Prawidłowe ciśnienie krwi to znak, że układ krążenia pracuje we właściwy sposób. Jest to jeden z podstawowych parametrów życiowych człowieka, dlatego warto go monitorować – w ten sposób szybko zauważysz ewentualne zaburzenia. Jego wartość można ocenić samodzielnie w warunkach domowych – takie badanie jest proste i bezbolesne. Sprawdź, jakie są normy ciśnienia krwi i jak samemu dokonać pomiaru ciśnienia tętniczego.
Ciśnienie tętnicze krwi to siła, z jaką krew naciska na ściany dużych naczyń krwionośnych. Trzeba jednak pamiętać, że jego wartość nie jest stała. Zmienia się w momencie skurczu i rozkurczu serca – to tzw. ciśnienie skurczowe i rozkurczowe. Wpływ na wynik ma także pora dnia, wiek i ogólny stan zdrowia pacjenta, rodzaj podejmowanej aktywności oraz spożyte używki (m.in. kawa, papierosy). Dzięki zmianom ciśnienia organizm może zachować homeostazę, czyli pozostać w stanie równowagi. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy ciśnienie krwi jest prawidłowe i mieści się w określonych normach.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi i prawidłowy puls?
- Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi u dzieci?
- Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi u kobiet w ciąży?
- O czym świadczy nieprawidłowe ciśnienie krwi?
- Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi?
Prawidłowe ciśnienie krwi i puls
Prawidłowe ciśnienie i puls informują o tym, że ze strony układu krążenia nie dzieje się nic złego. Serce pracuje w odpowiednim rytmie, a krew bez przeszkód dostarcza tlen i substancje odżywcze do wszystkich narządów. Właśnie dlatego oba te parametry ocenia się w ramach podstawowych badań, które lekarze wykonują rutynowo podczas każdej wizyty.
Prawidłowe ciśnienie krwi oznacza, że siła, z którą krew napiera na naczynia krwionośne jest optymalna zarówno podczas skurczu, jak i rozkurczu serca. Gdy jedna z wartości utrzymuje się powyżej lub poniżej normy, konieczna jest dalsza diagnostyka i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych.
Za wartości prawidłowe dla większości zdrowych osób dorosłych uznaje się przedział 120-129/80-84 mm Hg, natomiast za idealne – poniżej 120/80 mm Hg. Gdy norma jest przekroczona, należy skonsultować się z lekarzem.
Aktualne normy ciśnienia tętniczego wg klasyfikacji ESH/ESC z 2023 roku prezentują się następująco:
- ciśnienie optymalne: poniżej 120/80 mm Hg,
- ciśnienie prawidłowe: 120–129 / 80–84 mm Hg,
- ciśnienie wysokie prawidłowe: 130–139 / 85–89 mm Hg,
- nadciśnienie 1. stopnia: 140–159 / 90–99 mm Hg,
- nadciśnienie 2. stopnia: 160–179 / 100–109 mm Hg,
- nadciśnienie 3. stopnia: ≥180 / ≥110 mm Hg,
- izolowane nadciśnienie skurczowe: skurczowe ≥140 mm Hg i rozkurczowe <90 mm Hg,
- izolowane nadciśnienie rozkurczowe: skurczowe <140 mm Hg i rozkurczowe ≥90 mm Hg.
Warto pamiętać, że ciśnienie tętnicze nie powinno być oceniane jednorazowo, ale w ujęciu długoterminowym – przez kilka dni, tygodni lub na stałe. Drobne, chwilowe odchylenia od normy nie zawsze są powodem do niepokoju. Jednak nawet przy braku objawów, zbyt wysokie lub bardzo niskie ciśnienie krwi mogą świadczyć o początkach choroby układu sercowo-naczyniowego.
Jakie jest prawidłowe ciśnienie u dzieci?
Z wiekiem normy ciśnienia ulegają zmianie. Za prawidłowe i optymalne ciśnienie krwi u dzieci uznaje się nieco inne wartości niż u osób dorosłych. Normy te przedstawiają się następująco:
Prawidłowe ciśnienie u dzieci:
- noworodki – 60–95/30–60 mm Hg,
- niemowlęta – 90/60 mm Hg,
- małe dzieci – 95/60 mm Hg,
- dzieci w wieku szkolnym – 100/60 mm Hg,
- młodzież – 110/70 mm Hg.
Trzeba jednak pamiętać, że są to uśrednione wyniki. Prawidłowe ciśnienie tętnicze u dzieci ocenia się na podstawie siatek centylowych w zależności od wieku oraz wzrostu. Dokonuje tego pediatra lub pielęgniarka w przychodni podczas bilansu.
Oprócz okazjonalnych pomiarów w gabinecie, warto rozważyć także opcję regularnego mierzenia ciśnienia w domu. Jest to szczególnie istotne, jeśli dziecko ma nadwagę, poprzednie badania wykazywały wysokie ciśnienie krwi lub zdiagnozowano u niego schorzenia przewlekłe (np. choroby nerek, nadciśnienie tętnicze). Taki monitoring pozwala na wczesne wykrycie zmian wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego.
Prawidłowe ciśnienie krwi u kobiet w ciąży
Prawidłowe ciśnienie u kobiet w ciąży jest bardzo ważne. Nieprawidłowe wartości stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia nie tylko przyszłej mamy, ale także rozwijającego się płodu. Z tego względu każda ciężarna powinna regularnie kontrolować ten parametr.
Za optymalne ciśnienie tętnicze u kobiet w ciąży uznaje się wartości, które nie przekraczają 140/90 mm Hg. Nadciśnienie rozpoznaje się, gdy nawet jedna z nich utrzymuje się powyżej normy. Warto tu jednak wspomnieć o tzw. nadciśnieniu białego fartucha – zjawisku, w którym ciśnienie wzrasta tylko w gabinecie lekarskim. Dzieje się tak wskutek silnego stresu, dlatego w przypadku kobiet w ciąży zaleca się w takich sytuacjach regularne pomiary ciśnienia w domu.
Nadciśnienie w ciąży dzieli się na:
- nadciśnienie uprzednio występujące – do wzrostu ciśnienia krwi doszło przed 20. tygodniem ciąży,
- nadciśnienie wywołane ciążą – rozwinęło się po 20. tygodniu ciąży.
Kobieta, u której zostało rozpoznane nadciśnienie, powinna pozostać pod stałą opieką lekarza. Konieczne są także regularne badania USG płodu oraz testy laboratoryjne. Gdy nadciśnieniu towarzyszy białkomocz, stwierdza się stan przedrzucawkowy – bardzo niebezpieczny zarówno dla matki, jak i dziecka. W najpoważniejszych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci kobiety lub płodu.
