Zapalenie płuc to poważna choroba. Nie daj się! Poznaj jej objawy i sposoby leczenia
Infekcje dróg oddechowych są na tyle powszechne, że przyzwyczailiśmy się do ich okresowego występowania. Z tego względu często są bagatelizowane, a przeziębienie, grypa oraz pozostałe infekcje dróg oddechowych nie są przeszkodą w wykonywaniu codziennych aktywności. To błąd, gdyż jednym z powikłań niedoleczonej grypy może być zapalenie płuc. Innymi przyczynami zapalenia płuc są wirusowe, bakteryjne i grzybicze zakażenia szpitalne i pozaszpitalne. Jak rozpoznać chorobę?
Z artykułu dowiesz się:
Co to jest zapalenie płuc?
Z zapaleniem płuc mamy do czynienia, gdy na skutek infekcji wywołanej drobnoustrojami chorobotwórczymi dochodzi do stanu zapalnego miąższu płucnego. Stan zapalny prowadzi do wypełnienia się pęcherzyków płucnych płynem zawierającym przeciwciała, które mają za zadanie zwalczanie infekcji. Niestety płyn w płucach powoduje też ograniczenie wymiany gazowej i silne duszności. Choroba jest poważna i należy ją leczyć, a niektóre przypadki wymagają hospitalizacji. Ciężkie zapalenie płuc, zwłaszcza u osób starszych i o osłabionej odporności, stanowi zagrożenie życia.
Zapalenie płuc – objawy i przyczyny
Zapalenie płuc dzielimy na dwie główne kategorie: szpitalne i pozaszpitalne. Szpitalne zapalenie płuc dotyczy chorych przebywających w szpitalu powyżej 48 godzin. Czynniki etiologiczne to te same bakterie, które wywołują zakażenia pozaszpitalne, a także pałeczki Gram-ujemne. U chorych hospitalizowanych powyżej 5 dni zapalenie płuc wywołują przede wszystkim wielolekooporne szczepy tlenowych pałeczek Gram-ujemnych: P. aeruginosa, E. coli, K. pneumoniae, Acinetobacter spp. L. Pneumophila, a także bakterii Gram-dodatnich S. aureus. Ze względu na wielolekooporność bakterii zakażenia szpitalne są trudne do leczenia, a każdy szpital musi mieć opracowany własny profil drobnoustrojów powodujących zakażenia wraz z ich lekowrażliwością. Ryzyko zachorowania wynosi 5-15 przypadków na 1000 hospitalizacji.
Pozaszpitalne zapalenie płuc jest powszechniejsze, a roczna częstotliwość zachorowań wynosi od 1 do 30 przypadków na 1000 osób. Ma lżejszy przebieg i charakteryzuje się dobrą podatnością na leczenie. Za 2/3 pozaszpitalnych zapaleń płuc odpowiedzialna jest bakteria dwoinka zapalenia płuc Streptococcus pneumoniae, pozostałe wywoływane są przez Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Enterobacteriaceae, Pseudomonas aeruginosa, bakterie beztlenowe oraz atypowe czynniki: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae i Legionella.
U osób cierpiących na refluks żołądkowo-przełykowy może rozwijać się zachłystowe zapalenie płuc spowodowane aspiracją cofającej się treści żołądkowej do przełyku, a następnie do dróg oddechowych.
Pod względem występowania najczęstsze jest bakteryjne zapalenie płuc – 70% przypadków, a wirusowe zapalenie płuc stwierdza się w 5-20% przypadków, za pozostałą część odpowiedzialne są inne czynniki.
Zapalenie płuc – objawy świadczące o chorobie:
- Kaszel, zazwyczaj mokry z gęstą wydzieliną w kolorze żółtych i zielonym. W wydzielinie mogą pojawiać się drobinki krwi.
- Problemy z oddychaniem, duszności, świszczący oddech, uczucie bulgotania w płucach.
- Bóle w klatce piersiowej nasilające się podczas wdechu.
- Gorączka powyżej 38°C.
- Dreszcze.
- Utrata apetytu.
- Ogólne osłabienie i złe samopoczucie.
- Mogą pojawiać się zaburzenia świadomości.
W niektórych przypadkach rozwija się zapalenie płuc bez gorączki i bez charakterystycznych objawów, a jedynymi symptomami są osłabienie, zmęczenie i obniżenie sprawności. Jest to bezobjawowe zapalenie płuc, z którym układ odpornościowy może poradzić sobie samodzielnie. Istnieje jednak ryzyko, że choroba rozwinie się w pełnoobjawowe zapalenie płuc.
Zapalenie płuc – ile trwa?
Dbając o odpowiednie leczenie i wypoczynek, objawy choroby zazwyczaj mijają w ciągu kilku dni, ale kaszel może występować jeszcze przez 2-3 tygodnie. Uczucie osłabienia może utrzymywać się nawet do 6 tygodni po ustąpieniu objawów.
Czy zapalenie płuc u dziecka jest niebezpieczne?
Choroba stanowi zagrożenie przede wszystkim dla osób o osłabionej odporności, dla ludzi chorych, starszych oraz dla małych dzieci, które nie mają jeszcze w pełni wykształconego układu odpornościowego. W ich przypadku nawet zwykła infekcja z gorączką może być niebezpieczna. U dzieci od 3. tygodnia życia do 3. miesiąca zazwyczaj pojawiają się bakteryjne zakażenia, podczas gdy na wirusowe zapalenie płuc zapadają dzieci w wieku od 4 miesięcy do 4 lat. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, ale śmiertelność w krajach rozwiniętych jest niska i wynosi mniej niż 1 przypadek na 1000 zachorowań na rok. Trzeba jednak mieć świadomość, że zapalenie płuc u dziecka jest groźną i potencjalnie śmiertelną chorobą.
Czy zapalenie płuc można leczyć w domu?
Leczenie zapalenia płuc u dzieci i u dorosłych przeważnie nie wymaga hospitalizacji, ale niezbędne jest pozostanie w domu i wyleczenie choroby. Konieczna jest wizyta u lekarza w celu postawienia diagnozy, identyfikacji drobnoustrojów odpowiedzialnych za zapalenie płuc i wdrożenie odpowiedniego, celowanego leczenia. Nie zawsze antybiotyki będą skutecznym lekiem.
Podczas terapii należy odpoczywać, unikać tytoniu i alkoholu, dbać o higienę, przebywać w łóżku, pić dużą ilość płynów oraz przyjmować leki przez cały czas i w pełnej dawce wyznaczonej przez lekarza. Leczenie prowadzi się typowymi lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi z grupy NLPZ, paracetamolem, lekami przeciwkaszlowymi oraz inhalacjami. Jeżeli stosowana jest antybiotykoterapia trzeba pamiętać o przyjmowaniu leków osłonowych oraz stosowaniu diety zawierającej żywe kultury bakterii, znajdujące się m.in. w kefirach i jogurtach.
Źródła:
- Jan Kuś, Miłosz Jankowski, Szpitalne zapalenie płuc (SZP), portal mp.pl dział interna (online: 6.08.2018).
- Joanna Lange, Zapalenie płuc u dzieci, portal mp.pl dział dla pacjentów (online:10.11.2016).
- Robert Kieszko, Wirusowe i bakteryjne zapalenia płuc – różnicowanie kliniczne, Borgis - „Nowa Medycyna” 2/2009, s. 138-141.
- Emilia Rymkiewicz, Sylwia Milaniuk, Agata Rękas-Wójcik, Grzegorz Dzida, Jerzy Mosiewicz, Pozaszpitalne zapalenie płuc u chorych w starszym wieku z chorobami współistniejącymi, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2015, tom 9, nr 2, 103–105.
- dr med. Filip Mejza, Zapalenie płuc, portal mp.pl dział dla pacjentów (online:14.10.2016).
- Praca zbiorowa, Zapalenie płuc. Zestawienie danych na temat płuc. Materiały przygotowane przez European Lung Fundation european-lung-foundation.org.
Autor:
Jerzy A. Kozłowski – lic. ratownik medyczny, absolwent Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Ratownik medyczny z wieloletnią praktyką, copywriter, autor artykułów na tematy związane z medycyną, zdrowiem i zdrowym stylem życia. Prywatnie amator biegania, miło-śnik gór, astronomii i literatury SF.