Zapalenie płuc jest chorobą, która dotyczy dolnych dróg oddechowych. Jest niebezpieczna i może prowadzić nawet do śmierci. Szczególnie narażone są małe dzieci, osoby starsze oraz te z obniżoną odpornością. Z medycznego punktu widzenia, zapalenie płuc dzielimy na typowe oraz atypowe, a także na szpitalne i pozaszpitalne.
Przyczyny zapalenia płuc
Omawiając przyczyny zapalenia płuc warto przyjrzeć się klasyfikacji różnych rodzajów zapaleń płuc. W przypadku pozaszpitalnego typowego zapalenia płuc, najczęstszym czynnikiem sprawczym jest dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae), która odpowiada za nawet za 80% zakażeń. Pozostałe patogeny, które mogą spowodować pozaszpitalne zapalenie płuc to Haemophilus influenzae typu b, Staphylococcus aureus oraz Klebsiella pneumoniae.
Atypowe, pozaszpitalne zapalenie płuc może być powodowane przez patogeny takie jak Legionella pneumophila, czy chlamydia pneumoniae.
Warto także wspomnieć o szpitalnych zapaleniach płuc, między innymi przez ryzyko jakie mogą powodować – ryzyko śmierci w ich przebiegu może wynosić nawet 30%. Oczywiście ten rodzaj zapalenia płuc może być także spowodowany przez patogeny odpowiedzialne za pozaszpitalne zapalenie płuc, jednak należy także wspomnieć o innych, takich jak Escherichia coli czy Pseudomonas aeruginosa.
Zapalenie płuc objawy u dorosłych
Objawy zapalenia płuc są znacznie poważniejsze niż te, które występują w przebiegu klasycznego przeziębienia. Typowe symptomy to gorączka (bardzo często wysoka), dreszcze i kaszel produktywny (mówiąc potocznie mokry) z odkrztuszaniem wydzieliny. To jednak nie jedyne objawy z którymi zmagają się chorzy na zapalenie płuc. Oprócz tego pojawia się ból w klatce piersiowej, czy duszność spowodowana zakażeniem tkanki płucnej. W badaniu lekarskim często stwierdza się przyspieszenie oddechu (tachypnoe) uraz przyspieszenie pracy serca (tachykardia).
Oczywiście oprócz wymienionych objawów występują także dodatkowe symptomy jak uczucie osłabienia i zmęczenia, bóle mięśniowe a nawet zaburzenia świadomości – częściej u osób starszych.
Powikłania po zapaleniu płuc
Zapalenie płuc jest poważną chorobą – każde podejrzenie tego schorzenia powinno być skonsultowane z lekarzem. Konsekwencją zapalenia płuc może być między innymi wysięk (rodzaj płynu) w jamie opłucnej, który występuje nawet u 1/3 osób z bakteryjnym zapaleniem płuc. Oprócz wysięku, na skutek bakteryjnego zapalenia płuc mogą występować także ropnie płuc, które często wymagają drenażu oraz leczenia antybiotykiem. Wymienione powikłania po zapaleniu płuc to oczywiście nie jedyne ryzyko, które wiąże się z tą chorobą – należy pamiętać o stosunkowo wysokiej śmiertelności u osób z grup ryzyka.
Zapalenie płuc leczenie
Zapalenie płuc nie jest chorobą, którą można wyleczyć za pomocą domowych sposobów, witamin czy leków dostępnych bez recepty (te mogą działać jedynie wspomagająco).
Najczęściej, gdy chory pozostaje w domu, stosuje się antybiotyki, które opierają się na takich substancjach czynnych jak amoksycylina, azytromycyna, erytomycyna lub klarytromycyna. Warto jednak wspomnieć, że leczenie nie opiera się jedynie na zastosowaniu odpowiednich antybiotyków – konieczne jest zrezygnowanie z codziennych aktywności, odpoczynek oraz picie dużej ilości płynów, szczególnie w przypadku utrzymującej się gorączki.
Zdecydowanie nie zaleca się, aby samemu decydować o przyjmowaniu antybiotyku bez wcześniejszej wizyty u lekarza. Przeprowadzony wywiad, badanie lekarskie oraz w razie konieczności diagnostyka laboratoryjna krwi (a nawet wydzieliny z dróg oddechowych) czy zdjęcie RTG klatki piersiowej pozwalają na postawienie rozpoznania przez lekarza i zaordynowania właściwego, skutecznego leczenia.
Zapalenie płuc u dziecka
Zapalenie płuc u dzieci jest szczególnie niebezpieczne. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), właśnie ta jednostka chorobowa jest odpowiedzialna za 15% śmierci dzieci do lat 5. Tylko w 2017 roku z powodu zapalenia płuc, śmierć poniosło ponad 800 tysięcy małych pacjentów. U dzieci często występuje bakteryjne zapalenie płuc, wirusowe zapalenie płuc oraz zachłystowe zapalenie płuc.
Bakteryjne zapalenie płuc u dzieci objawy
Pneumokoki są najczęstszą przyczyną bakteryjnych zapaleń płuc u dzieci. U małych pacjentów objawy są zróżnicowane. U dzieci starszych i młodzieży możemy zauważyć podobieństwa do symptomów występujących u osób dorosłych.
Zapalenie płuc u niemowlaka może być bardzo stresujące dla młodych, niedoświadczonych rodziców. Często przed pełnoobjawowym zapaleniem płuc występuje infekcja górnych dróg oddechowych – pojawia się katar, niechęć do jedzenia czy rozdrażnienie. Po kilku dniach łagodnych objawów następuje znaczne nasilenie – gorączka, wyraźny niepokój dziecka, duszność, która objawia się między innymi ruchem skrzydełek nosa, czy zaciąganiem okolic międzyżebrowych. Oczywiście wystąpienie tego typu symptomów jest wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej oraz leczenia w szpitalu.
U dzieci starszych możemy zaobserwować podobne objawy jak u dorosłych – podwyższona temperatura ciała, uczucie zmęczenia, kaszel czy przyspieszenie oddechu.
Czy zapalenie płuc jest zaraźliwe?
Wiele osób może zadawać sobie pytanie, czy w trakcie zapalenia płuc mogą zarażać inne osoby. Pamiętajmy, że choroba ta powodowana jest przez bakterie, wirusy, a nawet grzyby. Oczywiście patogenami tymi można zarazić się od drugiego człowieka. Czynniki powodujące infekcję miąższu płucnego mogą znaleźć się w powietrzu, kiedy zakażona osoba kicha lub kaszle. Do przeniesienia drobnoustrojów może także dojść w przypadku dotykania różnych przedmiotów przy jednoczesnym braku zachowania odpowiednich zasad higieny.
Ile trwa zapalenie płuc?
Wiele zależy od postaci zapalenia płuc. Wdrożenie odpowiedniego leczenia zazwyczaj przynosi poprawę po około 2 – 3 dniach. Antybiotykoterapia trwa zazwyczaj około 10 dni, jednak dokładny czas jej trwania zależy od stanu ogólnego pacjenta oraz reakcji na zastosowane leczenie.
Bibliografia:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/pneumonia
„Choroby zakaźne” Emma Nickerson, Urban&Partner
„Interna Szczeklika” Medycyna Praktyczna
„Podręcznik Pediatrii”, Nelson, PWN