Miażdżyca – czynniki ryzyka, objawy, leczenie
Jedną z chorób cywilizacyjnych, dotykających głównie osoby po 50. roku życia, jest miażdżyca. Objawy takie jak bóle wieńcowe, duszność po wysiłku i zawroty głowy są wskazaniem do pilnej wizyty u lekarza rodzinnego, który wypisze skierowanie do kardiologa. Nieleczona miażdżyca zwiększa ryzyko niedokrwienia mózgu oraz zawału mięśnia sercowego i może prowadzić do śmierci chorego.
Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic wieńcowych, tętnic nerkowych lub tętnic szyjnych. Jest wynikiem gromadzenia i zalegania złogów tłuszczu w ścianach naczyń krwionośnych. W zależności od miejsca, w którym pojawiły się zmiany miażdżycowe, może powodować określone objawy. Sprawdź, jakie są przyczyny choroby, rodzaje miażdżycy i sposoby leczenia.
W poniższym artykule dowiesz się:
Co to jest miażdżyca?
Miażdżyca jest przewlekłą chorobą układu krążenia, która dotyka tętnic. Wskutek różnego rodzaju uszkodzeń nabłonka wyściełającego ich wnętrze, tworzą się tzw. blaszki miażdżycowe, czyli złogi tłuszczowe z lipidów i cholesterolu. Stopniowo zwężają one światło tętnic, blokując swobodny przepływ krwi, co skutkuje niedotlenieniem narządów wewnętrznych i powoduje zaburzenia ich funkcjonowania.
Jakie rodzaje miażdżycy występują u pacjentów najczęściej?
Ze względu na umiejscowienie blaszki miażdżycowej, wyróżnia się kilka rodzajów miażdżycy:
- miażdżyca aorty i innych tętnic wieńcowych,
- miażdżyca tętnic szyjnych,
- miażdżyca kończyn dolnych,
- miażdżyca tętnic nerkowych.
Objawy miażdżycy zwykle zależne są od tego, w którym miejscu wytworzyła się blaszka miażdżycowa. Im szybciej chory zgłosi się po pomoc lekarską, tym większa szansa na spowolnienie rozwoju schorzenia.
Bardzo często konsekwencją miażdżycy bywa choroba niedokrwienna serca lub udar mózgu. Jeśli pacjent zbagatelizuje objawy choroby i nie podejmie leczenia, efektem zaniedbań może być nawet zawał serca.
Miażdżyca – grupy ryzyka
Choć pierwsze objawy miażdżycy pojawiają się najczęściej po 50. roku życia, to choroba może zacząć rozwijać się już w okresie dzieciństwa. Przez lata nie daje żadnych symptomów – dolegliwości związane z miażdżycą są odczuwalne dopiero wtedy, gdy światło tętnicy zmniejszy swoją objętość o ok. 50%.
Choroba najczęściej dotyka mężczyzn oraz kobiety w okresie menopauzy, ponieważ zachodzące wówczas zmiany w gospodarce hormonalnej, sprzyjają tworzeniu się blaszki miażdżycowej. Dużą grupę ryzyka stanowią palacze – czynni oraz bierni. Nikotyna sama w sobie powoduje zwężenie światła tętnic i zaburza przepływ krwi, dlatego przyczynia się do powstania blaszek miażdżycowych.
Inne czynniki ryzyka rozwoju choroby to:
- nadciśnienie tętnicze,
- cukrzyca typu I,
- otyłość,
- czynniki genetyczne,
- niska aktywność fizyczna,
- niezdrowa dieta,
- wiek,
- przewlekły stres.
Miażdżyca – jak rozpoznać pierwsze objawy?
Objawy miażdżycy zawsze są bezpośrednio związane z umiejscowieniem zmian w tętnicach. W przypadku miażdżycy kończyn dolnych, chorzy odczuwają zwykle bóle mięśni podudzia w czasie chodzenia, mrowienie i drętwienie tych okolic.
Miażdżyca aorty lub tętnic wieńcowych wywołuje silny ból w klatce piersiowej oraz duszności, szczególnie po wysiłku fizycznym – nawet tym niewielkim. Chory szybko się męczy i może odczuwać również zawroty głowy.
W przypadku miażdżycy tętnic szyjnych dochodzi do wystąpienia objawów otępiennych. Pojawiają się zaburzenia czucia, bóle głowy i problemy z koordynacją ruchową. Charakterystycznymi symptomami są również dezorientacja oraz zaburzenia świadomości. Może dojść także do udaru mózgu, spowodowanego niedotlenieniem tego organu.
Miażdżyca – odpowiednia dieta oraz leczenie farmakologiczne
Choć obecnie nie ma leków, które mogłyby przyczynić się do odwrócenia zmian miażdżycowych, to jednak zaleca się stosowanie preparatów rozszerzających naczynia krwionośne i chroniących przed powstawaniem zakrzepów. Lekarze przepisują również pacjentom farmaceutyki regulujące poziom cholesterolu we krwi.
Najważniejsza jest jednak zdrowa dieta i zmiana stylu życia. Całkowita rezygnacja z palenia tytoniu i picia alkoholu, częstsze podejmowanie aktywności fizycznej i wyeliminowanie tłuszczów trans z jadłospisu pomoże zahamować rozwój choroby.
Codzienna dieta powinna być niskotłuszczowa, bogata w świeże warzywa i owoce, produkty z pełnego ziarna i chudy nabiał. Warto również pić wodę w odpowiedniej ilości – ok.1,5-2 l dziennie.
Podsumowanie
Miażdżyca to choroba cywilizacyjna o wysokiej śmiertelności, dlatego nie należy lekceważyć jej objawów. Leczenie powinno odbywać się wyłącznie pod opieką kardiologa – lekarz prowadzący planuje i w razie potrzeby modyfikuje terapię. Pacjent nie powinien zażywać żadnych leków bez wcześniejszej konsultacji. W ułożeniu zdrowej diety może pomóc doświadczony dietetyk kliniczny.
Źródła:
- W. Kitajewska, W. Szeląg, Z. Kopański i in., Choroby cywilizacyjne i ich prewencja, „Journal of Clinical Healthcare”, 2014, nr 1. s. 3-7.
- K. Florkowska, W. Duchnik, A. Muzykiewicz i in., Flawonoidy w profilaktyce i leczeniu miażdżycy, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2017, t. 100, nr 3, s. 217-225.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.