Różne choroby zakaźne mogą występować częściej w zależności od okresu roku. Sezony zachorowań zazwyczaj zależą od wielu aspektów, takich jak warunki atmosferyczne, styl życia ludzi, aktywność wirusów i bakterii, a także inne czynniki środowiskowe. Jedną z sezonowych chorób zakaźnych jest ospa wietrzna. Największa ilość zachorowań przypada na okres zimowo-wiosenny.
Ospa wietrzna to choroba powszechna głównie wśród dzieci, ale może również wystąpić u dorosłych, którzy nie przeszli jej w dzieciństwie lub nie zostali zaszczepieni. Sprawdź, jakie objawy mogą zwiastować ospę wietrzną, czym różnią się w zależności od wieku chorego oraz jak wygląda leczenie ospy wietrznej. Zwracamy uwagę także na powikłania ospy, które mogą dotknąć dorosłych pacjentów, szczególnie kobiety w ciąży.
Ospa wietrzna – objawy
Ospa wietrzna to choroba o wysokiej zakaźności, wywoływana przez wirusa VZV (Varicella-Zoster Virus), nazywanego wirusem ospy wietrznej i półpaśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową – drobnoustroje przenoszą się wraz z powietrzem nawet na kilkadziesiąt metrów. To właśnie stąd wzięła się nazwa choroby. Zarazić się można także podczas kontaktu pęcherzami na ciele chorego. Okres wylęgania ospy wynosi od 10 do 21 dni, najczęściej ok. 2 tygodnie.
Warto wiedzieć, że chora osoba zaraża już na 1-2 dni przed wystąpieniem wysypki, zwiastującej rozwój wirusa ospy wietrznej. Zagrożenie dla otoczenia mija jednak dopiero po jej ustąpieniu – gdy odpadną strupki po wyschniętych pęcherzykach (zazwyczaj trwa to ok. 7 dni).
Najczęściej choroba dotyka dzieci w żłobkach, przedszkolach i szkołach, gdzie są duże skupiska i bliski kontakt pomiędzy ludźmi. Przy ospie wietrznej u dzieci obserwuje się zwykle łagodny przebieg, w przeciwieństwie do zachorowań u młodzieży oraz dorosłych. W tej grupie znacznie wzrasta ryzyko powikłań, towarzyszących ospie wietrznej.
Kiedy układ immunologiczny zwalczy chorobę, organizm wytwarza trwałą odporność na wirusa, który jednak pozostaje w zwojach nerwowych w stanie uśpienia. Oznacza to, że jeśli dojdzie do silnego osłabienia funkcjonowania układu odpornościowego, może znów się aktywować, co prowadzi do rozwoju choroby, nazywanej półpaścem. Na taki stan rzeczy narażeni są głównie seniorzy i osoby cierpiące z powodu przewlekłych schorzeń, u których występują zaburzenia odporności.
Objawy ospy wietrznej
Z ospą wietrzną związane są nie tylko charakterystyczne zmiany skórne w postaci pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym. Pierwsze objawy ospy wietrznej to także:
- gorączka,
- ból głowy,
- ból gardła,
- złe samopoczucie,
- silny świąd towarzyszący wysypce,
- wykwity na błonach śluzowych,
- brak apetytu.
Natężenie oraz rodzaj występujących objawów ospy wietrznej może się różnić, w zależności od wieku, chorób współistniejących oraz odpowiedzi immunologicznej organizmu pacjenta. Warto pamiętać o tym, że nie wolno rozdrapywać pęcherzy z płynem, ani zdrapywać strupków. W przeciwnym razie, na ciele chorego pozostaną nieestetyczne blizny, przypominające wgłębienia w skórze. Do ich powstawania przyczynia się zarówno rozdrapywanie, jak i nadkażenie bakteryjne zmian skórnych, które zaburza prawidłowy proces gojenia.
Ospa wietrzna u dzieci i dorosłych – podobieństwa i różnice
Chociaż objawy ospy wietrznej u dzieci i dorosłych są takie same, to zasadniczą różnicą jest przebieg choroby. U maluchów i starszych dzieci (do ok. 12. roku życia) ma on znacznie lżejszy charakter, niż u młodzieży i dorosłych, gdzie objawy występują z większą intensywnością i dużo częściej dochodzi do powikłań.
U dzieci najczęściej nie zaleca się zażywania żadnych leków, zwalczających ospę wietrzną, natomiast dorosłym podaje się zwykle acyklowir. To preparat, który hamuje replikację (namnażanie) wirusa, dlatego należy przyjąć go jak najszybciej, najlepiej od razu po wystąpieniu pierwszych objawów choroby.
Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych stosuje się miejscowo środki łagodzące świąd. To pozwala ograniczyć drapanie zmian i zmniejsza ryzyko nadkażeń bakteryjnych. Zalecane są także kąpiele w letniej wodzie z dodatkiem siemienia lnianego, sody oczyszczonej lub nadmanganianu potasu. W okresie choroby należy dbać o higienę skóry i dużo odpoczywać, zwłaszcza podczas gorączki.
Szczególnie ciężki przebieg choroby obserwuje się u kobiet, spodziewających się dziecka. Poza możliwymi powikłaniami u matki, mogą wystąpić także powikłania u płodu, takie jak niska masa urodzeniowa, zaburzenia neurologiczne i czynności jelit, wady narządu wzroku, czy zaburzenia rozwoju umysłowego. Zachorowanie na ospę w pierwszych tygodniach ciąży znacznie zwiększa ryzyko poronienia.
