Wędzidełko podjęzykowe u dzieci – jaki ma wpływ na mowę, czy warto je podcinać?
Wędzidełko podjęzykowe to ścięgnista struktura umieszczona pod powierzchnią języka. Jest to fizjologiczny element organizmu, który czasami podlega pewnym deformacjom. Wędzidełko u dzieci może występować także pod powierzchnią wargi górnej i wargi dolnej. W momencie gdy pojawiają się objawy świadczące o problemach z wędzidełkiem, warto rozważyć zabieg podcięcia wędzidełka języka, ponieważ nieleczona przypadłość może prowadzić do zaburzeń w pobieraniu pokarmu, wad zgryzu i wymowy. Czym jest wędzidełko podjęzykowe i kiedy warto rozważyć zabieg podcięcia u dziecka?
Z artykułu dowiesz się:
Czym jest wędzidełko podjęzykowe i za co odpowiada?
Wędzidełko języka jest fizjologiczną strukturą tkankową, która łączy dolną powierzchnię języka z dolną częścią jamy ustnej. Odpowiada ono za kształtowanie mowy oraz stabilizację mięśnia języka, ponieważ struktura ta nie posiada przyczepu końcowego. Częsty problem, jaki może się pojawić, to zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe. Objawia się poprzez trudności z przełykaniem czy ssaniem piersi w przypadku noworodków. Mogą występować także wady zgryzu i wymowy.
Oprócz wędzidełka podjęzykowego występuje wędzidełko wargi górnej i wędzidełko wargi dolnej. Są to tzw. wędzidełka podwargowe. Tworzą je błony śluzowe łączące wewnętrzną stronę wargi dolnej i górnej z powierzchnią wyrostków czaszkowych. Ich rola polega na stabilizacji przylegania powierzchni wewnętrznej warg do wyrostków zębodołowych. W ich przypadku również mogą pojawić się pewne patologie w postaci pogrubienia wędzidełka podwargowego, niewłaściwej lokalizacji lub zbyt krótkiej długości.
Wędzidełko u dzieci – w jaki sposób wpływa na mowę?
Wędzidełka języka i warg są naturalną strukturą jamy ustnej. Odpowiadają za stabilizację powierzchni języka i warg oraz:
- odchylenie warg,
- podnoszenie wargi górnej i wargi dolnej,
- utrzymywanie odpowiedniego napięcia mięśniowego,
- umożliwienie procesu ssania i żucia.
Istnieje także inny rodzaj wędzidełka. Jest to wędzidełko policzkowe, które również odpowiada za stabilizację ruchów języka w obrębie jamy ustnej.
Krótkie wędzidełko wpływa na niepoprawne ułożenie języka, co prowadzi do wad wymowy. Dziecko, aby wypowiedzieć niektóre głoski, może ograniczać otwarcie jamy ustnej lub wykonywać dodatkowe, nienaturalne ruchy żuchwą.
Podcięcie wędzidełka – kiedy najlepiej wykonać zabieg?
Nieprawidłowa budowa wędzidełka może powodować powstawanie wad zgryzu i zjawiska diastemy prawdziwej. Wady obecne w wędzidełkach utrudniają również prawidłową higienę jamy ustnej i przeszkadzają w prawidłowym ssaniu w przypadku noworodków. Może to skutkować problemami z przyjmowaniem pokarmu i niedożywieniem.
Nieprawidłowy przyczep wędzidełek policzkowych, wargowych i językowych często ma swoją przyczynę w genetyce lub nieprawidłowym kształtowaniu mowy. Charakterystyczne objawy nieprawidłowej budowy wędzidełek w jamie ustnej to:
- trudności podczas ssania, połykania, żucia,
- obecność wady wymowy,
- ograniczone ruchy języka,
- choroby jamy ustnej,
- przerwa między zębami – jedynkami.
Są to objawy głównie dotyczące zbyt krótkiego wędzidełka. Mogą natomiast współwystępować przy pogrubionym wędzidełku i jego nieprawidłowej lokalizacji.
Przy podejrzeniu problemów z wędzidełkiem u dziecka warto podjąć konsultację z logopedą oraz lekarzem laryngologiem, którzy zdiagnozują przyczynę problemów i zlecą odpowiednie działania. W przypadku wskazań do korekcji wędzidełka przystępuje się do zabiegu podcięcia wędzidełka języka, nazywanego frenotomią.
Bezpośrednim wskazaniem do podcięcia wędzidełka jest obecność diastemy prawdziwej, w której szpara między zębami wynosi 2 mm lub więcej. Zabieg ten wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i polega on na przecięciu błony łączącej język z jamą ustną.
Innym rodzajem zabiegu na wędzidełku języka i warg jest plastyka wędzidełek warg górnej, dolnej lub języka, który polega na relokacji do właściwego miejsca nieprawidłowo wykształconego wędzidełka. Szwy założone podczas zabiegu podcięcia wędzidełka są ściągane po okresie 7 dni.
Nie każdy jednak może przystąpić do zabiegu podcięcia lub plastyki. Przeciwwskazaniem do tego zabiegu są zaburzenia krzepnięcia krwi, choroba Pierre'a Robina oraz ogólne osłabienie świadczące o obecnym stanie zapalnym w organizmie dziecka.
Po wykonaniu zabiegu podcięcia lub plastyki zaleca się stosowanie ćwiczeń ułożonych przez logopedę. Pomogą utrzymać korzystne efekty zabiegu, tak aby zapobiec w przyszłości powstawaniu zrostów w obrębie języka.
Sugerowane ćwiczenia logopedyczne to wystawianie języka i wykonywanie ruchów owalnych, oblizywanie ust, wykonywanie ruchów góra-dół językiem i np. naśladowanie stukotu kopyt konia.
Podsumowanie
Wędzidełko języka to naturalna struktura jamy ustnej uczestnicząca w procesie mowy i ruchów związanych z żuciem. Łączy język z dnem jamy ustnej. Wyróżnia się także wędzidełko wargi dolnej, wargi górnej oraz wędzidełka policzkowe. Czasami mogą niestety wystąpić nieprawidłowości w budowie tej struktury. Jest to przeważnie krótkie wędzidełko języka. Może prowadzić do utrudnień w procesie mowy i pobierania pokarmu. W tym przypadku wykonuje się podcięcie wędzidełka lub jego plastykę, co redukuje objawy i poprawia komfort funkcjonowania. Po wykonanym zabiegu należy pamiętać również o praktykowaniu ćwiczeń zleconych przez logopedę.
Źródła:
- S. Sioda, Wędzidełko języka u noworodka – ocena neonatologiczna i zalecenia, "Standardy Medyczne Pediatria" 2012, nr 9, s. 116-122.
- D. Pluta-Wojciechowska, B. Sambor, O różnych typach skróconych wędzidełek języka, ich ocenie i interpretacji wyników badań w logopedii, "Logopedia" 2016, nr 45, s. 123-155.
Autor
Mateusz Jagielski-Szczypik – dyplomowany dietetyk, absolwent Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu na kierunku Żywienie Człowieka i Dietetyka. Również trener personalny piszący o zdrowiu, suplementacji i znaczeniu stylu życia w kontekście prawidłowej profilaktyki zdrowotnej. Edukator i copywriter w zakresie tematów związanych ze zdrowiem.