Bostonka u dzieci – objawy i przebieg choroby
Bostonka to choroba wirusowa, która rozprzestrzenia się przez bliski kontakt z osobą chorą. Dlatego nie trudno o zakażenie – szczególnie wśród dzieci, które uczęszczają do żłobka lub przedszkola. W przebiegu infekcji występuje charakterystyczna wysypka, która ułatwia lekarzom postawienie rozpoznania. Sprawdź, czym charakteryzuje się bostonka, jakie są objawy choroby i sposoby leczenia.
Warto zdawać sobie sprawę, że określenie "choroba bostońska" nie istnieje w nomenklaturze medycznej. Prawidłowa nazwa, którą posługują się lekarze, to "choroba dłoni, stóp i jamy ustnej". Pierwszy termin przyjął się jednak w mowie potocznej i jest szeroko używany – zwłaszcza przez rodziców. Ma on związek z epidemią zakażeń, która wybuchła w okolicach Bostonu. Innym często spotykanym określeniem jest "choroba brudnych rąk".
Z artykułu dowiesz się:
Bostonka u dzieci – charakterystyka choroby
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej jest schorzeniem o charakterze zakaźnym. Jej przyczyną jest infekcja wywołana przez wirusy z rodzaju enterowirusów. Najczęściej są to wirusy Coxsackie A i B. Źródłem i rezerwuarem zakażenia jest człowiek. Patogen cechuje się wysoką zakaźnością – szczególnie wśród dzieci. Choroba bostońska zwykle pojawia się w okresie letnio-jesiennym.
Wirus powodujący bostonkę u dzieci przenosi się drogą kropelkową i fekalno-oralną. Patogeny obecne są w ślinie, wydzielinie z nosa i jamy ustnej, płynie z pękających pęcherzyków oraz stolcu osoby zakażonej. Do infekcji prowadzi bezpośredni kontakt z chorym lub zakażonym przedmiotem (w tym pożywieniem, a nawet wodą).
Choroba bostońska występuje na całym świecie. Chorują głównie dzieci przed 5. rokiem życia. Zdarza się jednak, że dochodzi do zakażenia również starszych dzieci i osób dorosłych. Cyklicznie pojawia się wzrost zachorowań na bostonkę, co jest przyczyną lokalnych epidemii.
W większości przypadków bostonka ma łagodny przebieg. W niektórych przypadkach mogą pojawić się powikłania. Dotyczą one w szczególności bardzo małych dzieci z osłabioną odpornością. Do skutków choroby zalicza się zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i powikłania neurologiczne.
Bostonka u dzieci – objawy
Dla choroby bostońskiej charakterystyczna jest wysypka. Jest to osutka grudkowa lub grudkowo-pęcherzykowa. Występuje ona na powierzchni dłoni i stóp. Zdarza się, że zmiany skórne pojawiają się też w okolicy narządów płciowych – szczególnie na pośladkach. Natomiast na błonie śluzowej jamy ustnej (na języku, dziąsłach i policzkach) obecne są bolesne owrzodzenia.
Dodatkowo obecne są także ogólne objawy bostonki. Są to:
- złe samopoczucie,
- brak apetytu,
- podwyższona temperatura ciała lub gorączka,
- bóle głowy,
- ból gardła,
- bóle kostno-stawowe,
- dreszcze,
- problemy z przyjmowaniem pokarmów i płynów.
Zdarza się, że choroba bostońska przebiega bezobjawowo. Należy jednak pamiętać, że w takim przypadku osoba zakażona nadal stanowi zagrożenie dla innych. Niekiedy zmiany skórne nie mają postaci pęcherzyków, ale przyjmują one postać czerwonych plamek. Może towarzyszyć im ból i świąd.
Bostonka u dzieci – przebieg choroby
Okres wylęgania choroby wynosi około 3 dni. Wirus namnaża się w błonie śluzowej jamy ustnej lub przewodzie pokarmowym. Stamtąd przedostaje się do węzłów chłonnych. W początkowej fazie choroby bostońskiej nie występują żadne objawy. Dopiero po kilku dobach od kontaktu z patogenem pojawiają się: gorączka, dreszcze, bóle mięśni i stawów oraz dochodzi do pogorszenia samopoczucia. Jest to tzw. faza prodromalna.
Po 2 dniach od wystąpienia fazy prodromalnej na dłoniach, stopach i w jamie ustnej pojawiają się wykwity. Te objawy utrzymują się przez około tydzień. Przez cały ten czas osoba chora stanowi źródło zakażenia dla innych.
Leczenie bostonki u dzieci
Lekarz rozpoznaje chorobę bostońską na podstawie objawów klinicznych. Bardzo rzadko wykonywane są badania diagnostyczne. Na testy kierowane są dzieci o nietypowym przebiegu infekcji.
Leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów choroby. Najważniejsze jest wyrównanie temperatury ciała oraz zniwelowanie dolegliwości bólowych. Wskazane jest stosowanie leków przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty. Należy dbać o odpowiednie nawodnienie dziecka, co zmniejsza ryzyko odwodnienia. Najlepiej podawać napoje chłodne w małych, ale częstych porcjach.
Dziecko chore na bostonkę nie powinno mieć kontaktu z osobami zdrowymi. Nie może także korzystać z przedmiotów, których używają inni domownicy (m.in. ręczniki, zabawki współdzielone z rodzeństwem). Ważne jest także częste mycie rąk.
Podsumowanie
Choroba bostońska u dzieci charakteryzuje się występowaniem wysypki na dłoniach i stopach oraz nadżerek w obrębie jamy ustnej. Za infekcje odpowiadają wirusy Coxsackie. W terapii stosuje się leczenie objawowe. Polega ono na podawaniu dziecku leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych oraz nawadnianiu organizmu.
Źródła:
- A. Sagui i in., Hand-Foot-and-Mouth Disease: Rapid Evidence Review, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31573162/ (dostęp 13.06.2022).
Autorka
Angelika Janowicz – absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku pielęgniarstwo. Pisze o zdrowiu, ponieważ wie, jak ważna jest edukacja pacjenta. Wielbicielka podróży i kuchni greckiej.