Hormony są substancjami wytwarzanymi przez gruczoły dokrewne tworzące układ hormonalny. Czy chcemy tego, czy nie, to hormony decydują o zdrowiu, nastroju i wyglądzie. Zaburzenia hormonalne u kobiet powodują huśtawki nastrojów, złe samopoczucie, obniżone libido, problemy z płodnością, czy choroby takie jak zespół policystycznych jajników.
Zaburzenia hormonalne u kobiet – co je powoduje?
Układ hormonalny jest skomplikowanym systemem obejmującym przysadkę mózgową, tarczycę, przytarczyce, trzustkę, nadnercza oraz jajniki. Gruczoły dokrewne produkują substancje chemiczne, które uwalniane są do krwi w celu przekazywania konkretnych informacji i poleceń do tkanek i narządów.
Układ hormonalny reguluje działanie organizmu i jeżeli wszystko działa sprawnie, to utrzymywana jest homeostaza. Zaburzenia hormonalne, a nawet czasowe wahania hormonów przyczyniają się do zachwiania tej równowagi. Niektóre wahania mają podłoże fizjologiczne np. te związane z cyklem miesiączkowym lub menopauzą. Inne zmiany związane są z nieprawidłowym działaniem gruczołów – te stanowią zagrożenie i wymagają leczenia.
Zaburzenia hormonalne u kobiet mają różne objawy w zależności od tego, które elementy są rozregulowane. Mogą skutkować wahaniami wagi, pojawieniem się nadmiernego owłosienia, wahaniami nastroju, spadkiem libido, nawracającymi zmianami skórnymi, zaburzeniami cyklu menstruacyjnego, problemami z zajściem w ciążę.
Choroby związane z zaburzeniami hormonalnymi u kobiet to m.in.: zespół policystycznych jajników (PCOS), niedoczynność i nadczynność tarczycy, choroba Hashimoto, choroba Cushinga i wiele innych.
Z fizjologicznymi zaburzeniami hormonalnymi kobiety mają do czynienia podczas karmienia piersią oraz w czasie ciąży. Za laktację odpowiedzialny jest m.in. hormon prolaktyna, uwalniany w trakcie ciąży i w okresie laktacji. Prolaktyna wpływa na ponad 300 procesów zachodzących w organizmie, w tym odpowiada za hamowanie produkcji LH i FSH – substancji regulujących cykl menstruacyjny i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych.
Zaburzenia hormonalne objawy i przyczyny
Problemy z hormonami u kobiet często objawiają się zaburzeniami cyklu miesiączkowego, brakiem miesiączki i problemem z zajściem w ciążę. W zespole policystycznych jajników (PCOS) dochodzi do znacznego rozchwiania równowagi hormonalnej, w tym proporcji hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH). Substancje te sterują wzrostem pęcherzyków i uwalnianiem jajeczek z pęcherzyka Graafa; zaburzenia w PCOS objawiają się brakiem miesiączki lub nieregularnymi miesiączkami. W połączeniu z nadprodukcją męskich hormonów płciowych, pojawia się też nadmierne owłosienie, przybieranie na wadze i wiele innych, przykrych symptomów.
Częstymi zaburzeniami hormonalnymi, w których występuje rozregulowanie cyklu miesiączkowego są choroby tarczycy. Tarczyca jest gruczołem wytwarzającym trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) i kalcytoninę. Hormony te wpływają przede wszystkim na metabolizm oraz gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu. Najczęstszymi chorobami tarczycy są niedoczynność, nadczynność oraz Hashimoto. Tarczyca wpływa na zaburzenia hormonalne zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Niedoczynność tarczycy u pań, obok wielu innych objawów, powoduje m.in. skąpe i nieregularne miesiączki, może być przyczyną niepłodności oraz poronień. Nadczynność tarczycy raczej nie upośledza płodności, jednak może być przyczyną nieregularnych miesiączek, a przy dużym nasileniu hamuje owulację.
Nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, oraz zaburzenia tarczycy mogą powodować zmiany skórne, przebarwienia, łojotok, trądzik, nadmierne owłosienie, przybieranie na wadze lub chudnięcie.
Zachwianie równowagi estrogenowo-progesteronowej jest zjawiskiem charakterystycznym dla menopauzy, ale również dla znanego wielu paniom syndromu napięcia przedmiesiączkowego. W organizmie kobiety dochodzi wtedy do naturalnych zmian hormonalnych, które są związane ze zmianami nastroju, depresją, drażliwością, nerwowością i łatwym wpadaniem w złość.
