Podczas porodu dziecko ma kontakt z różnymi drobnoustrojami, znajdującymi się w kanale rodnym. Jedną z groźnych bakterii, jakie mogą bytować w tym miejscu, jest dwoinka rzeżączki, która wywołuje rzeżączkowe zapalenie spojówek u noworodków. Sposobem na usunięcie bakterii z oczu dziecka jest zabieg Credego – obowiązkowa procedura przeprowadzana tuż po narodzinach.
Zabieg Credego nie należy do czynności inwazyjnych – jego przeprowadzenie zajmuje od kilku do kilkunastu sekund. Obecnie stanowi najskuteczniejszą ochronę oczu dziecka przed rozwojem rzeżączki, wywołującej bakteryjne zapalenie spojówek. W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach Europy, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia zabieg ten jest zaliczany do standardów opieki okołoporodowej.
Co to jest zabieg Credego?
Ten wykonywany rutynowo zabieg zawdzięcza nazwę swojemu autorowi. Carl Crede, niemiecki ginekolog i położnik, wprowadził go do medycyny już w 1880 r. Okazał się on przełomem – ilość zachorowań na rzeżączkowe zapalenie spojówek wśród noworodków znacznie spadła, dlatego procedura jest wciąż standardem na blokach porodowych.
Zabieg Credego polega na zakropleniu oczu noworodka roztworem azotanu srebra 1%, ewentualnie podaniem maści z erytromycyną lub tetracykliną. W ten sposób można skutecznie usunąć bakterie z powierzchni oka i uchronić dziecko przed rozwojem wielu chorób. Najgroźniejszą z nich jest rzeżączkowe zapalenie spojówek, które nieleczone może doprowadzić do ślepoty.
W Polsce badania ciężarnych w kierunku rzeżączki nie są obowiązkowe. Z uwagi zaś na to, że skutki rzeżączkowego zapalenia spojówek mogą być poważne, wykonuje się zabieg Credego.
Pierwsze objawy zakażenia dwoinką rzeżączki pojawiają się po ok. 2-4 dniach od porodu i mają charakter szybko postępujący. Pierwszym z nich jest silny obrzęk powiek, uniemożliwiający dziecku otwarcie oczu, przekrwienie spojówek oraz zielonkawa wydzielina ropna. Dodatkowo dochodzi owrzodzenie rogówki, co dla dziecka jest źródłem bólu i dyskomfortu.
Z rzeżączkowym zapaleniem spojówek należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Zapalenie rogówki wywołane przez dwoinki rzeżączki wymaga leczenia antybiotykami podawanymi dożylnie i do worka spojówkowego. Ważna jest także odpowiednia higiena – przemywanie oczu dziecka przegotowaną wodą lub środkiem zaleconym przez lekarza i zbieranie wydzieliny.
Zabieg Credego to jak dotąd najlepszy sposób na uniknięcie rzeżączkowego zapalenia spojówek u noworodków, które nieleczone może prowadzić do zapalenia gałki ocznej i perforacji rogówki, czego efektem będzie utrata wzroku.
Zabieg Credego – zalecenia do wykonania
W Polsce wykonywanie zabiegu Credego jest obligatoryjne, zarówno dla noworodków urodzonych siłami natury, jak i przez cesarskie cięcie.
Niektórzy uważają, że skoro u matki nie występują objawy choroby, to niemowlę nie ma możliwości zarażenia się w trakcie porodu. Nic bardziej mylnego – infekcje wywołane przez dwoinkę rzeżączki mogą przebiegać bezobjawowo u kobiet, dlatego lekarze zalecają rutynowe podawanie kropli noworodkom.
Choć zakażenie dwoinką rzeżączki nie daje czasem wyraźnych objawów u matki, to u dziecka, bez odpowiedniego leczenia, może doprowadzić do ślepoty. Warto wiedzieć, że rzeżączkowemu zapaleniu spojówek u noworodka czasem towarzyszą również inne objawy, takie jak zapalenie płuc, stawów, opon mózgowo-rdzeniowych, a nawet sepsa.
