Zaćma - inaczej katarakta. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), zaćma jest główną przyczyną ślepoty na świecie. Obecne metody leczenia są bardzo zaawansowane i pozwalają na jej trwałe usunięcie. Pomimo tego jest to jeden najczęściej spotykanych problemów okulistycznych, z którymi lekarze spotykają się w swojej codziennej praktyce.
Co powoduje zaćmę?
Zaćma jest przewlekłą chorobą, która doprowadza do zmętnienia soczewki oka. Może być wrodzona, chociaż zdecydowanie częściej spotykamy się z postacią, która jest spowodowana starzeniem się organizmu. Zaćma, która jest wrodzona leczona jest już u kilkutygodniowych dzieci – zmętniała soczewka oka doprowadza do zaburzenia prawidłowego rozwoju widzenia. Schorzenie to może być dziedziczne, ale warto także wspomnieć, że choroby matki w trakcie ciąży również mogą doprowadzać do wystąpienia zaćmy u dziecka (jako powikłanie grypy lub różyczki). Okazuje się, że kolejną przyczyną zaćmy może być także uraz oka (zaćma pourazowa), czy przyjmowanie leków steroidowych.
Chociaż przyczyn zaćmy może być wiele, to jednak głównym czynnikiem doprowadzającym do jej rozwoju jest wiek oraz starzenie się organizmu. Wyróżniamy trzy rodzaje zaćmy związanej z wiekiem – jądrową, korową oraz podtorebkową tylną.
Operacja zaćmy
Bez wątpienia najlepszym sposobem pozwalającym na walkę z zaćmą jest zabieg chirurgiczny. Okazuje się jednak, że problem w terapii zaćmy leży zupełnie gdzie indziej – dokładnie w jego dostępności oraz czasie realizacji - szczególnie problem ten dotyczy Polski. Co roku kilkaset tysięcy osób oczekuje na operację zaćmy.
Chirurgiczne usunięcie zaćmy daje bardzo dobre efekty – jak na razie skuteczne metody leczenia farmakologicznego nie zostały poznane. Zabieg polega na usunięciu nieprawidłowej, zmętniałej soczewki oraz implantacji nowej, sztucznej, pozbawionej wad. Pomimo swoich niewielkich rozmiarów, oko jest niezwykle skomplikowanym narządem – zabiegi w jego obrębie wymagają więc ogromnej precyzji. Obecnie stosowane metody pozwalają na szybką rekonwalescencję oraz powrót do codziennych aktywności zaledwie w kilka dni po zabiegu, który cechuje się wysokim bezpieczeństwem oraz efektywnością. Operacja wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, narkoza nie jest konieczna (za wyjątkiem najmłodszych pacjentów). W zależności od sytuacji, wybierana jest odpowiednia soczewka – jedno - lub wieloogniskowa. Soczewki są także wykonane z różnych materiałów – wyróżniamy soczewki akrylowe, silikonowe czy hydrożelowe. Metoda, która jest wykorzystywana w leczeniu zaćmy, nazywana jest techniką fakoemulsyfikacji.
Objawy zaćmy
Objawy zaćmy są dobrze poznane – w jej przebiegu dochodzi do stopniowego pogarszania się ostrości widzenia. Symptomy obejmują więc rozmazane lub zamglone widzenie. Osoby zmagające się z zaćmą zgłaszają także gorsze widzenie w nocy lub w ciągu dnia, przy jasnym świetle; zdarza się także dwojenie. Oczy męczą się szybciej, pojawia się także problem z oceną odległości oraz z poruszaniem się. Występowanie tego typu objawów jest wskazaniem do wizyty u lekarza okulisty oraz przeprowadzenia odpowiednich badań. Doświadczony lekarz okulista po przeprowadzeniu odpowiedniej diagnostyki nie powinien mieć trudności z rozpoznaniem zaćmy. Szybkość narastania objawów jest różna – mogą one trwać nawet latami.
Zalecenia po operacji zaćmy
Chociaż cięcie w obrębie oka nie jest szerokie, to należy zaznaczyć, że proces gojenia może trwać nawet kilka tygodni. W okresie pooperacyjnym zaleca się przede wszystkim znaczne ograniczenie wysiłku fizycznego. Pacjenci powinni unikać także pochylania się, uciskania operowanego oka czy też drapania w jego obrębie. Zazwyczaj kontrolna wizyta lekarska ma miejsce w pierwszej dobie po zabiegu. Lekarz przepisuje pacjentowi krople do oczu (które koniecznie należy stosować), z antybiotykiem oraz działające przeciwobrzękowo. Leki należy przyjmować zgodnie z zaleceniami, które pacjent uzyskał podczas wypisu. Przestrzeganie zaleceń pozabiegowych ma istotny wpływ na powodzenie zabiegu usunięcia zaćmy.