Zapalenie ucha – przyczyny, rodzaje zapalenia ucha, objawy, jak leczyć
Intensywny ból ucha, jednoczesne pogorszenie słuchu oraz pojawienie się wodnistej i ropnej wydzieliny to możliwe objawy zapalenia ucha. Jest to dość powszechny problem zgłaszany u lekarza laryngologa. Zapalenie ucha może dotyczyć osób w różnych grupach wiekowych, co tylko świadczy o tym, jak powszechna jest to przypadłość. Warto więc wiedzieć, kiedy objawy zapalenia ucha faktycznie świadczą o tym stanie oraz kiedy należy udać się do lekarza.
Problemy z zapaleniem ucha pojawiają się u bardzo szerokiej grupy osób, jednak częściej dotyczy ono tych w młodszym wieku ze względu na niższą odporność i nie do końca rozwinięty układ odpornościowy. Potencjalne przyczyny zapalenia ucha są różne, jednak głównie dotyczą one zakażenia bakteryjnego. Dowiedz się więcej na temat zapalenia ucha oraz jak je leczyć.
Z artykułu dowiesz się:
Zapalenie ucha – przyczyny
Zapalenie ucha to ogólne stwierdzenie dotyczące stanu zapalnego w obrębie przewodu słuchowego. Wyróżnia się zwykle trzy typy zapalenia ucha: zapalenie ucha zewnętrznego, środkowego oraz wewnętrznego. Ucho zewnętrzne to małżowina uszna oraz przewód słuchowy zewnętrzny. Ucho środkowe znajduje się w jamie bębenkowej, zawierającej błonę bębenkową oraz kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko). Ucho wewnętrzne natomiast to zewnętrzny przewód słuchowy oraz błędnik, informujący organizm o położeniu w przestrzeni.
W rozróżnianiu przyczyn zapalenia ucha lekarz kieruje się lokalizacją, w jakiej znajduje się źródło stanu zapalnego.
Przyczyny zapalenia ucha zewnętrznego
W odpowiednich warunkach elementem zabezpieczającym ucho zewnętrzne jest woskowina wydzielana przez gruczoły łojowe. Jej brak lub niedostateczna ilość naraża narząd słuchu na częstsze infekcje.
Do przyczyn zapalenia ucha zewnętrznego należą:
- infekcje bakteryjne, wirusowe, grzybicze,
- zbyt intensywne stosowanie patyczków do uszu,
- mechaniczne uszkodzenie nabłonka.
Oprócz infekcji pochodzenia bakteryjnego, wirusowego czy grzybiczego zapalenie ucha zewnętrznego dotyczy głównie błędów w pielęgnacji. Aby delikatniej dbać o układ słuchu, zamiast patyczków higienicznych można używać specjalistycznych preparatów do czyszczenia uszu w sprayu.
Przyczyny zapalenia ucha środkowego
Ten typ zapalenia ucha częściej dotyczy dzieci oraz młodzieży, choć zdarzają się przypadki zapalenia ucha środkowego u dorosłych. W tym przypadku z uwagi na charakterystyczną budowę trąbki słuchowej infekcje górnych dróg oddechowych mogą być szybciej rozsiewane w obrębie przewodu słuchowego.
Przyczyny zapalenia ucha środkowego:
- polipy,
- osłabienie odporności,
- alergie,
- infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe,
- dym tytoniowy,
- przerost migdałków.
Zapalenie ucha środkowego to stan, który może występować w różnych odmianach. Wyróżnia się ostre, przewlekłe oraz wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Pierwsze z wymienionych przebiega szybko i wynika głównie z uszkodzenia błony bębenkowej. Zapalenie przewlekłe ucha środkowego to infekcja bakteryjna obejmująca uszkodzoną błonę bębenkową, a obecność procesu zapalnego jest dłuższa. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego charakteryzuje się natomiast zaleganiem płynu w przewodzie słuchowym z mniejszym natężeniem stanu zapalnego.
Określenie kluczowego miejsca stanu zapalnego jest niejednokrotnie trudnym zadaniem. Precyzyjna diagnoza lekarza laryngologa umożliwia jednak dopasowanie skuteczniejszej metody leczenia i szybszy powrót do zdrowia.
Przyczyny zapalenia ucha wewnętrznego
Jest to zapalenie określane zamiennie jako zapalenie błędnika. Obejmuje elementy ucha takie jak przedsionek, ślimak oraz kanały półkoliste.
Najczęstszymi przyczynami zapalenia ucha wewnętrznego są powikłania po zapaleniu ucha środkowego oraz problemy z przewlekłymi, nawracającymi infekcjami. Problem może wystąpić także w wyniku złożonych chorób autoimmunologicznych, jak np. toczeń rumieniowaty układowy. Zapalenie ucha wewnętrznego może również zacząć się rozwijać w momencie urazu czaszki, np. wskutek wstrząśnienia mózgu. Ryzykiem do rozwoju choroby mogą być także bardziej skomplikowane zabiegi oraz operacje w obrębie czaszki. Zapalenie ucha wewnętrznego może wystąpić też jako powikłanie po zapaleniu opon mózgowych.
Zapalenie ucha – objawy
Objawy zapalenia ucha zewnętrznego, środkowego lub wewnętrznego są często podobne i mylone.
Do ogólnych objawów zapalenia ucha należą:
- silny ból ucha,
- szumy uszne,
- problemy ze słuchem/niedosłuch,
- bóle głowy,
- pulsujące bóle ucha,
- zaburzenia równowagi,
- występowanie wydzieliny wodnistej lub ropnej,
- powiększenie migdałków,
- zapalenie wyrostka sutkowatego.
Przy występujących wyżej objawach warto szybko udać się do lekarza. W przebiegu zapalenia ucha może także dojść do podwyższonej temperatury ciała, gorączki, złego samopoczucia i braku apetytu, a nawet wymiotów.
Ile trwa zapalenie ucha? Jak je leczyć?
Czas trwania zapalenia ucha zależy od lokalizacji stanu zapalnego (zapalenie ucha wewnętrznego, zapalenie ucha środkowego lub zapalenie ucha wewnętrznego) oraz dobranej terapii. Przeważnie zapalenie ucha trwa około 3 tygodni, jednakże proces leczenia może ulec wydłużeniu. Problem może także powracać, jeśli jest to przewlekłe zapalenie ucha.
Leczenie zapalenia ucha zewnętrznego, wewnętrznego i środkowego sprowadza się do stosowania specjalistycznych kropli do uszu redukujących stan zapalny. Czasami podaje się także krople do oczu, które oddziałują również na narząd słuchu. Krople takie mogą zawierać odmienny skład w zależności od przyczyny problemów. W postaci wysiękowej zapalenia ucha stosuje się natomiast zabieg polegający na nacięciu błony bębenkowej i uwolnieniu wydzieliny.
Podsumowanie
Zapalenie ucha to uciążliwy problem pojawiający się wśród dzieci, a rzadziej u dorosłych. Główną przyczyną tego zjawiska jest zakażenie bakteryjne lub inne, które wywołuje stan zapalny w konkretnym fragmencie ucha. Objawy tego zapalenia potrafią być nieprzyjemne i utrudniające codzienne funkcjonowanie, stąd też w momencie ich pojawienia się warto się udać do lekarza laryngologa i wprowadzić odpowiednie i skuteczne leczenie.
Źródła:
- W. Becker, H.H. Naumann, C.R. Pflatz, Choroby uszu, nosa i gardła, „Bel Corp” 1999, s. 71-153.
- J.O. Klein, Is acute otitis media a treatable disease?, „The New England Journal of Medicine” 2011, nr 364(2), s. 116-126.
Autor
Mateusz Jagielski-Szczypik – dyplomowany dietetyk, absolwent Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu na kierunku Żywienie Człowieka i Dietetyka. Również trener personalny piszący o zdrowiu, suplementacji i znaczeniu stylu życia w kontekście prawidłowej profilaktyki zdrowotnej. Edukator i copywriter w zakresie tematów związanych ze zdrowiem.