Ból ucha, inaczej otalgia. To dokuczliwy objaw z którym często zgłaszamy się do lekarza. Przyczyny tego stanu wcale nie muszą pochodzić bezpośrednio z ucha - mogą być wynikiem nieprawidłowości, które lokalizują się w innych miejscach w obrębie głowy i szyi.
Przyczyny bólu ucha
Sam ból ucha nie jest chorobą – to jedynie objaw nieprawidłowości. Jego przyczyny mogą być różne – na przykład jako wynik infekcji, urazu czy nawet choroby nowotworowej. Ból ucha może być związany z obecnością ciała obcego – to częsty problem pojawiający się na przykład u małych dzieci. Ból ucha może być także konsekwencją oraz skutkiem ubocznym innych infekcji – na przykład pochodzących z górnych dróg oddechowych. Nierzadko z ucha wydobywa się wydzielina (na przykład ropna). Nieprawidłowości w obrębie ucha wiążą się nie tylko z miejscowymi dolegliwościami – czasami pojawia się także gorączka oraz ogólne osłabienie. Warto także wspomnieć, że ból w obrębie ucha może być także wynikiem chorób toczących się w innych narządach – mówimy wtedy o tak zwanej otalgii wtórnej. Utrzymujące się dolegliwości bólowe są zdecydowanie wskazaniem do wizyty u lekarza oraz wykonania podstawowych badań.
Ból ucha diagnostyka
Podstawową diagnostykę ucha można wykonać u lekarza rodzinnego - badanie fizykalne ucha nazywane jest otoskopią (lub wziernikowaniem ucha). Do badania nie jest potrzebne specjalne przygotowanie, należy jednak zaznaczyć, że procedura ta nie odpowie na wszystkie pytania związane z przyczyną występowania bólu ucha. Ucho to jednak nie jedyny narząd, który podlega badaniu – konieczna jest także ocena jamy ustnej oraz gardła i krtani czy jamy nosowej. W niektórych przypadkach może okazać się konieczne wykonanie badania bakteriologicznego oraz badań diagnostyki obrazowej jak tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI). W zależności od wyników badań może istnieć konieczność wykonania badań dodatkowych przeprowadzanych przez laryngologa.
Ból ucha u dziecka
Ból ucha u dziecka może być spowodowany ostrym zapaleniem ucha środkowego – często zmagają się z nim małe dzieci, do drugiego roku życia. To powód wielu wizyt u lekarza pediatry.
Mali pacjenci inaczej reagują na ból niż osoby dorosłe – pojawia się płacz, rozdrażnienie, zmniejszone łaknienie czy objawy ze strony przewodu pokarmowego. Oczywiście występują także takie symptomy jak u osób dorosłych – na przykład gorączka (nawet do 40 stopni Celsjusza), czy dreszcze.
Ostre zapalenie ucha środkowego może mieć pochodzenie zarówno bakteryjne jak i wirusowe. Bakterie, które mogą powodować zapalenie ucha środkowego to Streptococcus pneumoniae, Moraxella catarrhalis czy Haemophilus influenzae. Z kolei wirusy odpowiedzialne za zapalenie ucha środkowego to wirus grypy, rinowirusy, czy adenowirusy. Infekcje o tle bakteryjnym wymagają zastosowania antybiotyku. Oprócz tego stosuje się także leczenie objawowe – przeciwgorączkowe oraz przeciwzapalne. W przypadku gorączki, oprócz zastosowania terapii farmakologicznej, należy także pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Należy także pamiętać, że ból ucha (z resztą nie tylko u dziecka) może być również spowodowany nie tylko czynnikami infekcyjnymi, ale także na przykład urazem głowy – jeśli taka sytuacja miała miejsce, konieczne jest poinformowanie o tym lekarza.
Ból ucha – powikłania
Choroby, które powodują ból ucha wymagają leczenia – pamiętajmy, że doznania bólowe są jedynie objawem, a sama choroba może być poważna. Brak wdrożenia leczenia (lub jego nieskuteczność) może się wiązać z wystąpieniem powikłań. Należą do nich takie stany jak pęknięcie (perforacja) błony bębenkowej, niedosłuch, zapalenie kości skroniowej, a nawet zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych. Warto także wspomnieć, że w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego może samoczynnie dojść do pęknięcia błony bębenkowej – sytuacji tej towarzyszy wyciek wydzieliny, często krwisto – ropnej. Bezwzględnie stan ten wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.