Zanokcica to ostre zakażenie wału paznokciowego spowodowane infekcją, najczęściej bakteryjną. Zmiany zapalne w obrębie paznokcia powstają w wyniku urazu opuszki palca, przy naderwaniu paznokcia. Jak postępować w przypadku wystąpienia objawów zanokcicy?
Infekcje bakteryjne w obrębie skóry i paznokci nie należą do rzadkości. Teoretycznie drobnoustroje stanowią naturalną mikroflorę na skórze człowieka, jednak gdy dochodzi do zachwiania równowagi mikrobiologicznej, rozwija się zakażenie. Zanokcica to jedna z najczęstszych chorób bakteryjnych. Wywołują ją różne bakterie, np. gronkowiec złocisty (Staphylococus aureus), paciorkowce (Streptococcus pyogenes) i bakterie Gram-ujemne1. Może mieć charakter ostry, przewlekły lub nawracający.
Przyczyny zanokcicy
Jak już zostało wspomniane, główną przyczyną zanokcicy jest zakażenie bakteryjne spowodowane przez uszkodzenie naskórka. Najczęściej pojawia się niedługo po urazie wału paznokciowego, do którego może dojść w wyniku np. skaleczenia, zabiegu manicure i pedicure, niekontrolowanego skubania skórek przy paznokciu, obgryzania paznokci2 itp. Zdecydowanie rzadziej czynnikiem wywołującym zakażenie jest HSV (wirus opryszczki pospolitej), który zwykle prowadzi do epizodów ostrych. Przy zmianach przewlekłych należy wziąć pod uwagę infekcję grzybiczą (Candida albicans)3.
Objawy zanokcicy
Ostra zanokcica powoduje bolesny obrzęk, czerwone zabarwienie i pogrubienie skóry w okolicach wału paznokciowego. Sam oskórek zwykle nie jest zmieniony chorobowo. Pojawia się jednak bolesność tej okolicy, co może przyczyniać się do dyskomfortu. Ciągłość skóry jest naruszona, a obrąbek naskórkowy oddziela się od płytki paznokciowej, więc bakterie z łatwością przenikają w ranę, wywołując stan zapalny4. W przypadku zanokcicy spowodowanej gronkowcem zmiany mogą mieć charakter pęcherzowy i obejmować obszary pod paznokciem.
Objawy zanokcicy przewlekłej są podobne do infekcji o charakterze ostrym, jednak zwykle utrzymują się dłużej (nawet ponad 6 tygodni), a zakażenie może się rozprzestrzeniać na pozostałe części wału paznokcia. W zaawansowanym stanie choroby istnieje możliwość pojawienia się treści ropnej oraz zaburzeń wzrostu płytki paznokcia5.
Jak leczyć zanokcicę?
Zaleca się, aby w przypadku stwierdzenia objawów zanokcicy skonsultować się z lekarzem POZ lub dermatologiem. Wprawdzie najczęściej w leczeniu zastosowanie znajdują środki miejscowo odkażające, jednak ważne jest, aby lekarz wykluczył możliwość wystąpienia innych chorób infekcyjnych, które przyczyniły się do rozwoju zakażenia (np. łuszczyca, nowotwór)6.
Najczęściej wystarczające okazuje się wdrożenie środków odkażających o miejscowym działaniu. Zalecane jest też moczenie palca w ciepłej wodzie co 6-8 godzin, co ma sprzyjać oczyszczeniu miejsca zakażenia i zmniejszeniu obrzęku7.
W zakażeniu ostrym bakteryjnym może istnieć konieczność stosowania antybiotyków. Antybiotykoterapia o szerokim zakresie działania jest niezbędna również wtedy, gdy istnieje wysokie ryzyko poważnej infekcji, np. u pacjentów z zaburzeniami krążenia, przy obniżonej odporności, u chorych na cukrzycę itd. Jeżeli pomimo wdrożonego leczenia zmiany nie ustąpią lub dojdzie do ich nasilenia, może być wskazana interwencja chirurgiczna8.
Jak przeciwdziałać zanokcicy i innym infekcjom paznokci?
Profilaktyka zanokcicy polega przede wszystkim na przeciwdziałaniu urazów w obrębie paznokci. Zdecydowanie niewskazane jest skubanie skórek i obgryzanie paznokci. Wszelkie zabiegi estetyczne (manicure, pedicure) w obrębie paznokci powinny być wykonywane w umiejętny i ostrożny sposób. Jeśli wykonujesz je samodzielnie w domu, zadbaj o wysoki poziom higieny i stosuj wyłącznie dobrej jakości przyrządy, takie jak obcinacze, cążki, pilniki itp. Każde skaleczenie należy zdezynfekować.
Trzeba też unikać bezpośredniego kontaktu z detergentami (prace domowe należy wykonywać w rękawiczkach). Warto regularnie używać kremów i maści nawilżających. Szeroki wybór kosmetyków do pielęgnacji dłoni i paznokci znajdziesz w aptece e-Ziko.
Przypisy
1 Maciejewska J., Zanokcica, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/170690,zanokcica, [dostęp: 04.11.2022]
2 Tamże.
3 Kisiel K., Jakie jest postępowanie w przypadku zanokcicy?, https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.7.3.14., [dostęp: 04.11.2022]
4 Cyt. Maciejewska J., Zanokcica…
5 Tamże.
6 Tamże.
7 Cyt. Kisiel K., Jakie jest postępowanie…
8 Tamże.