo możesz zmniejszać ilość wody, być może z czasem Twoja pociecha przekona się do spożywania zakwasu w nierozcieńczonej postaci. Spróbuj zachęcić malucha do pomocy przy przygotowywaniu zakwasu, a jest szansa, że chętniej skosztuje efektu swojej własnej pracy.
Zakwas buraczany – przepis
Nie potrzeba wielu przygotowań, ani kosztownych zakupów, żeby z dumą powiedzieć „samodzielnie robię zakwas buraczany dla mojej rodziny”. Oto przepis, który pomoże Ci bez trudu przygotować ten odżywczy napój.
Składniki:
- 1 kg buraków,
- 5-6 ząbków czosnku,
- 5-6 liści laurowych,
- 8 ziarenek ziela angielskiego,
- 25 ziarenek czarnego pieprzu
- łyżka soli,
- 1,5 l przegotowanej i ostudzonej wody.
Najpierw umyj i pokrój warzywa w plastry – nie muszą być cienkie. Grubo pokrojone buraki nie wypływają na górę, co zmniejsza ryzyko pojawienia się pleśni. Pokrój czosnek (nie musisz go wcześniej obierać) i razem z plastrami buraków, włóż do dużego szklanego słoika. Dodaj przyprawy, a następnie wlej ciepłą wodę (nie wrzątek). Odstaw w bezpieczne miejsce na ok. 14 dni i spokojnie czekaj. Gdyby pojawiła się biała piana – nie panikuj, tylko delikatnie zbierz ją łyżeczką. Nie zawsze jest to pleśń, osad może być wyłącznie wynikiem procesu fermentacji.
Po upływie 2-3 tygodni, przelej zakwas do butelek lub słoików i przechowuj w lodówce. Smacznego!
Podsumowanie
Zakwas buraczany jest efektem fermentacji buraków i wykazuje działanie prozdrowotne na wielu płaszczyznach. Można przygotować go samemu z łatwo dostępnych składników, by regularnie, codziennie wypijać szklankę tego cennego płynu. Ze względu na skład, może być elementem każdej diety – wegetariańskiej, wegańskiej, bezglutenowej oraz wielu diet odchudzających. Zawiera mnóstwo składników odżywczych i jest w pełni bezpieczny – sięgać po niego mogą także dzieci oraz kobiety w ciąży.
Źródła:
- M. Korczyk, Zakwas z buraków, barszcz kiszony – świetny przepis od Pana Tabletki, https://pantabletka.pl/zakwas-z-burakow-barszcz-kiszony-swietny-przepis/ (dostęp 19.10.2023 r.).
- A. Panghal, K. Virkar, V. Kumar i in., Development of Probiotic Beetroot Drink, http://www.foodandnutritionjournal.org/volume5number3/development-of-probiotic-beetroot-drink/ (dostęp 19.10.2023 r.).
- E. Janiszewska-Turak, Ł. Hornowska, K. Pobiega, The influence of Lactobacillus bacteria type and kind of carrier on the properties of spray-dried microencapsules of fermented beetroot powders, https://ifst.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ijfs.14915 (dostęp 19.10.2023 r.).
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.