Ból kości to dolegliwość, która z początku może nie wzbudzać żadnych podejrzeń. Bywa tłumaczona zmianami w pogodzie, intensywnym treningiem czy zmęczeniem. Jednak gdy ból pojawia się coraz częściej, utrudnia codzienne funkcjonowanie i towarzyszą mu inne objawy nie można go już lekceważyć. Może świadczyć o różnych problemach zdrowotnych – od chorób reumatycznych przez boreliozę po nowotwór.
Przyczyny bólu kości
Ustalenie przyczyny bólu kości nie zawsze jest łatwe. Z wyjątkiem urazu lub kontuzji, które od razu można powiązać z dolegliwościami bólowymi. Jednak nie zawsze to uraz leży u podstawy bólu. W niektórych przypadkach jest on sygnałem świadczącym o tym, że w organizmie toczy się proces chorobowy.
Jedną z przyczyn bólu kości są choroby reumatyczne:
reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK).
Inną przyczyną bólu kości może być osteoporoza lub jałowe martwice kości. Jednak w niektórych przypadkach wcale nie świadczy on o chorobie układu kostnego.
Dolegliwości bólowe mogą być sygnałem świadczącym o chorobie nowotworowej. Najczęściej pojawiają się, gdy dochodzi do przerzutów i rosnący nowotwór nacieka tkankę kostną. Przerzuty do kości może dawać m.in. rak prostaty, piersi i płuc.
Wśród innych przyczyn bólu kości wymienia się boreliozę, a także wady wrodzone [1, 2, 3, 4].
Objawy bólu kości
Przy ustalaniu co jest przyczyną bólu kości bierze się pod uwagę również inne dolegliwości. To pozwala stwierdzić czy mają one podłoże chorobowe, czy przyczyna leży gdzie indziej.
W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów obserwuje się objawy, które nie dotyczą układu kostnego. Należą do nich m.in.:
osłabienie,
zmniejszenie apetytu,
niezamierzona utrata masy ciała,
gorączka.
Z kolei zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa objawia się bólem i sztywnością pleców, ograniczoną ruchomością ciała w obrębie stawów, a także trudnościami w nabieraniu głębokiego oddechu. Może towarzyszyć mu osteoporoza, której objawy pojawiają się zazwyczaj dopiero po złamaniu kręgów lub kości długich.
Przyczyn bólu kości szuka się nie tylko w obrębie układu kostnego. Dolegliwości bólowe mogą być spowodowane również boreliozą. Objawia się ona m.in. rumieniem wędrującym i objawami, które bywają mylone z zakażeniem wirusowym [1, 2, 3, 4].
Leczenie bólu kości
Przebieg leczenia zależy od przyczyny bólu kości. W razie urazu wdraża się leczenie objawowe w postaci leków przeciwbólowych. Ponadto w zależności od przypadku zaleca się stosowanie np. opasek elastycznych, które podtrzymują opatrunki i usztywniają.
Inaczej wygląda proces leczenia, jeśli przyczyną bólu jest choroba reumatyczna. U tych pacjentów wdraża się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które łagodzą ból i zmniejszają stan zapalny.
W przypadku bólu kości ważna jest również rehabilitacja oraz odpoczynek. Jeśli przyczyną dolegliwości bólowych jest uraz lub choroba reumatyczna, fizjoterapeuta może zaproponować zabiegi fizykalne (np. jonoforezę, krioterapię, ultradźwięki), a także masaże, kinesiotaping lub ćwiczenia izometryczne.
Jednym z elementów leczenia jest także dieta. Powinna ona obfitować w składniki o działaniu przeciwzapalnym, a także te, które mają korzystny wpływ na układ kostny (należą do nich wapń, witamina D, witamina K, białko, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3). Do produktów będących ich dobrym źródłem zaliczają się m.in.:
tłuste ryby morskie (np. makrela, łosoś, śledź),
oleje roślinne (np. lniany, rydzowy, z orzechów włoskich),
orzechy,
pestki i nasiona,
mleko i jego przetwory,
zielone warzywa liściaste,
chude gatunki mięs,
nasiona roślin strączkowych.
Nie zawsze dostarczenie odpowiednich ilości tych składników jest możliwe za pomocą diety. Dobrym przykładem jest witamina D, która pochodzi przede wszystkim z syntezy skórnej. Innym są kwasy DHA i EPA, których źródłem są tłuste ryby morskie. Wegetarianie i weganie są bardziej narażeni na ich niedobór. W takich przypadkach warto rozważyć przyjmowanie suplementów diety, które są uzupełnieniem codziennego jadłospisu .
Przypisy
[1] Marcol-Majewska, Aleksandra, Grzegorz Majewski, and Przemysław Kotyla. "Reumatoidalne zapalenie stawów—propozycje postępowania diagnostycznego." Rheumatology Forum. Vol. 3. No. 2. 2017.
[2] Wiland, Piotr, et al. "Rekomendacje w postępowaniu diagnostycznym i terapeutycznym u chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa: opracowane przez Zespół Konsultanta Krajowego z dziedziny Reumatologii." Reumatologia 46.4 (2008).
[3] Janiszewska, Mariola, et al. "Osteoporoza jako problem społeczny–patogeneza, objawy i czynniki ryzyka osteoporozy pomenopauzalnej." Probl Hig Epidemiol 96.1 (2015): 106-114.
[4] Legatowicz-Koprowska, Marta, and Ewa Walczak. "Borelioza—wciąż trudne wyzwanie." Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 5. No. 4. 2011.
[5] Jasik A, Tałałaj M: Witamina D a reumatoidalne zapalenie stawów. Postępy Nauk Medycznych, 2012, 3, 237-240.