Jak rozpoznać bezobjawowe zapalenie płuc?
Pewne choroby są na tyle podstępne, że rozwijają się bez charakterystycznych objawów, pozwalających na szybką i trafną diagnozę. Tak się zdarza w przypadku niektórych infekcji dróg oddechowych. Bezobjawowe zapalenie płuc w rzeczywistości daje symptomy, ale są one na tyle niecharakterystyczne, że pacjent przez długi czas może nie być świadomy toczącej się choroby. Czym jest bezobjawowe zapalenie płuc u dorosłych i u dzieci, jak je rozpoznać?
Z artykułu dowiesz się:
Zwykłe zapalenie płuc a bezobjawowe – czym się różni?
Zapalenie płuc jest infekcyjną chorobą dolnych dróg oddechowych, wywołaną przez czynniki szpitalne lub poza szpitalne. Szerzej na ten temat pisaliśmy w odrębnym artykule: Zapalenie płuc objawy i sposoby leczenia. Do bakteryjnych zakażeń dochodzi w około 70% przypadków, a za pozostałe odpowiedzialne są wirusy oraz grzyby. Możliwe jest również wystąpienie rzadkiego zjawiska zachłystowego zapalenia płuc w wyniku choroby refluksowej, gdy treść żołądkowa dostaje się do dróg oddechowych.
Typowe objawy zapalenia płuc to przede wszystkim: mokry kaszel, duszności i problemy z oddychaniem, bóle w klatce piersiowej, bulgotanie i uczucie wody w płucach, gorączka, osłabienie i złe samopoczucie, czasami zaburzenia świadomości.
Bezobjawowe zapalenie płuc jest pozbawione większości powyższych symptomów, lecz nie wszystkich. Objawy mogą być mało nasilone i niespecyficzne, np. zamiast duszności jedynie lekkie pogorszenie wydolności oddechowej, szybsza męczliwość i pokasływanie. Do niespecyficznych objawów sugerujących zapalenie płuc (bezobjawowe) należą:
- pogorszone samopoczucie, uczucie rozbicia, osłabienie, spadek wydajności,
- uczucie braku powietrza, duszności po wysiłku, obniżenie kondycji,
- apatia i spowolnienie reakcji,
- przewlekły, niezbyt nasilony kaszel.
Jak widać, są to niezbyt charakterystyczne objawy, które mogą oznaczać nawet przeziębienie, łatwo więc przeoczyć właściwą chorobę. Jest to niebezpieczne zjawisko, gdyż nieleczone zapalenie płuc może skutkować groźnymi dla zdrowia powikłaniami, a u osób z obniżoną odpornością, zwłaszcza seniorów, dzieci i pacjentów przewlekle chorych, wiąże się z podwyższonym ryzykiem zgonu.
Zapalenie płuc u dzieci – bezobjawowe
Szczególnym przypadkiem jest bezobjawowe zapalenie płuc u dzieci, które może przebiegać bez gorączki i sygnałów ze strony układu immunologicznego. Dzieje się tak, ponieważ młody organizm nie ma jeszcze w pełni wykształconych mechanizmów obronnych, więc właściwa choroba może przypominać lekkie przeziębienie, ale nawet takich stanów u dzieci nie należy lekceważyć, zwłaszcza jeżeli niepokojące objawy utrzymują się przez dłuższy czas.
Rozwojowi zapalenia płuc u dzieci sprzyjają: wcześniactwo, niska waga, zaburzenia odżywiania, wady układu krążenia i niedobory odporności.
Jak rozpoznać bezobjawowe zapalenie płuc?
Ze względu na brak jednoznacznych symptomów dolegliwość ta stanowi diagnostyczny problem nawet dla lekarzy. Zdarza się, że na podstawie samego wywiadu i osłuchiwania płuc nie da się rozpoznać choroby. Metodą z wyboru, najpewniejszą i polecaną jest badanie radiologiczne klatki piersiowej. Na zdjęciu RTG lekarz może zobaczyć zmiany zapalne, które osłuchowo mogą być niewykrywalne. W uzasadnionych przypadkach specjalista może zadecydować również o wykonaniu uzupełniających badań obrazowych np. badania ultrasonograficznego płuc lub tomografii komputerowej.
W celu ustalenia jaki rodzaj patogenów odpowiedzialny jest za chorobę, przydatne są badania krwi (morfologia, CRP) oraz badanie bakteriologiczne plwociny i płynu opłucnowego, a wyniki są pomocne w dobraniu skutecznego, celowanego leczenia. Antybiotykoterapia będzie skuteczna wyłącznie w przypadku zakażeń bakteryjnych, podczas gdy z innych metod terapeutycznych korzysta się w celu leczenia wirusowego lub grzybiczego zapalenia płuc.
Bezobjawowe zapalenie płuc – powikłania
Rozpoznanie bezobjawowego zapalenia płuc oraz podjęcie skutecznego leczenia jest niezwykle ważne, ponieważ tak jak każda infekcja, również ta, jeżeli nie zostanie wyleczona, może skutkować niebezpiecznymi powikłaniami. Do najczęstszych należą: wysięk w jamie opłucnowej, ropień płuc oraz odma płucna, i skutkują zaburzeniami oddychania, nasilającymi się dusznościami, a w niektórych przypadkach niewydolnością oddechową. Długotrwale rozwijająca się choroba może powodować rozprzestrzenianie się wirusów bądź bakterii po organizmie. Groźnymi następstwami zapalenia płuc są zwłaszcza: sepsa, zapalenie układu moczowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wsierdzia.
W zapobieganiu zachorowaniu najważniejsza jest profilaktyka, unikanie kontaktu z chorymi osobami, zachowanie higieny rąk, szczepienia ochronne oraz kontrole lekarskie w przypadku przedłużających się infekcji. W pierwszej kolejności pacjent powinien zgłosić się do placówki POZ, w której zostaną wykonane podstawowe badania.
Źródła:
- Bielecka T., Feleszko W., Ziółkowski J., Przewlekły kaszel u dzieci - kiedy do specjalisty?, "Pediatria po dyplomie" 2012/16 nr 6, s. 46-52.
- Durska G., Objawy zapalenia płuc i postępowanie, portal mp.pl dział dla pacjentów (23.01.2015).
- Kieszko R., Wirusowe i bakteryjne zapalenia płuc – różnicowanie kliniczne, Borgis - „Nowa Medycyna” 2/2009, s. 138-141.
- Lange J., Zapalenie płuc u dzieci, portal mp.pl dział dla pacjentów (10.11.2016).
- Mejza F., Zapalenie płuc, portal mp.pl dział dla pacjentów (14.10.2016).
Autor
Jerzy A. Kozłowski – lic. ratownik medyczny, absolwent Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Ratownik medyczny z wieloletnią praktyką, copywriter, autor artykułów na tematy związane z medycyną, zdrowiem i zdrowym stylem życia. Prywatnie amator biegania, miło-śnik gór, astronomii i literatury SF.