Wrzody żołądka – jak powstają i jak z nimi żyć?
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy potrafi dać się we znaki, jednak nie każdy ból brzucha czy nawracające zgagi świadczą o wrzodach. Przede wszystkim należy obserwować reakcje własnego organizmu i w razie niepokojących objawów przejść diagnostykę. Wrzody żołądka wykryte na wczesnym etapie można z powodzeniem wyleczyć. Jak powstają, jak je leczyć oraz czy wrzody żołądka i stres mają coś wspólnego?
Z artykułu dowiesz się:
Wrzody żołądka – co to?
Gdy na ścianie żołądka lub dwunastnicy pojawia się ubytek błony śluzowej, któremu towarzyszy naciek zapalny, nadżerki i martwica tkanki, mówimy o wrzodzie. W normalnych warunkach błona śluzowa chroni delikatne tkanki przed działaniem soków trawiennych, jednak czasami bariera ta nie do końca spełnia swoje zadanie.
Wrzody powstają w opuszce dwunastnicy, żołądku, w dolnej części przełyku i w pętli dwunastnicy. Aby stwierdzić gdzie umiejscowiona jest zmiana, konieczne jest badanie na wrzody żołądka, czyli gastroskopia. Oprócz diagnostyki, równie ważne jest stwierdzenie przyczyny wrzodów żołądka, ponieważ od tego zależy skuteczne leczenie.
Wrzody żołądka – od czego się biorą?
Kiedyś sądzono, że u ludzi nerwowych tworzą się wrzody żołądka, a stres jest głównym czynnikiem wywołującym tę chorobę. Obecnie wiadomo, że przyczyny wrzodów żołądka są zupełnie inne, a stres, mimo iż może zwiększyć ryzyko rozwoju, nie jest elementem sprawczym.
Za około 75–90% wrzodów dwunastnicy i 70% wrzodów żołądka odpowiada bakteria Helicobacter pylori, którą stwierdza u około 80% ludzi, jednak u większości nie daje żadnych zmian. Dlatego przyczyn upatruje się we współistniejących czynnikach, które wraz ze wspomnianą bakterią zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania. Należą do nich: palenie tytoniu, przyjmowanie leków przeciwzapalnych (aspiryny, diklofenaku, ibuprofenu, ketoprofenu, naproksenu), czynniki genetyczne oraz dieta. Im jest ich więcej, tym większe prawdopodobieństwo, że zmiany się pojawią.
Wrzody czy nerwica żołądka – objawy
Chorobę wrzodową często myli się z nerwicą żołądka, która może dawać podobne objawy. Między innymi dlatego uważa się, że stres może powodować wrzody. Nerwica żołądka to reakcja organizmu na stres, podobnie jak w przypadku zespołu jelita drażliwego.
Objawy nerwicy żołądka to: wzdęcia, biegunki, zaparcia, ból brzucha, nudności, wymioty, zgagi, kwaśne odbijanie oraz typowe objawy nerwicowe: drżenie rąk, kołatanie serca, lęk, problemy ze snem, ucisk w klatce piersiowej itd. W badaniu gastrologicznym nie stwierdza się zmian w śluzówce żołądka.
Objawy wrzodów żołądka to: ból o piekącym charakterze, dyskomfort w nadbrzuszu, bóle głodowe występujące rano lub 1-3 godzin po posiłkach, ustępujące po spożyciu jedzenia lub przyjęciu leków zobojętniających kwas. Może pojawiać się uczucie pełności i rozpierania po posiłkach. Sam ból w nadbrzuszu nie jest natomiast kluczowym objawem, ponieważ w połowie przypadków przyczyną bólu jest inna dolegliwość.
Wrzody żołądka powinny być leczone, ponieważ zaniedbanie i rozwój choroby może prowadzić do groźnych powikłań, z krwawieniami z odcinka pokarmowego włącznie. Koniecznie zgłoś się do lekarza, na SOR lub wezwij pogotowie ratunkowe, jeżeli pojawią się objawy świadczące o krwawieniu z przewodu pokarmowego:
- wymioty żywą krwią lub treścią o fusowatym charakterze,
- czarne, smoliste stolce,
- silne bóle brzucha z napięciem mięśni brzucha „brzuch deskowaty”,
- wstrząs: osłabienie, zimna, spocona skóra, spadek ciśnienia tętniczego.
Sposoby na wrzody żołądka
Wszystkie dolegliwości ze strony układu pokarmowego powinny być zdiagnozowane. Jeżeli odczuwasz niepokojące objawy, zgłoś się do lekarza, który na podstawie badania endoskopowego potwierdzi lub wykluczy diagnozę. Mimo iż domowe sposoby na wrzody żołądka mogą być częściowo skuteczne i zmniejszać dolegliwości, zdecydowanie należy podjąć leczenie i nie bagatelizować problemu.
Leczenie wrzodów żołądka polega na przyjmowaniu antybiotyków niszczących bakterię Helicobacter pylori (jeżeli jej obecność zostanie stwierdzona) oraz blokerów pompy protonowej, które zmniejszają wydzielanie soku żołądkowego. Do tego zaleca się osłonowe leki na wrzody żołądka chroniące śluzówkę i przyspieszające gojenie. To pierwszy etap tego, jak leczyć wrzody żołądka. Drugim jest dieta, która podobnie jak w przypadku niestrawności oraz refluksu ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu nawrotom. W takim razie co jeść? Nie trzeba bardzo się ograniczać, wystarczy pamiętać o kilku zasadach, o których wspominamy niżej.
Wrzody żołądka leczenie naturalne – dieta to podstawa
W trakcie leczenia wrzodów żołądka i po nim należy zadbać o odpowiednią dietę i zrezygnować z używek mających negatywny wpływ na organizm, zwłaszcza z palenia papierosów i picia alkoholu. Dieta na wrzody żołądka powinna być lekkostrawna, niezawierająca produktów zwiększających wydzielanie soków trawiennych.
Zaleca się regularne posiłki 5-6 razy dziennie w mniejszych porcjach, zwiększenie spożycia owoców i warzyw, produktów gotowanych, duszonych lub pieczonych w folii, pergaminie lub rękawie, a rezygnację ze smażenia oraz nadużywania soli kuchennej.
Do produktów przeciwwskazanych przy wrzodach żołądka należą pieczywo żytnie i razowe, zapiekanki, grzyby, zasmażki, mięsa i ryby smażone, sery żółte, smalec, słonina, kwaśna śmietana, chrzan, musztarda, tłuste ciasta, mocna kawa i herbata, napoje gazowane, nierozcieńczone soki owocowe, czekolada, ostre przyprawy.
Aby zmniejszyć ryzyko ponownego zakażenia bakteriami Helicobacter pylori trzeba przestrzegać zasad higieny i dbać o czystość jamy ustnej. Należy też ograniczać przyjmowanie leków mogących podrażniać żołądek, zwłaszcza z grupy NLPZ.
Źródła:
- Anna Mokrowiecka, Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, portal mp.pl dział dla pacjentów (05.12.2017).
- Anna Taraszewska, Dieta w chorobie wrzodowej, portal mp.pl dział dla pacjentów (21.09.2016 ).
- Kornelia A. Krawczyk, Ewa B. Górska, Urszula Jankiewicz, Paweł Kowalczyk, Helicobacter pylori jako jeden z czynników wywołujących chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2013, s. 27-31.
- Grażyna Kołodziej, Sylwia Klasik-Ciszewska, Profilaktyka i terapia żywieniowa w chorobie wrzodowej żołądka, Borgis - Medycyna Rodzinna 3/2018, s. 245-251.
Autor:
Jerzy A. Kozłowski – lic. ratownik medyczny, absolwent Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Ratownik medyczny z wieloletnią praktyką, copywriter, autor artykułów na tematy związane z medycyną, zdrowiem i zdrowym stylem życia. Prywatnie amator biegania, miłośnik gór, astronomii i literatury SF.
Ostatnia aktualizacja [20.06.2024]