Atopowe zapalenie skóry (AZS, wyprysk atopowy, egzema) to zapalne schorzenie skóry o przewlekłym i nawrotowym charakterze. Szacuje się, że cierpi na nie 12-24% Europejczyków. Główne objawy choroby to nadmierna suchość skóry, zaczerwienienie i silny uporczywy świąd. Atopowe zapalenie skóry często rozpoczyna się już w okresie wczesnego dzieciństwa. Co warto wiedzieć o atopowym zapaleniu skóry u niemowląt?
U 45% najmłodszych atopowe zapalenie skóry pojawia się już pierwszym półroczu życia. Prawdopodobieństwo zachorowania jest większe, jeśli u rodziców również występują choroby o podłożu alergicznym. Dzieci chore na atopowe zapalenie skóry należą do grupy dużego ryzyka rozwoju astmy alergicznej i kataru alergicznego. Sprawdź, jakie są najczęstsze objawy atopowego zapalenia skóry, jak łagodzić dolegliwości i czy AZS można wyleczyć.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie objawy skórne towarzyszą atopowemu zapaleniu skóry?
- Jakie są przyczyny atopowego zapalenia skóry u niemowląt?
- Jaki związek ma alergia pokarmowa z AZS?
- Jakie czynniki zaostrzają AZS u niemowląt?
- Kiedy z atopowym zapaleniem skóry udać się do lekarza?
- Jakie kosmetyki stosować przy atopowym zapaleniu skóry u niemowląt?
- Jakie leki stosuje się przy AZS?
- Czego unikać przy AZS?
- Czy dzieci wyrastają z atopowego zapalenia skóry?
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – objawy skórne
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u niemowląt to nawrotowa i przewlekła choroba skóry, która przebiega z miejscowymi stanami zapalnymi. Charakteryzuje się suchością, silnym świądem oraz zaczerwienieniem naskórka, co skłania dziecko do rozdrapywania zmian. W konsekwencji może więc powodować nie tylko uszkodzenia skóry, ale również nadkażenia bakteryjne, tworzenie się strupów i powstawanie blizn.
Skóra niemowląt z AZS jest bardzo sucha, wrażliwa i skłonna do podrażnień. Pojawiają się na niej grudki i pęcherzyki, a czasem także strupy z sączącą się wydzieliną. Zmiany chorobowe umiejscowione są na policzkach i czole. W najwcześniejszym okresie życia AZS pojawić się może także na owłosionej skórze głowy. U niemowląt zmiany występują też na dalszej części kończyn i tułowiu. Zajęta bywa również skóra zgięć stawowych, natomiast okolica pieluszkowa jest zazwyczaj wolna od objawów.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – swędzenie
Objawy AZS to nie tylko nieestetyczne i bolesne strupy oraz nadmierna suchość skóry. Jedną z najbardziej uciążliwych dolegliwości towarzyszących atopowemu zapaleniu skóry jest też uporczywe swędzenie. Dzieci reagują na nie rozdrażnieniem i niepokojem.
Świąd może również powodować wybudzanie się z płaczem po krótkich drzemkach, a nawet bezsenność. Destrukcyjny wpływ swędzenia na dziecko i funkcjonowanie całej rodziny prowadzi do błędnego koła stresu, ponieważ w dużej mierze przyczynia się on do zaostrzenia objawów AZS. Drapanie również pogłębia uszkodzenia skóry i często jest główną przyczyną nadkażeń bakteryjnych. Jeśli drobnoustroje bytujące na nieumytych dłoniach oraz pod paznokciami przedostaną się pod skórę, nastąpi nasilenie objawów.
Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt – przyczyny
Atopowe zapalenie skóry najczęściej rozwija się na podłożu genetycznym. Polega na uszkodzeniu naturalnej bariery ochronnej skóry. W konsekwencji staje się ona sucha i bardziej wrażliwa na drobnoustroje, alergeny i czynniki drażniące. Ubytki w jej budowie komórkowej sprawiają, że nie stanowi solidnej tamy pomiędzy organizmem a niekorzystnym działaniem bodźców z zewnątrz.
Choć najczęściej dzieci, u których występuje atopowe zapalenie skóry odziedziczyły tę przypadłość po swoich przodkach, to jednak uwarunkowania genetyczne nie są jedyną przyczyną rozwoju choroby. Coraz częściej mówi się o tym, że AZS może być wywołane również przez czynniki środowiskowe, takie jak alergeny pokarmowe, kosmetyczne, kontakt z detergentami i substancjami drażniącymi, a nawet zanieczyszczenia środowiska (np. smog).
Żeby jak najdłużej utrzymać okresy remisji, należy obserwować dziecko i zwracać uwagę na to, jakie substancje i sytuacje powodują zaostrzenie zmian skórnych. To bardzo ważne również przy leczeniu AZS, kiedy kluczowe jest ograniczenie kontaktu z alergenem.
Alergia pokarmowa u niemowląt a atopowe zapalenie skóry
Jednym z czynników zaostrzających przebieg atopowego zapalenia skóry może być nadwrażliwość na pokarmy. Dotyczy to zwłaszcza niemowląt i małych dzieci. Najczęściej uczulające produkty to:
- mleko (krowie, kozie),
- białko jajka kurzego,
- pszenica,
- soja,
- orzeszki ziemne,
- inne orzechy,
- kakao,
- mięso ryb i skorupiaków.
U starszych dzieci objawy nasilać mogą także alergeny, takie jak pyłki roślin czy roztocza kurzu domowego.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – inne czynniki zaostrzające
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u niemowląt może nasilać się również pod wpływem innych czynników, które podrażniają delikatny naskórek lub zaostrzają proces zapalny. Stan skóry mogą pogarszać także:
- stres,
- używanie niewłaściwych preparatów pielęgnacyjnych,
- mycie skóry zwykłym mydłem,
- zmiany temperatury i wilgotności powietrza,
- wełniane i szorstkie tkaniny,
- zakażenia.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – kiedy do lekarza?
W przypadku zaobserwowania u dziecka objawów skórnych, którym towarzyszy intensywne swędzenie, konieczna jest wizyta w przychodni POZ, poradni dermatologicznej lub alergologicznej. Lekarz zazwyczaj rozpoznaje AZS na podstawie wywiadu medycznego i oceny zmian chorobowych. W przypadku wątpliwości może zlecić badania dodatkowe.
Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry u dzieci może być bardzo trudne, szczególnie w przypadku niemowląt. Właściwa diagnoza umożliwia jednak leczenie AZS i skłania rodziców do obserwacji dziecka w poszukiwaniu czynników, które przyczyniają się do zaostrzenia objawów i wywołują chorobowe zmiany skórne.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – kosmetyki
Leczenie atopowego zapalenia skóry jest wielokierunkowe. Zależy m.in. od wieku pacjenta, fazy choroby i stopnia nasilenia zmian skórnych. Jego ważną częścią jest mycie i natłuszczanie skóry kosmetykami przeznaczonymi dla atopików (emolientami). Ma to na celu uzupełnienie ubytków bariery skórnej. Emolienty należy aplikować nawet 3–4 razy w ciągu dnia.
W aptece można kupić także specjalne piżamki kojące dla niemowląt z AZS. Materiał nasączony jest mieszanką emolientów i substancji odżywczych, które łagodzą świąd skóry u dzieci, ułatwiając tym samym zasypianie.
