Ataki kolki nerkowej należą do jednych z najbardziej nieprzyjemnych objawów. W ich przebiegu występuje ostry ból w okolicy lędźwiowej, który może promieniować do pachwiny i narządów płciowych. Jego przyczyną jest kamica nerkowa. Zobacz, jak wygląda leczenie kolki nerkowej.
Zwykle kolkę nerkową rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych. Warto jednak pamiętać, że podobne dolegliwości mogą występować również w przypadku innych schorzeń. Dlatego zalecane jest wykonanie podstawowych badań. W diagnostyce kolki nerkowej sprawdzają się testy laboratoryjne krwi (m.in. morfologia, OB i CRP) i moczu, a także badania obrazowe (USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa, RTG).
Jak objawia się atak kolki nerkowej?
Kolka nerkowa zwykle rozpoczyna się nagle. Głównym objawem jest ostry ból. Może mieć on różny stopień nasilenia. Jednak najczęściej jest on silny i utrudnia prawidłowe funkcjonowanie. Ból przy ataku kolki nerkowej nie jest zależny od pozycji ciała.
Silny ból rozpoczyna się w okolicy nerek (w odcinku lędźwiowym kręgosłupa). Często promieniuje do pachwiny, zewnętrznych narządów płciowych (warg sromowych i jąder), a także wewnętrznej powierzchni ud. Niekiedy pojawia się również ból nad spojeniem łonowym. Dzieje się tak, gdy kolka nerkowa jest spowodowana zablokowaniem cewki moczowej.
W przebiegu kolki nerkowej obserwuje się jeszcze inne objawy. Są to:
- nudności,
- wymioty,
- dyskomfort w jamie brzusznej,
- wzdęcia brzucha,
- brak apetytu i niechęć do spożywania płynów,
- bolesne parcie na pęcherz,
- częste oddawanie moczu,
- zmniejszenie ilości wydalanego moczu,
- pieczenie w trakcie oddawania moczu,
- krwiomocz,
- wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
- omdlenie (zwykle objaw ten pojawia się przy bardzo silnym bólu).
Kolka nerkowa może skutkować wystąpieniem zakażenia układu moczowego. Wówczas pojawiają się również dreszcze i gorączka. W czasie badania przedmiotowego lekarz stwierdza bolesność w okolicy nerki oraz wzmożone napięcie mięśniowe. Obecny jest też dodatni objaw Goldflama – ból nasila się w czasie wstrząsania okolicy lędźwiowej.
W rzadkich przypadkach objawy kolki nerkowej przebiegają z całkowitym zatrzymaniem moczu (bezmocz). Dzieje się tak w przypadku, gdy schorzenie występuje obustronnie, a także u osób z jedną nerką.
Objawy kolki nerkowej utrzymują się przez kilka godzin. Zdarza się jednak, że ustępują dopiero po kilku dniach. Ma to miejsce, gdy kamień nerkowy zostanie wydalony z dróg moczowych.
Atak kolki nerkowej – przyczyny
Przyczyną kolki nerkowej jest zablokowanie odpływu moczu z nerek przez kamienie nerkowe. Ma to miejsce, gdy złogi przechodzą do moczowodu. Wówczas w strukturach położonych wyżej dochodzi do wzrostu ciśnienia. Oprócz tego:
- poszerza się układ miedniczkowo-kielichowy nerki,
- dochodzi do miejscowego niedokrwienia moczowodu,
- następuje skurcz mięśniówki,
- dochodzi do wzmożenia ruchów robaczkowych w moczowodach.
Kamienie moczowe to złogi, które powstają w nerkach. Składają się one z substancji chemicznych znajdujących się w moczu, które nie uległy rozpuszczeniu. Może to być m.in. fosforan wapnia, szczawian wapnia, cystyna, struwit, kwas moczowy. Obecność kamieni moczowych w górnych drogach moczowych medycznie jest określana mianem kamicy nerkowej.
Przyczynami kamicy nerkowej są:
- niska obecność w moczu substancji blokujących wytrącanie się kamieni moczowych,
- zastój moczu,
- niektóre przewlekłe choroby (np. nadczynność przytarczyc),
- przyjmowanie dużej ilości wapnia lub witamin C i D.
Kamica nerkowa jest częstą chorobą. Więcej zachorowań stwierdza się u mężczyzn niż u kobiet. Pierwsze objawy kamicy nerkowej pojawiają się między 20. a 40. rokiem życia. Kolejna kolka nerkowa występuje u 50% chorych. Może mieć to miejsce nawet po kilkunastu latach.
Jak poradzić sobie z atakiem kolki nerkowej?
W leczeniu kolki nerkowej stosuje się leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Dzięki temu zmniejszają się dolegliwości bólowe. Zwykle stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub paracetamol, a niekiedy też silniejsze środki (np. tramadol lub kodeinę). Atak ustępuje, gdy kamień moczowy przemieści się do pęcherza moczowego i zostanie wydalony z dróg moczowych. Dzieje się tak w przypadku mniejszych kamieni. Aby przyspieszyć ten proces, pacjent powinien pić duże ilości wody.
Niekiedy jednak konieczne jest postępowanie chirurgiczne. Wskazania to:
- duży kamień moczowy,
- częste zakażenia układu moczowego,
- nieskuteczne leczenie zachowawcze.
Obecnie do usunięcia złogów z dróg moczowych zwykle stosuje się zabiegi małoinwazyjne. Najczęściej wykonywane zabiegi to: litotrypsja pozaustrojowa, metody endoskopowe (RIRS) lub ureterorenoskopia. Niekiedy wykonuje się klasyczną operację.
Podsumowanie
Kolka nerkowa jest objawem kamicy nerkowej. Charakteryzuje się silnym bólem, który jest związany z przemieszczaniem się kamieni nerkowych. W leczeniu stosuje się leki przeciwbólowe i rozkurczowe. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie zabiegu, który ma na celu usunięcie złogów.
Źródła:
- P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2017, (red. prow.) P. Gajewski, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
- T. Mutrynowski i in., Kamica układu moczowego, “Medycyna po Dyplomie” 2011, nr 8, s. 91-94.
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.
