Zapalenie ścięgna Achillesa jest bardzo bolesnym schorzeniem. W większości przypadków dotyczy sportowców, jednak uraz może przytrafić się każdemu – wystarczy chwila nieuwagi, zbyt intensywny wysiłek fizyczny lub nieprawidłowe nawyki. Sprawdź, jak rozpoznać zapalenie ścięgna Achillesa.
Urazy kończyn dolnych są częstym zjawiskiem. Przytrafiają się one w każdym wieku – niezależnie od podejmowanych aktywności fizycznych. Częściej są na nie narażone osoby, które aktywnie uprawiają sport. Najbardziej znane są zwichnięcia, złamania, skręcenia lub stłuczenia. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że stan zapalny struktur kończyny dolnej – jak zapalenie ścięgna Achillesa – może być również poważnym urazem.
Ścięgno Achillesa – co musisz o nim wiedzieć?
Ścięgno jest strukturą anatomiczną, która stanowi przedłużenie mięśnia. Jest ona potrzebna, aby możliwe było przeniesienie siły pochodzącej ze skurczu mięśnia na elementy kostne, a tym samym zaistnienie ruchu. Ścięgno jest zbudowane z tkanki łącznej włóknistej zwartej, a tworzą je mocne włókna kolagenowe. Mimo to nie jest ono sprężyste i rozciąga się nieznacznie.
Ścięgno Achillesa jest największą tego typu strukturą u człowieka. Jest ono szerokie u góry, jednak stopniowo zwęża się ku dołowi, a następnie ponownie rozszerza w miejscu przyczepu. Tworzą go dwa mięśnie łydki: płaszczkowaty i brzuchaty łydki. Natomiast miejscem, gdzie łączy się ono z układem kostnym, jest guz piętowy. Mimo że ścięgno Achillesa jest mocne i grube, łatwo dochodzi do jego uszkodzenia. Jednym z urazów jest rozwinięcie się stanu zapalnego, czyli zapalenie ścięgna Achillesa.
Przyczyny zapalenia ścięgna Achillesa
Zapalenie ścięgna Achillesa jest spowodowane przeciążeniem mechanicznym tej struktury. Mechanizm powstania procesu zapalnego w jego obrębie nie został jeszcze dokładnie poznany. Wiadomo jednak, że dochodzi do zachwiania równowagi między degeneracją macierzy pozakomórkowej, a jej regeneracją. W efekcie komórki (fibroblasty) nie są w stanie prawidłowo funkcjonować, czego przejawem jest pojawienie się nieprzyjemnych dolegliwości.
Najczęściej do przeciążenia ścięgna Achillesa dochodzi w czasie uprawiania sportu. Na wystąpienie kontuzji narażeni są zarówno amatorzy, jak i profesjonalni sportowcy. Uszkodzenie tkanek jest skutkiem:
- zbyt intensywnego treningu (przekraczającego możliwości organizmu),
- wykonywania ćwiczeń zbyt obciążających daną grupę mięśni,
- aktywności fizycznej na wymagającym i nierównym terenie,
- złej techniki wykonywania ćwiczeń,
- braku rozgrzewki przed treningiem.
Na zapalenie ścięgna Achillesa są narażone osoby, które regularnie wykonują ćwiczenia obciążające mięsień brzuchaty łydki i mięsień płaszczkowaty. Warto pamiętać, że struktury te wymagają odpowiedniej regeneracji. Sporty, które szczególnie predysponują do tego rodzaju kontuzji to biegi i skoki.
Należy mieć na uwadze, że nie tylko sport jest przyczyną uszkodzenia ścięgna Achillesa. Stan zapalny może rozwinąć się także na skutek: noszenia nieodpowiedniego obuwia, otyłości oraz niektórych chorób przewlekłych. Z kontuzją często zmagają się osoby posiadające deformacje w obrębie kończyn dolnych lub chorujące na reumatoidalne zapalenie stawów.
Jakie są objawy zapalenia ścięgna Achillesa?
Głównym objawem zapalenia ścięgna Achillesa jest silny ból nogi w okolicy łydki. Dolegliwość ta nasila się przy próbie dotyku. Można także zaobserwować, że skóra w okolicy ścięgna Achillesa jest cieplejsza i zaczerwieniona. Widoczny jest też obrzęk.
Osoba, która zmaga się z zapaleniem ścięgna Achillesa, może mieć problemy z poruszaniem się. Są one nasilone szczególnie po długim odpoczynku. Ich przyczyną są dolegliwości bólowe, a także zesztywnienie ścięgna, co skutkuje zmniejszeniem zakresu ruchu.
Ból ścięgna Achillesa – kiedy zgłosić się do specjalisty?
Do lekarza powinna udać się każda osoba, która zaobserwuje u siebie ból łydki oraz inne objawy wskazujące na uszkodzenie ścięgna Achillesa. Konieczne jest przeprowadzenie badań. Diagnostyka opiera się przede wszystkim na zdjęciu rentgenowskim, ale lekarz może zdecydować o przeprowadzeniu innych badań obrazowych (np. rezonansu magnetycznego lub USG). Nie można zwlekać z wizytą u specjalisty, ponieważ im szybciej rozpocznie się leczenie, tym większa szansa na pełne wyzdrowienie. Ponadto konieczne jest wykluczenie innych urazów (m.in. zerwania ścięgna Achillesa lub uszkodzenia stawu skokowego).
Jak przebiega leczenie zapalenia ścięgna Achillesa?
Leczenie jest dopasowywane indywidualnie, a głównym kryterium jest stopień uszkodzenia ścięgna. Pacjentowi może zostać zalecone unieruchomienie kończyny. Ponadto wskazane są różnego rodzaju zabiegi fizjoterapeutyczne, które wspierają regenerację ścięgna (m.in. laseroterapia, ćwiczenia). Należy unikać nadmiernego wysiłku nawet przez kilka tygodni, bo tyle zwykle trwa rekonwalescencja. W ciężkich przypadkach konieczne jest przeprowadzenie operacji.
Podsumowanie
Zapalenie ścięgna Achillesa jest skutkiem przeciążenia. Jego podstawowym objawem jest silny ból łydki. Leczenie opiera się głównie na unieruchomieniu i regeneracji.
Źródła:
- B. Targońska-Stępniak, C. Stępniak, M. Majdan, Tendinopatie, „Medycyna po Dyplomie”, 2012 https://podyplomie.pl/medycyna/10603,tendinopatie (dostęp 03.08.2021).
- K. Strojek i in., Etiologia i patomechanizm uszkodzenia ścięgna Achillesa, „Journal of Education, Health and Sport” 2016, t. 6, nr 11, s. 147–160.
