Afty – jak się ich pozbyć?
Nie ma osoby, która przynajmniej raz w życiu nie zmagała się z bolesnymi zmianami w jamie ustnej. Afty – bo o nich mowa – to owrzodzenia błony śluzowej. Spotyka się je także na wargach i języku. Zobacz, jak skutecznie pozbyć się aft.
W większości przypadków afty ustępują samoistnie po kilku dniach lub tygodniach. Zmiany te są jednak bardzo bolesne. Niekiedy na tyle, że utrudniają spożywanie pokarmów. Dlatego warto podjąć ich leczenie. Istnieje kilka skutecznych sposobów na to, jak pozbyć się aft.
Z artykułu dowiesz się:
Czym są afty?
Afty są zmianami, które występują na błonie śluzowej jamy ustnej (m.in. podniebieniu miękkim, policzkach), a także na wargach i języku. Są to owrzodzenia, które mają postać nadżerek o średnicy, która nie przekracza 2 centymetrów. Pokrywa je biały nalot, a na ich obrzeżach można zaobserwować zaczerwienienie i stan zapalny. Afty są bolesne. Mogą pojawiać się pojedynczo lub w grupach. Zdarza się, że towarzyszy im powiększenie węzłów chłonnych.
Afty występują u osób w każdym wieku. Najczęściej jednak obserwuje się je w wieku młodzieńczym oraz u małych dzieci. Zmiany te mają tendencję do nawracania. Jeżeli pojawiają się częściej niż raz w roku, rozpoznaje się nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej. Schorzenie to dotyczy głównie kobiet.
Ze względu na rozmiar wyróżnia się afty:
- małe – średnica do 1 centymetra (najczęstszy typ),
- duże – średnica powyżej 1 centymetra,
- opryszczkowate – są małe (średnica do 3 milimetrów) i występują w licznych grupach.
Przyczyny powstawania aft
Przyczyny powstawania aft nie zostały do końca poznane. Jednak udało się ustalić czynniki, które predysponują do ich pojawienia się. Wśród nich dużą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne (zwłaszcza w przypadku aft nawrotowych). Chodzi o występowanie schorzenia u członków najbliższej rodziny. Co ciekawe, szanse pojawienia się aft u dziecka wynoszą 90%, jeżeli oboje rodziców zmaga się z tą przypadłością.
Za czynniki sprzyjające powstawaniu aft uważa się:
- długotrwałą antybiotykoterapię lub przyjmowanie silnych antybiotyków,
- zakażenie wirusem HIV,
- reakcje autoimmunologiczne,
- choroby nowotworowe,
- podrażnienie błony śluzowej substancjami występującymi w pastach do zębów,
- uraz mechaniczny (np. przegryzienie błony śluzowej),
- podwyższona temperatura ciała,
- zaburzenia hormonalne,
- alergie,
- długotrwały stres.
Bardzo ważne są także niedobory substancji odżywczych i witamin. Mowa głównie o żelazie, kwasie foliowym oraz witaminie B12.
Jak wygląda leczenie aft?
Odpowiednie leczenie aft nie tylko zmniejsza nieprzyjemne objawy, lecz także przyspiesza gojenie owrzodzeń, zmniejsza ryzyko infekcji i zapobiega częstym nawrotom. Za najbardziej skuteczną uważana jest terapia farmakologiczna. Polega ona na stosowaniu preparatów o działaniu miejscowym. Ważne jest także zadbanie o odpowiedni poziom witamin z grupy B i żelaza.
Jak pozbyć się aft domowymi sposobami?
Jest jeszcze jedna ważna kwestia, jeżeli chodzi o afty – jak się ich pozbyć domowymi sposobami? Metody te należy stosować jako wsparcie leczenia farmakologicznego. Zalicza się do nich:
- płukanie jamy ustnej naparem z szałwii,
- płukanie jamy ustnej roztworem z soli,
- stosowanie okładów z czarnej herbaty,
- przestrzeganie zasad higieny jamy ustnej.
Konieczne jest także wyeliminowanie czynników, które predysponują do pojawienia się aft. Chodzi przede wszystkim o urazy mechaniczne. Bardzo ważne jest ostrożne szczotkowanie zębów. Warto również wyeliminować z jadłospisu produkty, które mogłyby doprowadzić do podrażnienia błony śluzowej jamy ustnej (produkty ostre, twarde, kwaśne, pikantne).
Czym różnią się afty od opryszczki?
Zdarza się, że afty bywają mylone z opryszczką. Obie zmiany występują w jamie ustnej, są bolesne, występują pojedynczo lub w grupach oraz towarzyszy im stan zapalny. Jednak na tym kończą się podobieństwa. Opryszczka jest wynikiem infekcji wirusowej. Pojawia się u osób, które są nosicielami Herpes simplex virus (HSV). Często ujawnia się w momencie osłabienia odporności lub po ekspozycji na światło słoneczne, a u kobiet również w czasie menstruacji.
Istotną różnicą między aftą a opryszczką jest fakt, że pierwsza z nich nie jest zaraźliwa. Oznacza to, że nie jest możliwe przeniesienie jej z człowieka na człowieka. Natomiast opryszczką można się zarazić przez bezpośredni kontakt (np. pocałunek) z nosicielem wirusa HSV.
Źródła:
- R. Antoniv, W. Lipska, B. Kęsek, M. Lipski, D. Gałecka-Wanatowicz, M. Chomyszyn-Gajewska, Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, NOWA STOMATOLOGIA 3/2014, s. 142-146.
- Owrzodzenia aftowe, Przegląd Pediatryczny, https://przegladpediatryczny.pl/a1353/Owrzodzenia-aftowe.html (dostęp 20.01.2021).
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.