Kolka jelitowa to termin używany, aby opisać nagły, silny ból brzucha. Często bywa kojarzony z niemowlętami. Jednak tak naprawdę jest problemem, który dotyczy również osób dorosłych. Czym jest kolka jelitowa? Jakie są jej przyczyny, objawy i jak przebiega leczenie?
Czym jest kolka jelitowa?
Kolka jelitowa to kłujący ból brzucha spowodowany intensywnym skurczem mięśni gładkich jelit. W przypadku niemowląt może być wynikiem niedojrzałego układu pokarmowego. Z kolei u starszych dzieci, nastolatków i osób dorosłych kłujący ból może być spowodowany różnymi czynnikami (np. niewłaściwą dietą).
Czy kolka jelitowa jest powodem do niepokoju? Silny ból brzucha bywa jednym z objawów chorób jelit (np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego). W związku z tym, jeśli kolka jelitowa nie ustępuje przez dłuższy czas, warto skonsultować się z lekarzem [1, 2, 3, 4].
Przyczyny kolki jelitowej
Jakie są przyczyny nagłego, silnego bólu brzucha? W przypadku niemowląt i małych dzieci jest on spowodowany:
niedojrzałością układu pokarmowego,
problemami z karmieniem (niemowlę karmione mieszanką mlekozastępczą może źle reagować na składniki w niej zawarte),
gromadzeniem się gazów w jelitach,
stresem i zmianami w otoczeniu dziecka,
infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi,
zespołem jelita drażliwego (IBS).
Z kolei przyczyną kolki jelitowej u osób dorosłych może być:
choroba układu pokarmowego (np. refluks żołądkowo-przełykowy, IBS),
alergia pokarmowa,
niewłaściwa dieta (np. częste spożywanie ciężkostrawnych posiłków),
niedrożność jelit,
zaparcia,
wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub uchyłkowatość jelit będąca przyczyną zaburzonego ukrwienia jelit,
szybkie jedzenie prowadzące do połykania dużych ilości powietrza w trakcie posiłku [1, 2, 3, 4].
Objawy kolki jelitowej
Głównym objawem kolki jelitowej jest silny ból brzucha opisywany jako skurczowy lub kłujący. Jego lokalizacja zależy od tego, w której części jelita występują skurcze.
Kolkę jelitową u dziecka można rozpoznać po tym, że maluch częściej płacze (zwłaszcza wieczorem) i wydaje się niespokojny. Jego brzuch jest wzdęty, dochodzi do zmian w zakresie częstotliwości i konsystencji stolca. Do tego dochodzą problemy z zasypianiem i karmieniem (dziecko odmawia jedzenia, je mniej niż zwykle).
U osób dorosłych również występuje silny ból brzucha. Towarzyszą mu również inne objawy: nudności i wymioty, zaburzenia łaknienia, wzmożone oddawanie gazów, wzdęcia, napięty brzuch.
Ból występujący w przebiegu kolki jelitowej może przypominać ten, który obserwuje się przy zapaleniu wyrostka robaczkowego. W związku z tym nie należy go lekceważyć. Jeśli okaże się, że nie jest to kolka jelitowa, a zapalenie wyrostka robaczkowego konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna [1, 2, 3, 4].
Leczenie kolki jelitowej
Kolka jelitowa u niemowląt ma zazwyczaj łagodny przebieg i ustępuje samoistnie. W łagodzeniu dolegliwości bólowych pomagają metody niefarmakologiczne np. masowanie brzuszka, utrzymanie pozycji pionowej przez pewien czas po zakończeniu karmienia, unikanie potencjalnych alergenów i stresujących sytuacji.
Objawy kolki często ustępują samoistnie. Jednak zdarza się, że utrzymują się przez dłuższy czas i towarzyszą im inne dolegliwości. W takiej sytuacji warto skonsultować się z lekarzem pediatrą.
Jak wygląda leczenie kolki jelitowej w przypadku osób dorosłych? Leczenie objawowe obejmuje przyjmowanie leków rozkurczowych stosowane w przypadku skurczu mięśni gładkich.
W profilaktyce i leczeniu kolki jelitowej u dorosłych wykorzystuje się również probiotyki. Wyselekcjonowane kultury bakterii pomagają utrzymać prawidłową florę bakteryjną w jelitach i zmniejszają ryzyko zakażeń jelitowych.
Oprócz farmakoterapii zaleca się odpowiednią dietę. Osoby z kolką jelitową powinny usunąć z jadłospisu (na czas trwania dolegliwości) produkty wzdymające. Należą do nich m.in. warzywa kapustne, nasiona roślin strączkowych, napoje gazowane. Powinny również wyeliminować z diety: ostre przyprawy, tłuste i smażone potrawy oraz czekoladę. W przypadku bólu spowodowanego alergią pokarmową konieczne jest także unikanie alergenów [1, 2, 3, 4].
Przypisy
[1] Czerwionka-Szaflarska, Mieczysława, and Julia Gawryjołek. "Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej." Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 4. No. 6. 2010.
[2] https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/141714,kolka-niemowleca-rozpoznanie-i-leczenie
[3] https://www.medme.pl/artykuly/kolka-jelitowa-u-doroslych-objawy-przyczyny-i-leczenie,73531.html
[4] Rurarz, Aleksandra, Karol Ratajczak, and Wojciech Feleszko. "Kolki niemowlęce." Pediatria i Medycyna Rodzinna 12.4 (2016): 413-418.