Zwichnięcie rzepki w kolanie najczęściej przytrafia się w czasie aktywności fizycznej. Polega ono na przesunięciu się tej struktury poza jej prawidłową pozycję anatomiczną. Objawia się nagłym bólem, opuchlizną i ograniczeniem ruchomości. W leczeniu stosuje się metody zachowawcze lub operacyjne – wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Sprawdź, jak rozpoznać zwichnięcie rzepki.
Do zwichnięcia rzepki dochodzi najczęściej u osób młodych, aktywnych fizycznie. Uraz ten rzadko zdarza się po 30. roku życia. Sprzyja mu nieprawidłowa budowa anatomiczna kończyn dolnych (np. koślawość kolan, boczne ustawienie guzowatości kości piszczelowej), zaburzenia rotacji kości udowej, a także wiotkość mięśni. Nieprawidłowości te są wrodzone i mogą być dziedziczone. Z tego powodu zdarza się, że zwichnięcia rzepki występują rodzinnie.
Rzepka w kolanie – jakie pełni funkcje?
Rzepka to trójkątna, płaska kość, która ma zaokrąglone brzegi. Znajduje się w przedniej części stawu kolanowego. Położona jest w zagłębieniu rzepkowo-udowym kości udowej. Jest włączona w ścięgno mięśnia czworogłowego uda – jej przednia powierzchnia zrasta się z nim. Wierzchołek rzepki jest skierowany do dołu. Jest ona największą trzeszczką w ciele człowieka, czyli kością, która powstaje na skutek kostnienia ścięgien. Można ją bez problemu wyczuć palcami z przodu kolana.
Rzepka pełni bardzo ważne funkcje. Przede wszystkim chroni staw kolanowy od przodu. Natomiast jej tylna część zwiększa działanie mięśnia czworogłowego uda. Robi to poprzez zwiększenie kąta jego przyczepu do kości piszczelowej. Tym samym może on pracować wydajniej.
Zwichnięcie rzepki w kolanie – jak wygląda?
Zwichnięcie rzepki prawidłowo określa się jako zwichnięcie stawu rzepkowo-udowego. Jest to sytuacja, w której kość ta wypada z bruzdy międzykłykciowej kości udowej. Przemieszcza się ona do bocznej części stawu kolanowego, najczęściej na zewnątrz kolana. Zwichnięcia w innych kierunkach (do wewnątrz lub do środka) zdarzają się bardzo rzadko.
W większości przypadków po zwichnięciu rzepki kość wraca na swoje miejsce. Wówczas uraz jest niegroźny. Zdarza się jednak, że pozostaje w nieprawidłowym ustawieniu, co wymaga specjalnego postępowania.
Gdy dochodzi do zwichnięcia rzepki, osoba poszkodowana doznaje nagłego uczucia przeskoczenia czegoś w kolanie. Towarzyszy temu silny ból. W przypadku powrotu kości na prawidłowe miejsce uczucie to pojawia się ponownie. Do pozostałych objawów zwichnięcia rzepki należą:
- obrzęk kolana,
- krwiak,
- ograniczenie ruchomości w stawie kolanowym,
- niemożność stanięcia na uszkodzoną kończynę.
Natomiast nieprawidłowe ustawienie rzepki powoduje zniekształcenie kolana, a kość jest wyraźnie widoczna przez skórę. Warto zdawać sobie sprawę, że jednocześnie może dojść do uszkodzenia innych struktur w obrębie stawu kolanowego (np. więzadeł, łąkotek) lub oddzielenia się fragmentu kłykcia bocznego kości udowej.
Przyczyny zwichnięcia rzepki są różne. Najczęściej rzepka ulega zwichnięciu w czasie uprawiania sportu, który wymaga gwałtownych rotacji. Niebezpieczny może być też bezpośredni uraz rzepki – np. kopnięcie w nią.
