Gdy oko swędzi i piecze, czyli jak rozpoznać i leczyć zapalenie spojówek
Zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych chorób oczu diagnozowana przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Zazwyczaj ma ono podłoże alergiczne lub infekcyjne (wirusowe i bakteryjne). Częściej dotyka dzieci niż dorosłych. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć o zapaleniu spojówek.
Typowe objawy zapalenia spojówek to zaczerwienienie oczu, pieczenie i swędzenie, łzawienie, obrzęk, a także wydzielina. Objawy zapalenia spojówek mogą się różnić w zależności od czynnika wywołującego chorobę, dobór odpowiedniego sposobu leczenia zapalenia spojówek także zależy od jego rodzaju.
Z artykułu dowiesz się:
Alergiczne zapalenie spojówek
Oczy są wyjątkowo mocno narażone na działanie alergenów - w odróżnieniu do nosa nie mają one mechanizmów filtrujących, a ich powierzchnia jest duża, więc są bezpośrednio narażone na działanie czynników podrażniających.
Wyróżnia się kilka rodzajów zapalenia spojówek o podłożu alergicznym. Są to:
- ostre alergiczne zapalenie spojówek,
- sezonowe alergiczne zapalenie spojówek,
- całoroczne alergiczne zapalenie spojówek,
- wiosenne zapalenie spojówek,
- kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek,
- atopowe zapalenie spojówek i rogówki.
Ostre zapalenie spojówek jest wywoływane przez dużą liczbę alergenów podrażniających worek spojówkowy lub powieki. W reakcji na podrażnienie przez alergeny pojawia się świąd i obrzęk - w wyniku którego może dojść do zwężenia szpary spojówkowej, a jego nacisk na naczynia krwionośne sprawia, że spojówka przybiera mleczny kolor. Określenie "ostre" związane jest z gwałtownym rozwojem objawów, które jednak nie utrzymują się długo. Leczenie ostrego alergicznego zapalenia spojówek jest proste - zazwyczaj wystarczy używanie sztucznych łez do przepłukiwania worka spojówkowego oraz chłodne okłady.
Sezonowe zapalenie spojówek jest najczęstszą chorobą oczu o podłożu alergicznym, często towarzyszy jej alergiczny nieżyt nosa, ponieważ obie te dolegliwości są wywoływane przez pyłki roślin. Objawy pojawiają się jedynie w określonej porze roku, a wśród najpowszechniejszych wyróżnić można: świąd i zaczerwienienie, a także wydzielinę (wodnistą lub śluzową). Pod powieką pojawiają się małe brodawki. Podrażnienie przez alergeny może powodować również obrzęk spojówek i obrzęk powiek.
Podobne objawy ma całoroczne zapalenie spojówek - różnica jest taka, że objawy utrzymują się niezależnie od pory roku i są mniej intensywne. Wynika to z faktu, że ten rodzaj zapalenia spojówek wywoływany jest przez alergeny całoroczne takie jak: roztocza kurzu, sierść czy lateks.
Leczenie zapalenia spojówek wywołanego przez alergeny nie zawsze jest proste. Jego podstawą jest leczenie przyczynowe, czyli zidentyfikowanie czynnika wywołującego reakcje alergiczną i próba jego wyeliminowania. Dodatkowo stosuje się preparaty nawilżające (sztuczne łzy) i specjalne preparaty miejscowe dostępne na receptę.
Bakteryjne zapalenie spojówek
Bakteryjne zapalenie spojówki wywoływane jest najczęściej przez gronkowce i paciorkowce. Zdarza się też że przyczyną choroby jest chlamydia lub drobnoustroje z rodzaju Escherichia coli czy Serratia Proteus. Infekcje bakteryjne dzieli się na ostre i przewlekłe.
Objawy charakterystyczne przy bakteryjnym zapaleniu spojówek to przede wszystkim przekrwienie spojówki i wydzielina ropna. Obfita ropna wydzielina może doprowadzić do sklejenia powiek - zjawisko to występuje zazwyczaj rano.
Wirusowe zapalenie spojówek
Wirusowe zapalenia spojówek to choroby zakaźne, które trwają zazwyczaj około 2-3 tygodnie. Przyczyną zakażenia jest przeniesienie na powierzchnię powieki wirusów znajdujących się na przedmiotach - najczęściej poprzez dotykanie i pocieranie oczu rękami.
Wirusy wywołujące zapalenia spojówek:
- adenowirusy,
- wirus opryszczki,
- wirus ospy wietrznej i półpaśca,
- wirus brodawczaka ludzkiego,
- pikornawirusy.
Zapalenie spojówek wywołane przez wirusy ma charakterystyczne objawy, do których należą:
- obrzęk,
- przekrwienie oka,
- świąd,
- surowicza wydzielina,
- pieczenie,
- uczucie ciała obcego pod powieką,
- nadmierne łzawienie.
Zdarza się, że stan zapalny spojówek towarzyszy wirusowym infekcjom górnych dróg oddechowych, która pojawiają się zazwyczaj w okresie jesienno-zimowym. Wówczas towarzyszy mu gorączka, ból gardła i powiększenie węzłów chłonnych.
Leczenie zapalenia spojówek
Bakteryjne zapalenie spojówek leczy się przede wszystkim kroplami antybiotykowymi. Jednak w przypadku infekcji o łagodnym przebiegu ich stosowanie nie jest konieczne, ponieważ stan zapalny mija samoistnie po około 7 dniach. Niepotrzebne wprowadzanie do worka spojówkowego antybiotyków może doprowadzić do antybiotykooporności i powodować w przyszłości grzybicze zapalenie spojówek.
Leczenie wirusowego zapalenia spojówek nie jest łatwe, ponieważ nie ma jednego skutecznego leku. W zależności od stopnia nasilenia objawów stosuje się leki przeciwwirusowe o miejscowym działaniu lub jedynie leczenie objawowe.
Podobnie jak w przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek choroba ta ma tendencję do samowygaszania. Niemniej jednak należy pamiętać, że przez cały jej okres należy zachować odpowiednią higienę oczu i rąk, by nie zwiększyć ryzyka zakażenia innych osób. Podstawą jest unikanie dotykania oczu, by nie przenosić wirusów z powierzchni oczu na inne przedmioty. Dobrze jest też odizolować się od innych osób na czas trwania choroby.
Podsumowanie
Wyróżnia się różne rodzaje zapalenia spojówek - alergiczne, bakteryjne, wirusowe, grzybicze i nieinfekcyjne. W większości przypadków niezależnie od przyczyny objawy są podobne, chociaż ich nasilenie jest inne. Zapalenie spojówek może mieć przebieg łagodny, ostry lub przewlekły. W czasie jego występowania należy nie dotykać oczu, dbać o odpowiednią higienę rąk, używać oddzielnego ręcznika do wycierania twarzy, a także unikać czynników mogących dodatkowo podrażniać oko, czyli kosmetyków do makjiażu i soczewek kontaktowych.
Źródła:
- Groblewska A. (2011), Alergiczne zapalenie spojówek, „Alergoprofil”, nr 7(1), s. 11-15. Pobrano z https://www.journalsmededu.pl/index.php/alergoprofil/article/view/247 (dostęp: 20.12.2021).
- Izdebska J. (2017), Przychodzi pacjent do lekarza...z zapaleniem spojówek, „Lekarz POZ”, nr 3, s. 201-202.
- Matysik-Woźniak A., Weryszko-Chmielewska E., Rejdak R. (2015), Gdy nadejdzie wiosna–aktualne możliwości leczenia sezonowego zapalenia spojówek, „OphthaTherapy”, nr 1(2), s. 6-11.
- Prost M. (2018), Bakteryjne zapalenie spojówki i rogówki - wytyczne terapeutyczne, "Optha Therapy" nr 1, s. 5-9.
- Pogrzebielski A. (2015), Bakteryjne zapalenie spojówek, portal internetowy mp.pl dział dla pacjentów (dostęp: 20.12.2021)
- Prost M. (2013), Wirusowe zapalenie spojówek, portal internetowy mp.pl dział dla pacjentów (dostęp: 20.12.2021)
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [21.11.2024]