Depresja – objawy, leczenie, przyczyny
Depresja charakteryzuje się przewlekłym smutkiem i przygnębieniem oraz wyraźnym pogorszeniem codziennego funkcjonowania. To zaburzenie psychiczne można i trzeba leczyć, bo nieleczona depresja może prowadzić do stanów zagrażających życiu. Jakie są objawy depresji? Na czym polega terapia?
Depresja jest powszechna. Rocznie dotyka 120 milionów osób. Zaburzenie dwa razy częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Zazwyczaj po raz pierwszy pojawia się pomiędzy 20. a 40. rokiem życia, ale notowana jest też depresja nastolatków i depresja dziecięca.
Co to jest depresja?
Depresja nie jest synonimem chandry czy „dołka”. Te stany emocjonalne mają przemijający charakter i mogą przydarzyć się każdemu. Nie należy jej mylić także z żałobą, która – jeśli jest niepowikłana – nie wymaga interwencji lekarskiej. O tym, że mamy do czynienia z depresją świadczy nasilenie objawów, czas ich trwania (co najmniej 2 tygodnie) oraz zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu.
Depresja – objawy
Typowe objawy depresji to:
• obniżony nastrój, czyli smutek, zobojętnienie, przygnębienie;
• utrata zainteresowań, niezdolność do odczuwania radości;
• spowolnienie myślenia i działania, spadek aktywności ruchowej, zmęczenie;
• dobowe wahania samopoczucia (lepsze funkcjonowanie wieczorem, gorsze – rano);
• problemy z koncentracją i skupieniem uwagi;
• pesymizm, poczucie winy;
• niskie poczucie własnej wartości;
• bezsenność, obniżenie lub utrata apetytu, zaburzenia miesiączkowania u kobiet, spadek popędu seksualnego;
• myśli i tendencje samobójcze;
• towarzyszący lęk.
Warto wiedzieć, że depresja może również objawiać się nietypowo lub skrywać pod różnymi maskami. Ponadto symptomy depresyjne nierzadko towarzyszą innym zaburzeniom psychicznym.
Depresja u dzieci i depresja nastolatków
Choć depresja dotyczy na ogół osób dorosłych, może także występować u dzieci i młodzieży. Depresja dziecięca objawia się przede wszystkim złym samopoczuciem, bo maluchy nie potrafią jeszcze precyzyjnie określić swojego stanu emocjonalnego. Symptomy depresji u dzieci i nastolatków to także złość, pesymizm, poczucie winy i beznadziejności. Obserwuje się również porzucenie wcześniejszych zainteresowań, wycofanie się z kontaktów z rówieśnikami i pogorszenie wyników w nauce. Depresję u młodzieży cechują też zaburzenia odżywiania, myśli i próby samobójcze czy zachowania destrukcyjne. Nierzadko młodzież z tym problemem pije alkohol czy zażywa substancje psychoaktywne. Nieleczona depresja nastolatków może prowadzić m.in. do samouszkodzeń.
Depresja u osób starszych
Depresja to również najczęstsze zaburzenie psychiczne seniorów. Jej objawy u osób starszych są specyficzne. Seniorzy uskarżają się zwłaszcza na ból, dolegliwości somatyczne i utratę apetytu. Depresja u osób w podeszłym wieku cechuje się też utratą energii, motywacji i zainteresowań. Charakteryzuje ją również obniżenie poczucia własnej wartości, wycofanie z życia społecznego i niechęć do wychodzenia z domu. Seniorzy doświadczają także problemów ze snem i pamięcią. Ponadto osoby starsze obsesyjnie myślą o śmierci, mają myśli samobójcze i podejmują takie próby. Rozpoznanie i leczenie depresji u seniorów jest trudniejsze z powodu współwystępowania innych chorób.
Depresja – przyczyny
Depresja jest najczęściej efektem współdziałania kilku różnych czynników. Należą do nich:
• czynniki biologiczne: m.in. uwarunkowania genetyczne, zmiany poziomu neuroprzekaźników (substancji chemicznych naturalnie występujących w mózgu), zaburzenia regulacji hormonalnej, choroby przewlekłe, uzależnienia;
• czynniki psychologiczne: w tym stresujące wydarzenia życiowe i sposoby radzenia sobie z nimi, relacje międzyludzkie;
• czynniki społeczne i kulturowe: np. sieć społecznego wsparcia, poczucie samotności, sytuacja życiowa i rodzinna, u dzieci i nastolatków mogą to być problemy szkolne, doświadczenie przemocy, nadużycia seksualnego czy odrzucenia przez grupę rówieśniczą.
Depresja – kiedy do lekarza
Jeśli obserwujemy objawy depresji u siebie lub kogoś z otoczenia, nie powinniśmy zwlekać z konsultacją lekarską. W przypadku pojawiania się myśli samobójczych, wizyta u specjalisty musi się odbyć się w trybie pilnym. Leczeniem depresji zajmują się psychiatrzy, ale pomoc można uzyskać także u lekarza pierwszego kontaktu. Warto pamiętać, że w przypadku wizyty psychiatrycznej nie obowiązuje nas skierowanie ani rejonizacja.
Depresja – leczenie
Zniesienie objawów i zapobieganie nawrotom to cele terapii depresji. Leczenie, które zazwyczaj obejmuje zażywanie farmaceutyków, psychoterapię i psychoedukację, trzeba kontynuować przez odpowiednio długi czas. U części osób zastosowanie znajdują elektrowstrząsy. Podstawą leczenia depresji u dzieci i nastolatków jest zwykle psychoedukacja i psychoterapia, a farmakoterapię zaleca się w niektórych przypadkach. Do poprawy nastroju przyczynia się też odpowiednia dieta i umiarkowany ruch oraz dbanie o dobry sen i wypoczynek. Ponadto pomocne jest pielęgnowanie relacji z bliskimi oraz udział w grupach wsparcia. W cięższych przypadkach depresji konieczna może być hospitalizacja na oddziale psychiatrycznym.
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja (dostęp 16.04.2020)
https://www.podyplomie.pl/psychiatria/26697,co-to-jest-depresja (dostęp 16.04.2020)
https://www.podyplomie.pl/medycyna/24317,depresja-kiedy-wyslac-do-psychiatry (dostęp 16.04.2020)
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/psychiatria/81302,zaburzenia-depresyjne-u-dzieci-i-mlodziezy (dostęp 16.04.2020)
https://www.mp.pl/geriatria/wyklady/141139,depresja-w-wieku-podeszlym (dostęp 16.04.2020)
https://www.mp.pl/poz/psychiatria/ekspert/wyklady/180434,czy-internista-moze-rozpoznac-i-leczyc-depresje (dostęp 18.04.2020)
Autorka:
Małgorzata Skoczylas-Kouyoumdjian – copywriter i ekspert ds. Public Relations. O zdrowiu pisze od ponad 20 lat. Ukończyła m.in. kształcenie podyplomowe w Instytucie Żywności i Żywienia na kierunku dietetycznym. Jest mamą Rafała i żoną Krzysztofa. W wolnych chwilach czyta kryminały.