Choroby autoimmunologiczne to grupa chorób, które charakteryzują się nieprawidłową reakcją układu odpornościowego. Zaczyna on atakować komórki własnego organizmu, w wyniku czego rozwija się stan zapalny, dochodzi do uszkodzenia komórek lub upośledzenia czynności konkretnego narządu wewnętrznego. Jedną z takich chorób jest gorączka reumatyczna. Jakie są jej przyczyny i objawy? W jaki sposób się ją leczy?
Czym jest gorączka reumatyczna?
Gorączka reumatyczna to choroba autoimmunologiczna, której przyczyną jest zakażenie paciorkowcem beta-hemolizującym z grupy B. Z reguły stanowi powikłanie nieleczonego paciorkowcowego zapalenia gardła i migdałków (nazywanego potocznie „anginą”).
Obecnie jest to choroba, która występuje rzadko. Z reguły dotyka dzieci i młodzież w wieku 6-15 lat. Szacuje się, że w krajach rozwiniętych zapada na nią około 5 osób na milion mieszkańców poniżej 30. lat [1].
Przyczyny gorączki reumatycznej?
Przyczyną gorączki reumatycznej jest zakażenie paciorkowcem beta-hemolizującym z grupy B. W czasie infekcji układ odpornościowy próbuje zwalczyć tę bakterię, atakując białko M będące jej częścią. Znajduje się ono również w różnych narządach (m.in. sercu), a także ośrodkowym układzie nerwowym.
Jeśli osoba zakażona ma predyspozycje do rozwoju gorączki reumatycznej, układ odpornościowy może zacząć atakować komórki własnego organizmu, które zawierają białko M. Skutkuje to rozwojem stanu zapalnego, uszkodzenia komórek, a nawet upośledzenia czynności niektórych narządów wewnętrznych [1].
Objawy gorączki reumatycznej
Objawy gorączki reumatycznej pojawiają się zazwyczaj po około trzech tygodniach od zachorowania na paciorkowcowe zapalenie gardła i migdałków. Są to przede wszystkim: zmiany skórne, zapalenie serca i stawów, gorączka i pląsawica.
Zapalenie stawów występuje u około 75% chorych. Objawia się m.in. obrzękiem, bólem stawów i zaczerwienieniem. Dotyczy dużych stawów i może przenosić się z jednego stawu na drugi.
U połowy chorych dochodzi również do zapalenia serca. Jego objawy nie zawsze są charakterystyczne. W związku z tym zdarza się, że zapalenie serca jest wykrywane przypadkowo, podczas badań lekarskich.
Kolejnym objawem gorączki reumatycznej jest pląsawica. Charakteryzuje się mimowolnymi ruchami (przede wszystkim twarzy, rąk i nóg), chwiejnością emocjonalną i osłabieniem.
Innym niepokojącym objawem są zmiany skórne. U osób z gorączką reumatyczną obserwuje się:
rumień brzeżny – zaczerwienienie skóry o kształcie obrączek, które ustępuje po kilku miesiącach;
guzki podskórne Meyneta – pojawiają się bardzo rzadko, mają postać małych guzków (o średnicy 0,5-2 cm);
Powyższe objawy z reguły nie występują równocześnie. W związku z tym nawet wtedy, gdy pojawi się tylko jeden z nich, warto skonsultować się z lekarzem. Szczególnie jeśli dana osoba wcześniej chorowała na anginę ma mniej niż 30 lat [1].
Leczenie gorączki reumatycznej
Diagnostyka gorączki reumatycznej opiera się na szczegółowym wywiadzie lekarskim, badaniu fizykalnym, a także badaniach dodatkowych. Niepokojące zmiany mogą być widoczne w badaniach laboratoryjnych krwi. U chorych obserwuje się m.in. zwiększoną liczbę białych krwinek i podwyższone stężenie CRP.
Gorączka reumatyczna jest zazwyczaj wskazaniem do hospitalizacji. Leczenie polega na podawaniu salicylanów, a także leków przeciwpadaczkowych lub uspokajających (w przypadku nasilonych objawów pląsawicy).
Po zakończeniu leczenia należy przestrzegać zaleceń lekarskich i zgłaszać się na wizyty kontrolne. Jest to ważne ze względu na to, że gorączka reumatyczna ma skłonność do nawrotów. Zachorowanie nie prowadzi do wytworzenia odporności na chorobę. Wręcz przeciwnie – osoba, która już raz była chora na gorączkę reumatyczną, jest bardziej narażona na ponowne zachorowanie.
W niektórych przypadkach konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii do ukończenia 30. roku życia. Antybiotyki podaje się raz na jakiś czas (z reguły raz na miesiąc), aby zapobiec nawrotom gorączki reumatycznej [1].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/152367,goraczka-reumatyczna