Ból mięśni może być spowodowany przetrenowaniem czy przeciążeniem. Jednak nie są to jedyne przyczyny. W niektórych przypadkach jest on sygnałem świadczącym o procesie chorobowym, który toczy się w organizmie.
Czym jest ból mięśni?
Ludzkie ciało składa się z ponad 600 mięśni szkieletowych. Stanowią one największą grupę mięśni, która odpowiada za: utrzymanie prawidłowej postawy, ruchy ciała, pracę stawów i wiele innych czynności.
Różne czynniki (np. przeciążenia, urazy) mogą upośledzać funkcjonowanie mięśni szkieletowych i powodować ból. W niektórych przypadkach są to dolegliwości bólowe o charakterze przewlekłym, które wcale nie świadczą o zbyt intensywnych czy źle dobranych ćwiczeniach fizycznych. Zdarza się, że za ból mięśni odpowiada choroba, dlatego jest to dolegliwość, której nie powinno się lekceważyć.
Przyczyny bólu mięśni
Jedną z najczęstszych przyczyn bólu mięśni jest nadmierna aktywność fizyczna. Zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne lub nowy rodzaj aktywności fizycznej mogą doprowadzić do nadmiernego obciążenia mięśni.
Inną częstą przyczyną bólu jest napięcie mięśniowe. Wynika ono z długotrwałego utrzymywania jednej pozycji ciała (np. w czasie pracy przed komputerem) lub stresu.
Wśród pozostałych przyczyn wymienia się:
niedobory składników mineralnych (magnezu, potasu);
zażywanie niektórych leków;
choroby o podłożu zapalnym (np. reumatoidalne zapalenie stawów);
zakrzepicę;
zespół przewlekłego zmęczenia;
COVID-19 i inne choroby o etiologii wirusowej;
fibromialgia, czyli zespół bólowy, który charakteryzuje się uogólnionym, przewlekłym bólem stawów i mięśni oraz występowaniem tzw. miejsc tkliwych [1];
Objawy bólu mięśni
Objawy bólu mięśni są zróżnicowane. Zależą od indywidualnych cech organizmu, a także przyczyny dolegliwości bólowych. Najczęstsze objawy bólu mięśni to:
uczucie bólu i dyskomfortu w obszarze dotkniętym problemem;
osłabienie mięśni, które może utrudniać wykonywanie codziennych czynności;
sztywność mięśni umożliwiająca swobodny ruch;
ograniczona ruchomość mięśni;
ból przy dotyku;
ogólne zmęczenie (szczególnie jeśli ból ma charakter przewlekły);
trudności z zasypianiem spowodowane dolegliwościami bólowymi;
ból promieniujący do różnych obszarów ciała;
opuchlizna, która towarzyszy stanom zapalnym mięśni [1];
Leczenie bólu mięśni
Przed rozpoczęciem leczenia ważne jest ustalenie przyczyny bólu. Lekarz ustala ją na podstawie szczegółowego wywiadu lekarskiego, badania palpacyjnego, a także wyników badań dodatkowych (laboratoryjnych, obrazowych, przewodnictwa nerwowego). W niektórych przypadkach konieczne są konsultacje z lekarzami różnych specjalizacji np. neurologiem, endokrynologiem.
Po postawieniu diagnozy wdrażane jest leczenie będące połączeniem metod farmakologicznych i niefarmakologicznych. O ich wyborze decyduje przyczyna dolegliwości bólowych, a także ogólne czynniki ryzyka (np. wiek pacjenta, choroby współistniejące), objawy stanu zapalnego, stopień i lokalizacja uszkodzenia struktur narządu ruchu.
Farmakoterapia bólu obejmuje m.in. przyjmowanie leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Dodatkowo w łagodzeniu dolegliwości bólowych i sztywności mogą pomóc maści i żele.
Z kolei do metod niefarmakologicznych zalecanych przy bólu mięśni należą:
odpoczynek, który pomaga w redukcji napięcia mięśniowego i regeneracji mięśni;
zimne okłady, które zmniejszają ból i obrzęk po urazie mięśni;
masaż pomocny przy bólu spowodowanym napięciem mięśniowym;
ćwiczenia (poprawiające poprawę ciała, wzmacniające, rozciągające) dobrane przez fizjoterapeutę [1, 2, 3];
Profilaktyka bólu mięśni
Przyczyny bólu mięśni są bardzo różne. W związku z tym trudno jest mówić o jednolitych zasadach profilaktyki.
Jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych jest napięcie mięśniowe spowodowane długotrwałym utrzymywaniem jednej pozycji ciała czy stresem. Aby go uniknąć, należy dbać o regularne przerwy w pracy przy biurku, ergonomiczne miejsce pracy, a także wypoczynek.
Inną przyczyną mogą być niedobory składników mineralnych: potasu i magnezu. W tym przypadku warto zadbać o urozmaiconą dietę, a w razie potrzeby wspomóc się suplementami diety.
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/bol/wytyczne/119763,bol-miesniowo-szkieletowy-epidemiologia-patofizjologia-leczenie
[2] Slatkowsky-Christensen, Barbara. "Symptoms, Functional Aspects and Health Related Quality of Life in Patients with Hand Osteoarthritis." (2010).
[3] Persons, Older. "Pharmacological management of persistent pain in older persons." J Am Geriatr Soc 57.8 (2009): 1331-46.