Choroba Leśniowskiego-Crohna: co to jest i jakie są jej charakterystyczne objawy?
Choroby układu pokarmowego wiążą się z przewlekłymi dolegliwościami, które nie tylko mogą utrudniać lub uniemożliwiać codzienne funkcjonowanie, ale również zagrażać zdrowiu całego organizmu. Współczesna medycyna pozwala jednak na wczesne wykrywanie wielu schorzeń przełyku, żołądka, jelit i pozostałych narządów, co daje zielone światło do jak najszybszego rozpoczęcia leczenia.
Jedną z poważniejszych chorób układu pokarmowego jest choroba Leśniowskiego-Crohna. Ma ona charakter przewlekły i nawracający. Na początku nie daje zbyt wielu objawów, co znacznie utrudnia jej wykrycie i postawienie diagnozy. Dowiedz się, czym objawia się to schorzenie, kto znajduje się w grupie ryzyka i czy można uchronić się przed zachorowaniem.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie są objawy choroby Leśniowskiego-Crohna?
- Kto może zachorować na chorobę Leśniowskiego-Crohna?
- Jak wygląda profilaktyka i leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna?
- Na czym polega diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna?
- Jak wygląda leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna?
Czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna?
Choroba Leśniowskiego i Crohna, choroba Leśniowskiego, choroba Crohna – każde z tych określeń dotyczy schorzenia należącego do nieswoistych chorób zapalnych jelit. Atakuje ściany przewodu pokarmowego oraz poszczególne narządy na odcinku od jamy ustnej po odbytnicę. Zazwyczaj stan zapalny koncentruje się na końcowej części jelita krętego, a prawie 50% chorych cierpi z powodu dolegliwości w okolicy odbytu. Zdecydowanie rzadziej lekarze obserwują zmiany zapalne w górnym odcinku przewodu pokarmowego – przełyku, żołądku i dwunastnicy. Przewlekły i postępujący stan zapalny powoduje włóknienie ścian narządów tworzących przewód pokarmowy oraz jest główną przyczyną powstawania przetok i zwężeń.
Ze względu na przewlekły charakter schorzenia, okresy zaostrzeń objawów przeplatają się z okresami remisji. U niektórych chorych dolegliwości stale się utrzymują, co utrudnia funkcjonowanie i zwykle stanowi wskazanie do przeprowadzenia zabiegów chirurgicznych w związku z powikłaniami.
Nazwa tego schorzenia pochodzi od nazwisk lekarzy, którzy po raz pierwszy w historii opisali objawy jakie mu towarzyszą. W 1904 r. zrobił to Antoni Leśniewski, a w 1932 r. Burril Bernard Crohn i jego współpracownicy rozszerzyli opis dolegliwości.
Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna
Skąd wiadomo, że u chorego rozwija się choroba Leśniowskiego-Crohna? Objawy mogą być bardzo różne, w zależności od lokalizacji, intensywności oraz rozległości stanu zapalnego i innych zmian w układzie pokarmowym. Ogólne symptomy, które towarzyszą wielu chorym to podwyższona temperatura, nadmierna utrata masy ciała i osłabienie organizmu. Niestety są one nieswoiste, dlatego ciężko postawić diagnozę wyłącznie na ich podstawie. W wielu przypadkach przypominają wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Do rozpoznania choroby dochodzi najczęściej wtedy, gdy pacjenci zgłaszają objawy związane z miejscem, w którym rozwija się stan zapalny:
- w końcowym odcinku jelita krętego – początek choroby ma łagodny charakter, a pierwszymi sygnałami są gorączka lub anemia (niedokrwistość). Chorzy skarżą się na bóle brzucha nasilające się po spożyciu pokarmów. Do tego dochodzi biegunka, a stolce mogą mieć czarne zabarwienie, choć krew w kale występuje dość rzadko. Jeśli zmiany są rozległe, biegunka bywa tłuszczowa, pogłębia się też niedokrwistość i rozwija hipoproteinemia. Wyniki badań krwi pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna wskazują na niedobór witamin oraz występowanie zaburzeń elektrolitowych. Jeśli w porę nie zostanie postawiona diagnoza i chory nie rozpocznie leczenia, może dojść do stanu niedożywienia i wyniszczenia organizmu.
- w jelicie grubym – zwykle objawia się biegunką i bólami brzucha, rzadko wykrywana jest krew utajona w kale,
- w jamie ustnej – pojawia się ból całej jamy ustnej i dziąseł. Występuje owrzodzenie przypominające afty, które może rozwijać się na błonie śluzowej policzków, dziąsłach, języku, podniebieniu lub pod językiem.
- w przełyku – chorzy skarżą się na ból i problemy z przełykaniem pokarmów oraz płynów.
- w żołądku i dwunastnicy – bóle brzucha, nudności i wymioty.
- w okolicy odbytu – pojawiają się kłykciny, owrzodzenie, przetoki okołoodbytowe, szczeliny i ropnie. W niektórych przypadkach to właśnie one są pierwszymi objawami choroby Leśniowskiego-Crohna.
Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna
Niestety do tej pory nie jest znana przyczyna rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna u pacjentów w różnym wieku. Lekarze wskazują, że ważną rolę odgrywa tu stan mikrobioty jelitowej oraz czynniki, które mają na nią wpływ – dieta, aktywność fizyczna, przyjmowanie leków.
Znaczenie mają również predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały przypadki choroby Leśniowskiego-Crohna lub lekarz stwierdził u kogoś z bliskich nieokreślone zapalenie jelita grubego, ryzyko zachorowania jest wysokie.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – kto może na nią zachorować?
Choroba Leśniowskiego-Crohna dotyka najczęściej mieszkańców wysokorozwiniętych krajów, głównie w Europie Zachodniej oraz Ameryce Północnej. Rocznie notuje się ok. 5 przypadków zachorowań na 100 000 pacjentów. Na rozwój schorzenia narażone są zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Pierwsze objawy mogą pojawić się już we wczesnej młodości, między 15 a 25 rokiem życia lub po ukończeniu 50 lat. Odnotowuje się jednak przypadki choroby u znacznie młodszych osób – nawet kilkuletnich dzieci.
Naukowcy wskazują jednak, że statystyki mogą być nieprecyzyjne ze względu na ilość niezdiagnozowanych chorych oraz osób, które otrzymały błędną diagnozę wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – czy można się przed nią ustrzec?
Ze względu na to, że dokładna przyczyna choroby Leśniowskiego-Crohna nie została jeszcze poznana, ciężko stwierdzić, jak można uniknąć zachorowania. Nie istnieje także leczenie przyczynowe choroby Leśniowskiego-Crohna. Ważne jest, aby dbać o zdrową dietę i jelita.
Chorzy ze zdiagnozowanym zapaleniem mogą zapobiegać nawrotom, stosując się do zaleceń lekarza prowadzącego i przyjmując środki przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne. Odpowiednio opracowane leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna pozwala minimalizować lub czasowo pozbyć się dolegliwości.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – diagnostyka
Ze względu na różnorodność i nieswoistość objawów schorzenia, rozpoznanie choroby Leśniowskiego-Crohna wymaga wieloetapowego podejścia, a czasami konsultacji również ze specjalistami w innych dziedzinach medycyny. Podstawą diagnostyki jest szczegółowy wywiad medyczny, w którym lekarz zbiera informacje o dolegliwościach pacjenta, takich jak bóle brzucha, biegunka, utrata masy ciała, osłabienie czy obecność krwi w stolcu. Istotne są również pytania dotyczące historii chorób w rodzinie, ponieważ czynniki genetyczne mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby.
Lekarz najczęściej kieruje pacjenta na badania laboratoryjne z krwi oraz kału. Analiza próbki krwi pozwala oznaczyć markery stanu zapalnego – podwyższone wartości białka C-reaktywnego (CRP) czy OB (odczyn Biernackiego). Cenna jest również morfologia krwi z rozmazem, ponieważ sygnalizuje ewentualną anemię, która często towarzyszy chorobie. Z kolei badanie kału może wykazać obecność kalprotektyny – białka wskazującego na stan zapalny w jelitach.
Żeby jednak potwierdzić podejrzenia i postawić diagnozę, niezbędne są badania obrazowe i endoskopowe. Dzięki nim lekarz może wzrokowo ocenić stan przewodu pokarmowego. Złotym standardem w rozpoznawaniu choroby Leśniowskiego-Crohna jest kolonoskopia z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. Umożliwia bezpośrednie uwidocznienie zmian zapalnych, takich jak owrzodzenia, przetoki czy zwężenia w jelitach. W przypadkach, gdy zmiany lokalizują się w trudno dostępnych odcinkach jelit, stosuje się dodatkowe metody. Pomocna bywa tu enteroskopia kapsułkowa, rezonans magnetyczny jelit czy tomografia komputerowa (TK).
Choroba Leśniowskiego-Crohna – leczenie
Choroba Leśniowskiego-Crohna musi być leczona. Jest to konieczne, by hamować objawy, zapobiegać powikłaniom i poprawić jakość życia pacjenta. Nieleczone schorzenie może prowadzić do poważnych problemów, takich jak zwężenia jelit, przetoki czy niedożywienie.
Celem terapii, która obejmuje przyjmowanie leków, zmiany w stylu życia, a w niektórych przypadkach także leczenie chirurgiczne, jest złagodzenie stanu zapalnego, utrzymanie jak najdłuższego okresu remisji i zapobieganie nawrotom. Decyzja o sposobie leczenia zależy od stopnia nasilenia choroby, jej lokalizacji oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Z tego względu niezbędne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia chorego przez lekarza specjalistę.
W leczeniu skuteczne są także leki biologiczne, które hamują reakcje zapalne organizmu, jednak taka terapia bywa dość kosztowna. Ostatecznym rozwiązaniem jest zabieg chirurgiczny. Kieruje się na niego chorych z częściową niedrożnością jelit, zwężeniami, podejrzeniem zmian nowotworowych, ropniami i przetokami.
Pacjenci, którzy cierpią z powodu tego schorzenia, powinni być w stałym kontakcie z lekarzem i regularnie monitorować swój stan zdrowia. Umożliwiają to nowoczesne i mało inwazyjne badania diagnostyczne. Chociaż choroba utrudnia funkcjonowanie, to jednak obecnie nie wpływa na długość życia chorych.
Podsumowanie
Choroba Leśniowskiego-Crohna ma charakter przewlekły i nawracający, co oznacza, że rozwija się przez długi czas, z okresami zaostrzeń i remisji. Towarzyszy jej stan zapalny, który najczęściej objawia się bólem brzucha, biegunką, utratą masy ciała i przemęczeniem. To schorzenie, wymagające stałej opieki lekarskiej. Jeśli zauważasz u siebie objawy, mogące świadczyć o chorobie Leśniowskiego-Crohna, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem gastroenterologiem w celu uzyskania dokładnej diagnozy i planu leczenia.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.
Powiązane kategorie
Ostatnia aktualizacja [11.02.2025]