5 sposobów na obniżenie cholesterolu
Zaburzenia lipidowe są jednym z głównych czynników wystąpienia zawału, udaru, zgonu sercowo-naczyniowego. Mimo to zbyt wysoki poziom cholesterolu ma prawie 20 mln Polaków. Podwyższony cholesterol nie boli i długo może nie dawać żadnych objawów, dlatego wiele osób nie robi nic, by go obniżyć. Warto jednak pamiętać, że im niższy poziom cholesterolu LDL (tzw. zły cholesterol), tym lepiej i dłużej żyjemy.
Kiedy mamy podwyższony cholesterol, pierwszym krokiem w walce o unormowanie tego stanu powinna być zmiana stylu życia. Stres, brak aktywności fizycznej i wysokokaloryczna dieta przyczyniają się nie tylko do pogorszenia samopoczucia i nadwagi, ale i mogą prowadzić do wielu poważnych chorób serca i układu krążenia. Gdy naturalne sposoby na obniżenie poziomu cholesterolu nie działają, lekarz ustala plan leczenia środkami farmakologicznymi, których zażywanie musi odbywać się pod jego kontrolą.
Z tego artykułu dowiesz się:
Wysoki cholesterol – dlaczego jest niebezpieczny dla zdrowia?
Wysoki cholesterol to problem często bagatelizowany ze względu na jego powszechność w społeczeństwie. Często nie robimy z nim nic, tłumacząc, że dobrze się czujemy i nie potrzebujemy zmiany stylu życia czy diety.
Tymczasem im wyższe stężenie cholesterolu we krwi, tym większe jest ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych, w tym przede wszystkim zawału serca. Hipercholesterolemia, czyli zwiększone stężenie cholesterolu we krwi, może wystąpić tak naprawdę u osób w każdym wieku, i w każdym wieku może być szkodliwa. Szacuje się, że po 60. roku życia aż 80 proc. Polaków ma zbyt duży poziom cholesterolu.
Podwyższony poziom cholesterolu jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Skutkuje on rozwojem miażdżycy, czyli odkładaniem się w ścianach wewnętrznych tętnic cholesterolu i powstawaniem blaszek miażdżycowych. Doprowadzają one do zwężenia tętnic i niedokrwienia tkanek. W przypadku tętnic wieńcowych dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, objawiającego się bólem w klatce piersiowej podczas wysiłku lub stresu. Może dojść do pęknięcia blaszki miażdżycowej, co często prowadzi do zawału serca, spowodowanego zablokowaniem tętnicy wieńcowej.
Miażdżyca występuje także w kończynach dolnych; powoduje niedokrwienie kończyn, objawiające się bólami w nogach. Choroba ta może doprowadzić również do udaru mózgu lub tzw. przemijającego napadu niedokrwiennego (miniudaru).
Skutki lekceważenia podwyższonego poziomu cholesterolu mogą więc być bardzo poważne. Dlatego należy im zapobiegać, a ochronić może przed nimi jedynie skuteczne obniżenie wysokiego cholesterolu.
Prawidłowy poziom cholesterolu we krwi – normy
Normy prawidłowego poziomu cholesterolu są ustalane na podstawie przyporządkowania do poszczególnych grup ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Przynależenie do określonej grupy ryzyka zależy od kilku czynników, m.in. wysokości tzw. ciśnienia tętna, wieku, palenia tytoniu, występowania zaburzeń gospodarki tłuszczowej, wysokości stężenia glukozy w osoczu krwi na czczo, chorowania na cukrzycę, występowania otyłości brzusznej, występowania w rodzinie chorób sercowo-naczyniowych.
Na tej postawie polskie wytyczne rozróżniają pięć grup osób z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych: z małym ryzykiem sercowo-naczyniowym, z umiarkowanym ryzykiem sercowo-naczyniowym, z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym, z bardzo dużym ryzykiem sercowo naczynioym i z ekstremalnym ryzykiem sercowo-naczyniowym.
Obecnie polskie wytyczne wskazują następujące wartości docelowe dla poszczególnych pięciu grup ryzyka chorób sercowo-naczyniowych:
- małe < 115 mg/dl,
- umiarkowane < 100 mg/dl,
- duże <70 mg/dl,
- bardzo duże <55 mg/dl,
- ekstremalne <40 mg/dl.
5 sposobów, aby obniżyć cholesterol
Poniżej znajdziesz sposoby na to, by obniżyć wysoki cholesterol. Pamiętaj jednak, że zarówno przyczyny wysokiego cholesterolu, jak i sposoby radzenia sobie z nim powinny być w pierwszej kolejności omawiane z lekarzem prowadzącym, który dobierze zalecenia odpowiednie do Twojej sytuacji zdrowotnej.
1. Włącz regularną aktywność fizyczną
Chociaż przyjęło się mówić, że ruch to zdrowie, to jednak zawsze warto pamiętać, że powinien być dostosowany do naszego wieku i stanu zdrowia. Dotyczy to zwłaszcza osób, które ukończyły 60. rok życia. Co prawda nie ma przeciwwskazań, aby uprawiały one sport, ale powinien być on już o nieco mniejszym natężeniu.
Kolejną ważną kwestią jest skonsultowanie rodzaju ćwiczeń z lekarzem, jeśli pacjent cierpi na choroby przewlekłe. Warto mieć na uwadze, że intensywne, ale rzadko podejmowane treningi nie przyniosą wymiernych rezultatów. Dużo lepszym sposobem na poprawienie stanu zdrowia i kondycji jest regularny ruch, bez względu na to, czy będzie to pływanie, taniec, nordic walking czy bieganie.
Nawet pół godziny spaceru każdego dnia dobrze wpłynie na nasz organizm. Aktywność fizyczna wspomaga redukcję stresu, który również ma wpływ na podwyższony cholesterol całkowity. Ruch pomaga w spaleniu zbędnej tkanki tłuszczowej, a warto pamiętać, że redukcja masy ciała to także ważny czynnik, który prowadzi do obniżenia poziomu cholesterolu. Zmniejszone zostanie również ryzyko zapadnięcia na choroby cywilizacyjne, takie jak: miażdżyca, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze.
2. Rusz po pomoc do apteki – suplementy diety na wysoki cholesterol
W aptekach można kupić środki bez recepty, które zawierają składniki wspomagające obniżenie cholesterolu i wspierają jego unormowanie we krwi.
Przykładem są suplementy z karczochem i czosnkiem w składzie lub sterolami roślinnymi i choliną. Dostępne są także suplementy diety w formie kompozycji różnych witamin i związków, których zadaniem jest utrzymanie pożądanego poziomu cholesterolu we krwi, np. LipiForma Plus. Prozdrowotne właściwości wykazuje także preparat Berimal Forte, który uzupełnia codzienną dietę w polifenole z bergamoty oraz w witaminę C. Pożądane są preparaty zawierające w składzie fitoestrogeny sojowe i beta-sitosterole.
Jeśli środki bez recepty na radzenie sobie z wysokim cholesterolem nie przynoszą rezultatu, lekarz dobiera właściwe leczenie farmakologiczne – środki dostępne na receptę. Pamiętać należy jednak, że nie wolno na własną rękę decydować o odstawieniu przyjmowanych leków na cholesterol – o tym musi postanowić lekarz prowadzący.
3. Zastosuj zdrową dietę na podwyższony cholesterol
Niepokojące wyniki badań powinny nas przede wszystkim skierować w stronę… kuchni. To, co jemy, w dużej mierze ma wpływ na nasz lipidogram. Dzienna dawka cholesterolu przyjmowanego z pożywieniem nie powinna przekraczać 300 mg. Na kaloryczność potraw ma wpływ sposób ich przyrządzania, dlatego potrawy lepiej przygotowywać poprzez duszenie, gotowanie lub grillowanie zamiast poprzez smażenie. Dobrą praktyką jest także regularne spożywanie posiłków.
Do diety warto dostarczać m.in. wielonienasycone kwasy tłuszczowe, a także witaminy i minerały. W naszym jadłospisie powinny znaleźć się przede wszystkim:
- chude twarogi, odtłuszczone mleko i jogurty,
- produkty pełnoziarniste (np. pieczywo, makaron),
- owoce i warzywa (w tym sorbety owocowe i naturalne soki),
- oleje roślinne tłoczone na zimno,
- chude mięso i ryby,
- zioła (oregano, bazylia, pokrzywa),
- przyprawy (cynamon, goździki, kurkuma, ziele angielskie),
- oliwa z oliwek, olej z wiesiołka lub pestek winogron,
- margaryny zawierające stenole lub sterole,
- produkty sojowe,
- płatki owsiane,
- orzechy,
- zielona herbata,
- rośliny strączkowe (groch, cieciorka, soczewica).
Należy unikać natomiast przetworzonych produktów, niezdrowych przekąsek, a także odstawić tłuste przetwory mięsne. Najrozsądniej jest poprosić dietetyka o pomoc w ustaleniu menu, ponieważ podjęcie działań na własną rękę może skutkować obniżeniem poziomu nie tylko złego cholesterolu, ale również tego dobrego.
4. Odstaw używki
Należy zaprzestać palenia papierosów, gdyż przyczynia się ono do rozwoju miażdżycy i obniża poziom dobrego cholesterolu HDL. Nadużywanie alkoholu prowadzi do zaburzenia równowagi tłuszczowej w organizmie. W dodatku napoje wyskokowe są wysokokaloryczne, dlatego osoby z nadwagą powinny je zdecydowanie odstawić. Wyjątkiem jest czerwone wino spożywane do obiadu, które pozwala na zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób układu krążenia.
5. Zastosuj sposób babci na obniżenie cholesterolu
Na wysoki cholesterol mogą się sprawdzić również domowe sposoby. W sklepie zielarskim można zaopatrzyć się w liście karczocha, które wystarczy zalać wrzątkiem i tak powstały płyn wypić po około 15 minutach. W ciągu dnia można popijać także napój owsiany – do jego przygotowania wystarczy szklanka płatków owsianych, 12 szklanek wody i laska cynamonu. Błonnik zawarty w płatkach wyłapuje cząsteczki cholesterolu i pomaga w usunięciu ich z naczyń krwionośnych. Pomoc może przynieść też babka płesznik, a konkretnie kuracja oparta na piciu naparu sporządzonego z jej nasion.
Podsumowanie
Cholesterol jest potrzebny naszemu organizmowi, wręcz niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania. Jest jednym z głównych materiałów energetycznych, a także bierze udział w wielu procesach np. produkcji niektórych hormonów, enzymów, w metabolizmie.
Dla ryzyka sercowo-naczyniowego istotny jest za wysoki cholesterol tzw. zły, czyli cholesterol niskiej gęstości, frakcji LDL. Pierwsze niepokojące objawy pojawią się wtedy, gdy LDL odkłada się w postaci złogów w ścianach tętnic. Konsekwencją jest rozwój choroby wieńcowej. Podstawą zatrzymania tego procesu jest zmiana trybu życia: utrzymywanie zbilansowanej diety i włączenie regularnej, najlepiej codziennej aktywności fizycznej.
Wybrane źródła:
- Z. Wojtasiński, Prawie 20 mln Polaków ma zbyt wysoki poziom cholesterolu, https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/aktualnosci/237897,prawie-20-mln-polakow-ma-zbyt-wysoki-poziom-cholesterolu (dostęp: 16.05.2023).
- P. Wróbel, Zły cholesterol. Pacjenci nie rozumieją lipidogramu, a statyn boją się bardziej niż LDL, https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Kardiologia/Zly-cholesterol-Pacjenci-nie-rozumieja-lipidogramu-a-statyn-boja-sie-bardziej-niz-LDL,240108,1014.html (dostęp: 16.05.2023).
- W. Wojakowski, E. Hrycek, M. Wiercińska [aktualizacja], Hipercholesterolemia, https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia (dostęp: 16.05.2023).
- Z. Kasprzyk, J. Gąsowski, Jakie czynniki mają wpływ na ryzyko sercowo-naczyniowe?, https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/ryzyko/58834,jakie-czynniki-maja-wplyw-na-ryzyko-sercowo-naczyniowe (dostęp: 16.05.2023).
Data aktualizacji: 17.05.2023