Miazga to bogato unaczyniona i unerwiona tkanka, która wypełnia kanały korzeniowe oraz komorę zęba wewnątrz korony. Pełni funkcję odżywczą, regeneracyjną, obronną (ze względu na liczne komórki układu odpornościowego, które się w niej znajdują), a w zębach mlecznych odpowiada także za fizjologiczną resorpcję korzeni. W wyniku działania potencjalnie uszkadzających bodźców może dojść do zapalenia miazgi, które jest reakcją obronną. Jakie są przyczyny, objawy i metody leczenia zapalenia miazgi?
Przyczyny zapalenia miazgi
Czynniki, które wywołują zapalenie miazgi dzieli się na 2 grupy:
zakaźne,
niezakaźne.
Najczęstszą przyczyną stanu zapalnego jest bakteryjne zapalenie miazgi zęba. U jego podłoża leżą ubytki próchnicowe. Jednak nie są one jedyną drogą przedostawania się drobnoustrojów do wnętrza zęba. Do odsłonięcia miazgi zębowej bez wcześniejszej destrukcji szkliwa kwasami wytworzonymi przez bakterie może dojść w wyniku:
złamania zęba,
pęknięcia szkliwa,
bruksizmu (czyli zgrzytania zębami),
bulimii,
zniszczenia zębiny przy opracowywaniu ubytków próchniczych.
W rzadkich przypadkach drobnoustroje przedostają się do miazgi drogą krwiopochodną. Ma to miejsce, gdy w organizmie toczy się uogólniony lub miejscowy stan zapalny.
Zapalenie miazgi może być spowodowane również czynnikami niezakaźnymi: mechanicznymi, termicznymi, świetlnymi, wewnętrznymi lub promieniotwórczymi. Czynniki mechaniczne (m.in. nawykowe obgryzanie paznokci, intensywne zabiegi ortodontyczne) wiążą się z zaburzeniami ukrwienia miazgi. Skutkuje ono dostarczeniem zbyt małych ilości tlenu i substancji odżywczych do miazgi, a tym samym jej zapaleniem, następowym zwyrodnieniem i martwicą [1].
Objawy zapalenia miazgi
Po czym poznać, że doszło do zapalenia miazgi? Do typowych objawów należą:
ból,
obrzęk,
zaczerwienienie,
wzmożone ucieplenie.
Ból, który towarzyszy zapaleniu miazgi jest samoistny lub pojawia się po zadziałaniu określonego czynnika. Reakcja bólowa w odpowiedzi na uszkodzenie miazgi jest prawidłowa, ale problem pojawia się, gdy ból utrzymuje się pomimo braku czynnika drażniącego. Chory może skarżyć się np. na ból podczas spożywania posiłków (szczególnie zimnych lub gorących).
Ból samoistny pojawia się niezależnie od działania czynników zewnętrznych. Najczęściej ma charakter promieniujący i pulsujący, co utrudnia wskazanie miejsca, gdzie doszło do zapalenia. Przyjmuje się, że jeśli dolegliwości bólowe rozszerzają się na okolicę oczodołu i skroń problem dotyczy górnych zębów. Z kolei ból promieniujący w kierunku ucha lub szyi oznacza stan zapalny w zębach żuchwy [1].
Leczenie zapalenia miazgi
Istnieją różne metody leczenia zapalenia miazgi. Wybór konkretnej z nich zależy od różnych czynników m.in. stanu miazgi, stopnia odwracalności zaburzenia oraz nasilenia patologii.
W przypadku zapalenia odwracalnego wdraża się leczenie biologiczne, które ma na celu zachowanie żywej miazgi. Po jego zakończeniu zaleca się okresowe wizyty kontrolne pozwalające na ocenę żywotności miazgi.
Z kolei w przypadku zapalenia nieodwracalnego stosuje się leczenie endodontyczne (kanałowe). Jest to metoda, która polega na usunięciu miazgi, opracowaniu kanałów, a następnie ich szczelnym wypełnieniu.
Do czasu wizyty u stomatologa można wdrożyć leczenie objawowe. W uśmierzaniu bólu pomagają tabletki przeciwbólowe, które są dostępne bez recepty.
Zapalenie miazgi to coś, czego nie należy lekceważyć. Może dawać poważne powikłania w postaci martwicy miazgi i przedostania się drobnoustrojów do innych miejsc organizmu [2].
Profilaktyka zapalenia miazgi
W jaki sposób zminimalizować ryzyko zapalenia miazgi? Główną przyczyną stanu zapalnego w tym miejscu jest choroba próchnicowa. W związku z tym należy przestrzegać zasad jej profilaktyki. Jedną z nich jest unikanie spożywania produktów bogatych w cukry proste.
Kolejną jest dbanie o higienę jamy ustnej: częste i dokładne mycie zębów. Przy czym ważne jest, aby pasta do zębów była dobrana do wieku i indywidualnych potrzeb. Dostępne są m.in. pasty, które nie tylko zapobiegają próchnicy, ale i chronią dziąsła czy takie, które zostały stworzone z myślą o wrażliwych zębach [3].
Przypisy
[1] https://denthelp.pl/blog/zapalenie-okostnej-zeba
[2] https://www.mp.pl/stomatologia/wytyczne/112363,leczenie-chorob-miazgi-zebow-mlecznych-oraz-zebow-stalych-z-nieukonczonym-rozwojem-korzenia
[3] Wójcicka, Anna, et al. "Próchnica wieku rozwojowego chorobą cywilizacyjną." Przegl Epidemiol 66 (2012): 705-711.