Do czego prowadzą zaburzenia snu? Poznaj skutki niedosypiania!
Z roku na rok na problemy ze snem skarży się coraz więcej dorosłych. Borykają się zarówno z zaburzeniami snu w postaci trudności z zasypianiem, pobudkami nocnymi, jak i miewają koszmary senne. To wszystko powoduje pogorszenie jakości snu, a co za tym idzie – uniemożliwia organizmowi jakościowy odpoczynek i prawidłową regenerację.
Skutki bezsenności to m.in. osłabienie, nadmierna senność, zmęczenie, czy kłopoty z pamięcią, jednak zaburzenia snu o charakterze przewlekłym mogą prowadzić do rozwoju różnego rodzaju chorób psychicznych i somatycznych. Sprawdź, jakie są objawy bezsenności i jak możesz zadbać o prawidłową higienę snu samodzielnie oraz z pomocą specjalisty.
Z artykułu dowiesz się:
Zaburzenia snu – skąd się pojawiają?
Prawidłowy sen jest bardzo ważny dla właściwego funkcjonowania organizmu, jednak coraz częściej do specjalistów zgłaszają się pacjenci odczuwający przewlekłe zmęczenie, wynikające z braku snu. Jakie są najczęstsze przyczyny problemów z utrzymaniem snu? Lekarze neurolodzy wskazują głównie na:
- nieprawidłową higienę snu,
- czynniki psychoemocjonalne – traumy, stres, zaburzenia lękowe,
- różnego rodzaju nerwice i choroby układu nerwowego, np. choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, miażdżyca,
- nadmierne spożywanie alkoholu,
- bezdech senny,
- depresję,
- choroby psychiczne,
- zaburzenia hormonalne – nadczynność tarczycy, bezsenność okołomiesiączkowa.
Wyróżnia się także bezsenność idiopatyczną, czyli zaburzenia występujące już od dzieciństwa, związane z uszkodzeniami struktur mózgu, odpowiedzialnych za sen i czuwanie.
Warto wiedzieć, że czym innym niż bezsenność jest tzw. deprywacja snu, która stanowi celowe działanie ograniczające sen u danej osoby. Według niektórych badań kontrolowana deprywacja może pomóc w leczeniu depresji.
Jak zaburzenia snu wpływają na organizm?
Bezsenność objawia się nie tylko poprzez przewlekłe zmęczenie, ale także przez trudności z koncentracją i rozdrażnienie, co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Brak odpowiedniej ilości snu niekorzystnie wpływa na pracę układu nerwowego – powoduje pogorszenie pamięci, bóle głowy i nasilone odczuwanie stresu.
W czasie snu w organizmie aktywuje się wiele procesów naprawczych, a mózg ma możliwość uporządkowania i przetwarzania zebranych w danym dniu informacji. Jeśli człowiek śpi mniejszą ilość godzin, niż zakładają zalecenia dla jego przedziału wiekowego, zmniejsza się aktywność komórek układu odpornościowego. Tym samym, znacznie wzrasta ryzyko infekcji.
Dodatkowo w przypadku bezsenności przewlekłej dochodzi do zwiększenia wydzielania kortyzolu – hormonu stresu oraz insuliny, co może prowadzić do problemów zdrowotnych, związanych z nieprawidłowym stężeniem glukozy we krwi.
Brak snu a zdrowie psychiczne
Bezsenność powoduje jednak znacznie więcej dolegliwości niż obniżona odporność, czy zmęczenie po kolejnej nieprzespanej nocy. Przewlekły brak snu może zaostrzać stany i zaburzenia psychiczne, takie jak depresja lub lęki. Zauważono również zależność między problemami ze snem a rozwojem PTSD – zespołu stresu pourazowego. U niektórych pacjentów zaobserwowano także objawy manii oraz hipomanii, charakterystyczne dla choroby afektywnej dwubiegunowej.
Bezsenność wpływa również na ośrodek mózgowy odpowiedzialny za sferę seksualną. W wyniku długotrwałego braku snu dochodzi do znacznego obniżenia libido, zmniejszenia zdolności odczuwania podniecenia u kobiet i problemów z erekcją u mężczyzn. Wiąże się to także z zaburzeniami płodności, co znacząco utrudnia ewentualne poczęcie.
Zaburzenia snu – leczenie
Zanim sięgniesz po leki nasenne, ważne jest, by zdiagnozować przyczynę bezsenności, o ile nocne pobudki nie wiążą się z celową deprywacją snu. Dzięki temu, w pierwszej kolejności będzie można usunąć bezpośredni czynnik, powodujący problemy z zasypianiem lub częstym wybudzaniem.
W zależności od źródła bezsenności, lekarz może zaproponować pacjentowi chronoterapię lub farmakoterapię. To kuracja, która polega na zażywaniu leków nasennych i melatoniny – hormonu, który odpowiada za odprężenie, relaks i prawidłowe zasypianie.
Inną metodą jest terapia poznawczo-behawioralna – pomaga organizmowi z powrotem "nauczyć się" zdrowych nawyków i wydłużyć czas trwania snu.
Najważniejsze jest jednak, by utrzymywać prawidłową higienę snu – zadbać o aktywność fizyczną w ciągu dnia, zdrową dietę, unikać produktów z kofeiną od godzin popołudniowych i wyciszać się w okolicach wieczoru. Pomocne może być także odstawienie używek, które niekorzystnie wpływają na pracę mózgu i układu nerwowego.
Podsumowanie
Zdrowy sen jest niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, dlatego każdego dnia dbaj o odpowiednią ilość godzin spania. Jeśli odczuwasz problemy z zasypianiem, nocnymi pobudkami lub miewasz koszmary senne, zgłoś się do lekarza. Specjalista pomoże ustalić przyczynę bezsenności i skutecznie ją wyeliminować.
Źródła:
- A. Kapała, Zaburzenia snu w kontekście przemian cywilizacyjnych, "Sztuka leczenia" 2014, nr 3-4, s. 35-44.
- L. Bidzan, Zaburzenia snu w wieku podeszłym, "Geriatria" 2011, nr 1, s. 34-40.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.