Charakterystyczne dla zgagi pieczenie i palenie w przełyku może być jednym z objawów choroby refluksowej przełyku (GERD). Jest to stan, który nie tylko wywołuje nieprzyjemne doznania, ale w dłuższej perspektywie może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Dowiedz się, co to jest refluks żołądka (żołądkowo-przełykowy), poznaj jego przyczyny oraz farmakologiczne i domowe sposoby na refluks.
Choroba refluksowa przełyku – objawy, które powinny zaniepokoić
Refluks może rozwinąć się z wielu powodów. Najpowszechniejszym czynnikiem jest zaburzenie funkcji dolnego zwieracza przełyku (LES), co skutkuje zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Dolegliwość ta może rozwinąć się również pod wpływem twardziny układowej, cukrzycy, polineuropatii alkoholowej, zaburzeń hormonalnych, przyjmowania niektórych leków, a także w przebiegu ciąży, otyłości i przepukliny rozworu przełykowego.
Nieleczony refluks prowadzi do powikłań, takich jak: zwężenie przełyku, krwawienie z przewodu pokarmowego czy przełyk Barretta, który jest uważany za stan przednowotworowy, będący istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju raka przełyku.
Zgaga jest tylko jednym z objawów i może pojawiać się bez związku z refluksem, dlatego należy zwracać uwagę również na inne symptomy.
- Refluks – objawy przełykowe. Należą do nich: przede wszystkim zgaga i uczucie cofania się treści żołądkowej do przełyku, a nawet do gardła. Pojedynczy epizod zgagi nie jest niczym niepokojącym, ale jeżeli dolegliwość jest przewlekła i zdarza się bez wyraźnego powodu, należy zastanowić się nad jej przyczyną.
- Refluks – objawy pozaprzełykowe są związane z zarzucaniem treści żołądkowej do gardła, a nawet aspiracji do płuc. Należą do nich: poranna chrypka, suchy kaszel, świszczący od-dech, niekiedy ból w klatce piersiowej. Szczególnie niebezpieczna jest aspiracja treści po-karmowej do płuc, gdyż może spowodować zachłystowe zapalenie płuc.
- Refluks – objawy alarmujące, które powinny skłonić do jak najszybszej diagnostyki to: zaburzenia połykania, bolesne połykanie, utrata masy ciała, nawracające i nasilone zgagi oraz krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Refluks – leczenie i zapobieganie
Im choroba zostanie wcześniej wykryta, tym można podjąć skuteczniejsze działania. Diagnozę stawia lekarz na podstawie wywiadu oraz badań pomocniczych – przede wszystkim endoskopii i RTG po podaniu środka cieniującego. Niekiedy choroba przebiega bezobjawowo i diagnozowana jest przypadkiem przy okazji badań w innym kierunku.
Na wczesnym etapie, przy zmianie stylu życia może okazać się, że leki na refluks nie będą potrzebne. Dzięki odpowiedniej diecie i wdrożeniu kilku zasad profilaktyki można skutecznie kontrolować refluks żołądka o lekkim przebiegu, ograniczając się tylko do domowych sposobów na refluks.
Dieta przy refluksie powinna być lekkostrawna i zwierać produkty niewywołujące zgagi. Należy unikać tłustych potraw, zwłaszcza smażonych, a także kwaśnych i ostrych. Niewskazane są fast-foody, tłuste mięsa, alkohol, mocna herbata i kawa, owoce cytrusowe, pomidory, ostre przyprawy. Trzeba też koniecznie zrezygnować z palenia papierosów.
Domowe sposoby na refluks obejmują nie tylko modyfikację diety, ale również zmianę nawyków, zwłaszcza unikanie jedzenia „na szybko” w biegu. Kluczowa są: redukcja masy ciała oraz unikanie picia alkoholu przed snem. Alkohol działa rozluźniająco na mięśnie, w tym na zwieracz dolny przełyku, a w pozycji leżącej cofanie się treści pokarmowej jest ułatwione, co nasila objawy choroby.
Skuteczne leki na refluks
Podstawą w leczeniu refluksu są leki hamujące wydzielanie kwasu solnego, zwłaszcza inhibitory pompy protonowej (PIP). Leki te są bardzo skuteczne, ale wymagają długotrwałego stosowania i nie nadają się do doraźnego ograniczania zgagi. Do substancji używanych doraźnie zalicza się leki zobojętniające kwas solny i osłaniające błonę śluzową: związki magnezu i glinu, kwas alginowy i sukralfat. Jako uzupełnienie leczenia refluksu stosuje się też inne leki hamujące wydzielanie kwasu solnego np. ranitydynę.
Czy refluks można wyleczyć?
W przypadku nieprzestrzegania zaleceń choroba może nawracać, dlatego po zakończonym leczeniu niezwykle ważne jest utrzymywanie prawidłowej diety i nawyków żywieniowych, zaprzestanie palenia papierosów oraz ograniczenie spożywania alkoholu. U osób, u których po leczeniu farmakologicznym ustąpiły objawy refluksu, nie ma potrzeby wykonywania kontrolnych badań endoskopowych, o ile lekarz nie zaleci inaczej.
Źródła:
- Prof. dr hab. Ewa Małecka-Panas, dr n. med. Anna Mokrowiecka, Choroba refluksowa przełyku (refluks), portal internetowy mp.pl dla pacjentów.
- Barbara Skrzydło-Radomańska, Diagnostyka choroby refluksowej przełyku, Borgis – „Medycyna Rodzinna” 1/2004, s. 18-2.
- Renata Talar-Wojnarowska, Ewa Małecka-Panas, Choroba refluksowa przełyku, portal internetowy mp.pl interna.
Autor
Jerzy A. Kozłowski – lic. ratownik medyczny, absolwent Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Ratownik medyczny z wieloletnią praktyką, copywriter, autor artykułów na tematy związane z medycyną, zdrowiem i zdrowym stylem życia. Prywatnie amator biegania, miło-śnik gór, astronomii i literatury SF.
