Czym jest zawał?
Zawał mięśnia sercowego, powszechnie znany jako atak serca lub po prostu zawał, występuje, gdy przepływ krwi w jednej lub wielu tętnicach wieńcowych zmniejsza się, powodując uszkodzenie mięśnia sercowego. Najczęstszym objawem jest ból w klatce piersiowej lub dyskomfort, który może promieniować do barku, ramienia, pleców, szyi lub żuchwy Często występuje w środkowej lub lewej części klatki piersiowej i trwa dłużej niż kilka minut. Dyskomfort może czasem przypominać zgagę. Inne objawy mogą obejmować duszność, nudności, uczucie omdlenia, zimne poty lub uczucie zmęczenia. Około 30% ludzi ma nietypowe objawy. Kobiety częściej niż mężczyźni przechodzą zawał bez bólu w klatce piersiowej, a zamiast tego mają ból szyi, ból ramion lub czują się zmęczone. Wśród osób w wieku powyżej 75 lat około 5% miało zawał z niewielkim nasileniem objawów lub bez nich. Zawał może powodować niewydolność serca, nieregularne bicie serca, wstrząs kardiogenny lub zatrzymanie akcji serca.
Garść informacji o zawale – przyczyny i diagnoza
Większość zawałów występuje z powodu choroby wieńcowej. Czynniki ryzyka obejmują wysokie ciśnienie krwi, palenie tytoniu, cukrzycę, brak ruchu, otyłość, wysoki poziom cholesterolu we krwi, złą dietę i nadmierne spożycie alkoholu. Całkowite zablokowanie tętnicy wieńcowej spowodowane pęknięciem blaszki miażdżycowej jest zwykle mechanizmem leżącym u podstaw zawału serca. Zawały są rzadziej powodowane przez skurcze tętnic wieńcowych, które mogą być spowodowane między innymi narkotykami, znacznym stresem emocjonalnym (powszechnie znanym jako zespół Takotsubo lub zespołem złamanego serca) czy infekcją. Szereg testów pomaga w diagnozie, w tym elektrokardiogramy (EKG), badania krwi i angiografia wieńcowa – koronarografia. EKG, które jest zapisem czynności elektrycznej serca, może potwierdzić zawał z uniesieniem odcinka ST (STEMI). Zawał bez uniesienia odcinka ST w EKG nazywamy NSTEMI. Powszechnie stosowane badania krwi obejmują troponinę i rzadziej kinazę kreatynową MB. Znamienny wzrost wspomnianych biochemicznych markerów uszkodzenia mięśnia sercowego w seryjnie wykonanych badaniach laboratoryjnych pozwala nam zdiagnozować zawał.
Objawy zawału
Ponieważ ataki serca mogą być śmiertelne, ważne jest, aby jak najszybciej rozpoznać objawy alarmowe i skontaktować się ze służbami ratunkowymi.
Objawy zawału obejmują:
uczucie ucisku, ściskania lub bólu w klatce piersiowej
ból, który rozprzestrzenia się na ramiona, szyję, szczękę lub plecy
uczucie miażdżenia lub ciężkości w klatce piersiowej
uczucie podobne do zgagi lub niestrawności
nudności i czasami wymioty
nadmierne pocenie się
duszność
uczucie oszołomienia lub zawrotów głowy
w niektórych przypadkach lęk, który może przypominać atak paniki
kaszel lub świszczący oddech, jeśli w płucach gromadzi się płyn.
Objawy mogą różnić się kolejnością i czasem trwania — mogą trwać kilka dni lub pojawiać się i znikać nagle.
Mogą również rozwinąć się:
Hipoksemia: Wiąże się z niskim poziomem tlenu we krwi.
Obrzęk płuc: Polega na gromadzeniu się płynu w płucach i wokół nich.
Wstrząs kardiogenny: Wiąże się z nagłym spadkiem ciśnienia krwi, ponieważ serce nie może dostarczyć wystarczającej ilości krwi, aby reszta ciała działała prawidłowo.
Leczenie zawału w wielkim skrócie
Leczenie zawału mięśnia sercowego zależy od stopnia zablokowania tętnicy wieńcowej i ciężkości i rozległości samego zawału serca.
Do ustalenia tego służy skala GRACE, która mierzy, czy jest to ryzyko niskiego, średniego lub wysokiego stopnia.
Aby określić wynik w skali GRACE danej osoby, lekarz przyjrzy się czynnikom, które obejmują:
wiek osoby
skurczowe ciśnienie krwi
tętno
czy podniósł się poziom kreatyniny w surowicy
czy doszło do zatrzymania akcji serca przy przyjęciu do szpitala
uniesienie odcinka ST w EKG
podwyższone markery sercowe.
Jeśli wynik GRACE wskazuje, że dana osoba ma niskie ryzyko zawału, lekarz może przepisać następujące leki:
antykoagulanty
przeciwpłytkowe
beta-blokery
azotany
statyny
inhibitory konwertazy angiotensyny
blokery receptora angiotensyny.
W przypadku osób o średnim i wysokim ryzyku lekarz może zalecić przezskórną interwencję wieńcową lub pomostowanie aortalno-wieńcowe.