Konflikt udowo-panewkowy – na czym polega?
Ból biodra i zmniejszenie zakresu ruchu w stawie biodrowym mogą wskazywać na konflikt udowo-panewkowy. Jest to schorzenie, które charakteryzuje się nieprawidłowym kontaktem panewki stawu biodrowego z głową kości udowej. Prowadzi to do szeregu zaburzeń, zmian degeneracyjnych i uszkodzeń. W efekcie pojawiają się nieprzyjemne objawy. Sprawdź, jakie są przyczyny i jak wygląda leczenie konfliktu udowo-panewkowego.
Konflikt udowo-panewkowy jest schorzeniem, które dotyka przede wszystkim młodych ludzi. Najwięcej przypadków obserwuje się głównie między 30. a 40. rokiem życia. Sporadycznie chorują również osoby w 2. dekadzie życia. Szczególnie często konflikt panewkowo-udowy zdarza się u osób aktywnych fizycznie.
Z artykułu dowiesz się:
Budowa stawu biodrowego – najważniejsze informacje
Staw biodrowy to jeden z największych stawów w ciele człowieka. Zbudowany jest z głowy kości udowej i panewki stawu biodrowego (struktura należąca do kości miednicy). Pełni on bardzo ważne funkcje. Przede wszystkim umożliwia ruchy kończyn dolnych – zginanie, prostowanie, odwodzenie, przywodzenie, rotację wewnętrzną i zewnętrzną, a także obwodzenie, czyli kombinację ruchów we wszystkich płaszczyznach. Ponadto rolą stawu biodrowego jest przenoszenie ciężaru ciała z tułowia na nogi.
Staw biodrowy jest otoczony grubą i mocną torebką stawową. Jest to powłoka, która łączy powierzchnie stawowe oraz osłania staw. Jej wewnętrzna powłoka produkuje maź, która umożliwia ruchy kości względem siebie i zmniejsza tarcie między nimi. Torebkę stawową stawu biodrowego wzmacniają silne więzadła (biodrowo-udowe, łonowo-udowe, kulszowo-udowe, głowy kości udowej). Struktury te zapobiegają nadmiernym ruchom kończyn.
Staw biodrowy jest poddawany dużym obciążeniom – zwłaszcza w czasie aktywności fizycznej. Zdarza się, że siły mechaniczne są przenoszone nieprawidłowo. Takie przeciążenia prowadzą do rozwoju zmian zwyrodnieniowych. Zdarza się, że występują one już o osób młodych. Za taki stan odpowiada konflikt udowo-panewkowy.
Konflikt udowo-panewkowy – objawy
Konflikt udowo-panewkowy to proces patologiczny, który charakteryzuje się nieprawidłowym kontaktem między strukturami tworzącymi staw biodrowy. Chodzi o głowę kości udowej i panewkę stawu biodrowego. W efekcie dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej i obrąbka stawowego. Jest to przyczyną powstawania zmian zwyrodnieniowych, przez które staw biodrowy traci swoje funkcje. Schorzenie to zostało po raz pierwszy opisane w 2003 roku.
Głównym objawem konfliktu udowo-panewkowego jest ból zlokalizowany w pachwinie lub w okolicy krętarza większego (w okolicy biodra). Dolegliwości bólowe pojawiają się głównie przy aktywności fizycznej – zwłaszcza podczas zginania kończyny dolnej, która jest zrotowana do wewnątrz. Objawy są obecne także w czasie wstawania z pozycji siedzącej, wsiadania do samochodu, kucania lub chodzenia (zwłaszcza długotrwałego). Początkowo ból ma charakter przemijający, jednak czasem przyjmuje postać przewlekłą.
Przy konflikcie udowo-panewkowym pojawia się także ograniczenie ruchomości w stawie biodrowym. Może też dojść do jego czasowego zablokowania. Jest to spowodowane uszkodzeniem obrąbka stawowego.
Najczęstsze przyczyny występowania dolegliwości konfliktu udowo-panewkowego
Przyczyną konfliktu panewkowo-udowego jest nieprawidłowy wzrost kości w obrębie głowy kości udowej, panewki lub obu jednocześnie. To z tego powodu struktury stawu biodrowego nie są dobrze skontaktowane.
Wyróżnia się trzy rodzaje konfliktu panewkowo-udowego:
- typ kleszczowy (pincer) – deformacja kostna znajduje się na krawędzi panewki,
- typ krzywkowy (cam) – kostna deformacja występuje na granicy głowy i szyjki kości udowej,
- typ mieszany – stwierdzane są obie nieprawidłowości jednocześnie.
W wyniku kostnych deformacji zaburzone jest wykonywanie ruchów w obrębie stawu. Głowa kości udowej nie może się obracać, ociera o obrąbek stawowy lub chrząstkę. Pojawia się też nadmierne tarcie.
Możliwe przyczyny konfliktu panewkowo-udowego to:
- uraz,
- zmiany chorobowe w obrębie chrząstki stawowej,
- zmiany rozwojowe,
- zmiany strukturalne,
- choroba Perthesa.
Rozpoznanie stawia się na podstawie objawów klinicznych oraz wyników badań obrazowych (RTG, tomografii komputerowej, USG, rezonansu magnetycznego).
Formy leczenia konfliktu udowo-panewkowego
W terapii konfliktu panewkowo-udowego szczególnie ważne jest leczenie zachowawcze, czyli nieoperacyjne. Konieczne jest zmodyfikowanie aktywności życiowej, aby unikać skrajnych ruchów w stawie biodrowym. Często oznacza to rezygnację z uprawiania sportu. Odpoczynek wspiera fizjoterapia i farmakoterapia. Chorym podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie chirurgiczne. Wykonywane są:
- operacje otwarte (osteochondroplastyka ze zwichnięciem stawu lub bez zwichnięcia stawu),
- zabiegi małoinwazyjne (artroskopia stawu biodrowego).
Celem leczenia chirurgicznego jest przywrócenie prawidłowego kontaktu głowowo-szyjkowego.
Podsumowanie
Konflikt udowo-panewkowy to zaburzenie, które dotyka przede wszystkim młodych osób. Prowadzi do przedwczesnego powstawania zmian zwyrodnieniowych w stawie biodrowym. Jego głównymi objawami są ból w okolicy pachwiny i ograniczenie ruchomości w stawie. W leczeniu stosuje się metody zachowawcze lub operacyjne.
Źródła:
- M. Mielnik i in., Konflikt udowo-panewkowy jako przyczyna dolegliwości bólowych stawu biodrowego u młodych dorosłych pacjentów. Sposoby diagnozowania i leczenia z zastosowaniem technik artroskopowych, “Chirurgia Polska” 2015, t. 17, nr 1-2, s. 69-74.
- J. Czubak, A. Sionek, A. Czwojdziński, Nowe poglądy na temat pochodzenia choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego związanej z konfliktem udowo-panewkowym, “Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja” 2010, nr 12, s. 479-492.
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.