Opryszczka a pryszcz na ustach – jak je rozróżnić?
Opryszczka na ustach powstaje w wyniku zakażenia wirusem opryszczki zwykłej (herpes simplex virus, HSV). Pryszcze natomiast są objawem choroby skóry zwanej trądzikiem, która pojawia się, gdy mieszki włosowe w skórze ulegają zatkaniu.
Opryszczka rozwija się głównie na ustach i wokół nich. Z kolei pryszcze mogą się tworzyć na dowolnej części ciała, w której znajdują się mieszki włosowe, w tym na twarzy. Bezpośrednio na ustach nie ma mieszków włosowych, ale pryszcze mogą pojawić się na zewnętrznych krawędziach ust, gdzie mieszki włosowe są obecne. Kiedy pryszcze stają się duże lub skóra wokół nich jest opuchnięta, może wydawać się, że ich zewnętrzne krawędzie znajdują się na ustach.
Jak rozróżnić pryszcz na ustach od opryszczki wargowej? Oto podstawowe różnice:
- Opryszczka na ustach może powodować mrowienie lub pieczenie, już zanim się pojawi. Pryszcze zwykle pojawiają się bez ostrzeżenia.
- Opryszczka na ustach może być bolesna. Chociaż pryszcz na ustach może powodować dyskomfort, zwykle nie boli, chyba że stanie się duży i spuchnięty.
- W przypadku opryszczki zwykle po kilku dniach od jej wystąpienia pojawiają się pęcherze. W przypadku pryszczy obserwuje się zazwyczaj, że pojawiają się na ich powierzchni białe, żółte lub czarne główki.
- Opryszczka może trwać 2-3 tygodnie. Duże lub opuchnięte pryszcze mogą utrzymywać się przez kilka tygodni, podczas gdy mniejsze pryszcze często ustępują w ciągu kilku dni.
Opryszczka wargowa – leczenie
Chociaż nie istnieje sposób na całkowite usunięcie wirusa opryszczki z organizmu, to jednak opryszczkę wargową powinno się leczyć objawowo w momencie wystąpienia czynnej choroby oraz zadbać o podniesienie odporności. W leczeniu opryszczki stosuje się leczenie objawowe oraz leczenie supresyjne.
Leczenie objawowe opryszczki polega na stosowaniu leków na opryszczkę, najczęściej acykloviru w postaci tabletek, maści do miejscowego stosowania lub plastrów. Środki te łagodzą ból, skracają przebieg choroby i przyspieszają gojenie. Skuteczność acykloviru jest bardzo wysoka, a terapia daje najlepsze efekty, gdy leczenie opryszczki zostanie wprowadzone jak najwcześniej po pojawieniu się pierwszych objawów.
Czasami jednak to nie wystarcza i opryszczka na ustach nawraca. Jak leczyć, gdy dochodzi do częstych nawrotów lub ciężkiego przebiegu choroby? Najskuteczniejsze jest leczenie supresyjne przeciwwirusowe acyklovirem przez okres 4-6 miesięcy zgodnie z zalecaniami lekarza.
Oprócz leczenia bezpośredniego i stosowania leków o działaniu przeciwwirusowym ważna jest również profilaktyka opryszczki wargowej: podnoszenie odporności organizmu, regularna aktywność fizyczna oraz zbilansowana dieta bogata we wszystkie składniki odżywcze, witaminy i minerały wzmacniające układ odpornościowy.
Jakie są domowe sposoby na opryszczkę i czy są skuteczne?
Dla tych, które borykają się z ogniskami opryszczki, towarzyszące im objawy mogą być nieprzyjemne. Wiele osób zastanawia się, czy istnieje szybki sposób na opryszczkę, który pozwoli ją zlikwidować w ciągu kilku dni. Leki przeciwwirusowe zapisane przez lekarza pomagają ją zmniejszyć i skrócić czas jej występowania na ustach. Niektóre osoby decydują się ponadto na stosowanie domowych środków jako sposobu na uzupełnienie zalecanego planu leczenia.
Naturalne sposoby na opryszczkę na ustach mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny, podrażnienie, swędzenie i inne objawy towarzyszące rozwojowi wirusa. Są to środki zaradcze, które każdy ma prawdopodobnie w swojej szafie kuchennej lub w domowej apteczce.
Chłodzący kompres
Pomocne może być zastosowanie zimnego kompresu w celu zmniejszenia obrzęku. Owiń kostki lodu w ręczniczek lub ściereczkę i przyłóż do bolącego obszaru. Powtarzaj w razie potrzeby co 4 godziny. Pamiętaj, aby nie umieszczać lodu bezpośrednio na skórze.
Pasta z sody oczyszczonej
Zastosowanie pasty z sody oczyszczonej może pomóc wysuszyć zmiany i złagodzić swędzenie. Aby tak się stało, zanurz mokry wacik w niewielkiej ilości sody oczyszczonej i przetrzyj nią ranę.
Pasta ze skrobi kukurydzianej
Pasta ze skrobi kukurydzianej również może wysuszać zmiany i łagodzić swędzenie. Zanurz mokry wacik w niewielkiej ilości skrobi kukurydzianej i nałóż na zakażony obszar.
Czosnek
Badania sugerują, że czosnek może mieć właściwości przeciwwirusowe i działać przeciwko opryszczce. Zmiażdż świeży ząbek czosnku i wymieszaj go z oliwą z oliwek. Możesz nakładać tę mieszankę na bolące miejsce do trzech razy dziennie.
Ocet jabłkowy
Ocet jabłkowy znany jest ze swoich właściwości przeciwzapalnych i przeciwwirusowych. Aby czerpać z tych korzyści, wymieszaj ocet z ciepłą wodą w proporcji 1:3 i nałóż na dotknięty obszar, np. za pomocą patyczka do uszu.
Zioła, olejki eteryczne i inne substancje naturalne
Złagodzić nieprzyjemne objawy opryszki na ustach i przyspieszyć gojenie pomogą także takie środki jak aloes, olejek z drzewa herbacianego, oczar wirginijski, miód manuka, kozie mleko, rumianek, olejek imbirowy, olejek tymiankowy, olejek eukaliptusowy, korzeń lukrecji czy ekstrakt z jeżówki. Wato pamiętać, że niektóre z tych substancji należy przed nałożeniem na skórę rozcieńczyć, używając np. oleju jojoba albo kokosowego.
Domowe sposoby na opryszczkę wargową nie zastępują planu leczenia klinicznego. Przed wypróbowaniem jakiegokolwiek alternatywnego sposobu leczenia należy omówić z lekarzem lub innym pracownikiem ochrony zdrowia możliwe do zastosowania dawki, a także skutki uboczne i interakcje. Leczenia na własną rękę nie powinny stosować zwłaszcza kobiety w ciąży oraz osoby, u których występuje często nawracająca opryszczka wargowa.
Podsumowanie
Opryszczka wargowa to częsty problem, uciążliwy zwłaszcza wtedy, gdy ma ona tendencję do nawracania. W początkowym etapie jej rozwoju często nie mamy pewności, czy to, co widzimy, to na pewno ona, czy może tylko podskórny pryszcz na ustach. Warto znać różnice pomiędzy tymi dwoma zmianami skórnymi i zdawać sobie sprawę, że opryszczka to nie „mały pryszcz”. Pod żadnym pozorem nie wolno jej drapać ani wyciskać, należy też unikać dotykania jej, bo może to skutkować przeniesieniem jej na inne miejsca w ciele i pogorszeniem swojego stanu. W razie gdy leki na opryszczkę nie pomagają, a zimno często nawraca, warto rozważyć konsultację z lekarzem, który dobierze odpowiedni sposób leczenia.
Źródła:
- Anna Majewska, Ewa Romejko-Wolniewicz, Julia Zaręba-Szczudlik, Mirosław Łuczak, Grażyna Młynarczyk, Wirus opryszczki pospolitej typu 1: epidemiologia i udział wirusa w zakażeniach narządów płciowych, Borgis - „Nowa Medycyna” 1/2011, s. 16-19.
- Dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych, portal internetowy mp.pl dla pacjentów.
- Aleksandra Lesiak, Joanna Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017, tom 3, nr 4, 147–151, ISSN 2451–1501.
- Piotr Zaborowski, Piotr Sawiec, Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej, portal internetowy mp.pl interna.
- Krystyna Knypl, Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych, Borgis – „Medycyna Rodzinna” 3-4/2002, s. 116.
- 32 Home Remedies for Herpes Simplex Virus 1 and Virus 2, Healthline, https://www.healthline.com/health/sexually-transmitted-diseases/home-remedies-for-herpes.
- Cold sore vs. pimple: Differences, similarities, and treatment, Medical News Today, https://www.medicalnewstoday.com/articles/323352.
Autor
Jerzy A. Kozłowski – lic. ratownik medyczny, absolwent Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Ratownik medyczny z 5-letnią praktyką, copywriter, autor artykułów na tematy związane z medycyną, zdrowiem i zdrowym stylem życia. Prywatnie amator biegania, miłośnik gór, astronomii i literatury SF.
