Ponad 40 proc. Polaków cierpi na choroby alergiczne górnych i dolnych dróg oddechowych, przy czym ok. 10 proc. stanowią ciężkie jej postacie. Ze względu na szybki wzrost liczby chorych na alergię często określa się ją mianem epidemii XXI wieku, a według WHO choroby alergiczne już w tej chwili stanowią trzecią pozycję na liście najczęstszych chorób przewlekłych. Jednyną metodą, która może wyleczyć pacjenta z alergii, jest immunoterapia alergenowa, popularnie nazywana odczulaniem.
Do tej pory w Polsce immunoterapia kojarzyła się przede wszystkim z podawaniem iniekcji. Pacjent musiał regularnie przychodzić na wizyty w poradni lub szpitalu, by przyjąć zastrzyk. Od 1 lipca 2023 na liście leków refundowanych po raz pierwszy znalazła się immunoterapia alergenowa na roztocza kurzu domowego w formie liofilizatu do stosowania podjęzykowo w warunkach domowych dla pacjentów w wieku 12–17 lat. Co należy wiedzieć o podjęzykowej formie odczulania? Tego dowiesz się z naszego artykułu.
Na czym polega odczulanie?
Odczulanie to popularna nazwa immunoterapii alergenowej (ang. allergen immunotherapy – AIT). Zwalcza ono przyczynę choroby zamiast jedynie łagodzić objawy alergii. Działanie immunoterapii polega w uproszczeniu na podawaniu pacjentowi niewielkich, bezpiecznych dawek alergenów, na które organizm uzyskuje tolerancję. Co istotne, zastosowanie immunoterapii zapobiega rozwojowi astmy oskrzelowej i ciężkich postaci innych chorób alergicznych. Leczenie alergii, czyli odczulanie immunoterapią alergenową, trwa od 3 do 5 lat.
Alergenowe preparaty odczulające są obecnie jednymi z podstawowych leków stosowanych u pacjentów z alergią. Kandydatem do odczulania może być chory na alergiczny nieżyt nosa i spojówek, astmę alergiczną lub alergie na jad owadów błonkoskrzydłych.
Procedura immunoterapii alergenowej wymaga od pacjenta dyscypliny, systematyczności i wytrwałości. Systematyczne przyjmowanie kolejnych dawek prowadzi do coraz większej i trwalszej tolerancji na alergen. Leczenie alergii to proces długofalowy, dlatego konieczna jest współpraca pacjenta z alergologiem, by dokonać wyboru takiego rodzaju AIT, w którym będzie mógł wytrwać przez okres od 3 do 5 lat, gdyż tylko wtedy uzyska wszystkie korzyści płynące z odczulania.
Główne metody przeprowadzania odczulania
Obecnie dostępnymi sposobami odczulania jest immunoterapia w zastrzyku – podskórna (ang. subcutaneous immunotherapy – SCIT) oraz immunoterapia podjęzykowa (ang. sublingual immunotherapy – SLIT). Ekstrakt, który jest stosowany do AIT (bez względu na formę: zastrzyki, tabletki, krople podjęzykowe), jest bardzo bezpieczny. Jednakże niewłaściwie jego zastosowanie może wywołać silne, nawet zagrażające życiu reakcje. Dlatego ekstrakt powinien być zalecany przez doświadczonego alergologa, który również kontroluje przebieg leczenia przy współpracy doświadczonego personelu medycznego.
Immunoterapia podjęzykowa – na czym polega?
Odczulanie doustne to alternatywa, kiedy chory nie ma możliwości przychodzić regularnie do przychodni, np. ze względu na liczne wyjazdy, lub obawia się kontaktu ze strzykawką. Przy immunoterapii podjęzykowej jedynie pierwsze podanie alergenu ma miejsce w gabinecie lekarza. Podczas tej wizyty chory na alergię ćwiczy sposób podawania preparatu zawierającego ekstrakt alergenowy i przyjmuje pierwszą dawkę. Poznaje też szczegółowe zasady stosowania kolejnych dawek. Następne dawki może zaś samodzielnie przyjmować w domu.
W przypadku SLIT ekstrakt alergenowy może być podawany w kroplach lub tabletkach podjęzykowych. Jest chodzi o krople, pacjent może wraz z lekarzem wybrać dogodny schemat podawania, np. tak dostosować dawkę, aby przyjmować ją jedynie w niektóre dni tygodnia. Stosowanie kropli wymaga jednak zwracania uwagi na dawkowanie, które chory musi kontrolować. Podawanie tabletek podjęzykowych jest łatwiejsze, gdyż eliminuje problem konieczności odmierzenia odpowiedniej dawki ekstraktu. Tabletki zawierają dokładnie określoną ilość alergenu.
