Wodniak jądra to schorzenie, w którym dochodzi do powiększenia objętości moszny w wyniku nagromadzenia się płynu w otoczeniu jądra. Zwykle nie jest to bolesne, ale może powodować dyskomfort w codziennym życiu.
Wodniak jądra to rodzaj torbieli, która powstaje w wyniku gromadzenia się płynu surowiczego między błoną otrzewną a błoną ścienną osłonki jądra, co skutkuje zwiększeniem objętości moszny. Schorzenie może ujawniać się u mężczyzn w różnym wieku, w tym zarówno u niemowląt, jak i u dorosłych. Pod tym względem wyróżniamy wodniaki wrodzone i nabyte.
Wodniaki jądra: wrodzone i nabyte
Ponieważ wodniaki jądra dotyczą mężczyzn w różnym wieku, w klasyfikacji schorzenia bierze się pod uwagę wiek pacjenta.
Wodniaki wrodzone dotyczą noworodków. W zdecydowanej większości przypadków zanikają samoistnie w ciągu 1. roku życia i nie wymagają leczenia1.
Wodniaki nabyte dotyczą młodych chłopców, nastolatków i dorosłych mężczyzn. Do czynników ryzyka rozwoju wodniaka zaliczamy m.in. urazy worka mosznowego, nagły wysiłek fizyczny, choroby przenoszone drogą płciową.
Jest to zaburzenie łagodne, które nie powoduje upośledzenia płodności. Może się zdarzyć, że torbiel zmienia swoją wielkość w ciągu doby, np. powiększa się wieczorem, a zmniejsza rano. Mowa wówczas o tzw. wodniaku komunikacyjnym, w którym nagromadzony płyn przemieszcza się w drożnym kanale łączącym z otrzewną2.
Objawy wodniaka jądra
Głównym objawem wodniaka jest powiększenie jądra, najczęściej niebolesne. U niemowląt i małych dzieci zwykle nie stanowi problemu. U osób młodych i dorosłych osób może być jednak przyczyną poważnego dyskomfortu, wpływając na ogólną jakość życia, w tym kontakty intymne. U mężczyzn z czasem pojawia się przewlekły ból w mosznie i pachwinach3.
Dlaczego wodniak jądra powinien być leczony?
Przede wszystkim zaleca się, aby wszelkie niepokojące zmiany w obrębie moszny skonsultować z urologiem. Jest to ważne nie tylko dla zdiagnozowania wodniaka i doboru odpowiedniego sposobu leczenia, ale i wykluczenia innych nieprawidłowości, np. guza jądra4.
Nieleczony wodniak może osiągnąć znaczne rozmiary, przyczyniając się nie tylko do dyskomfortu w codziennym życiu, ale i dolegliwości bólowych. Torbiel staje się widoczna przez ubranie, utrudnia poruszanie się (nawet chodzenie). Trzeba też uwzględnić ryzyko wystąpienie innych chorób, takich jak przepuklina pachwinowo-mosznowa, zapalenie jądra, nowotwór jądra5.
Leczenie wodniaka jądra
Wodniaki wrodzone u dzieci najczęściej zanikają samoistnie i nie wymagają leczenia. U starszych chłopców niekiedy pojawiają się nagle, bez jednoznacznej przyczyny, po czym cofają się bez żadnej terapii w ciągu kilku tygodni. U części dorosłych mężczyzn objawy również mogą samoistnie ustąpić w ciągu kilku miesięcy. Jeśli jednak nie dochodzi do poprawy, konieczne jest wdrożenie odpowiedniej terapii.
Zdecydowanie nie wolno nakłuwać wodniaków ani też wdrażać żadnych innych inwazyjnych metod we własnym zakresie. Wskazana jest wizyta u urologa, który na podstawie przeprowadzonego badania zaleci odpowiednią terapię. Obecnie najczęściej wdrażaną metodą jest leczenie operacyjne, w szczególności, gdy wodniak się powiększa i powoduje dolegliwości.
Na czym polega operacja wodniaka jądra?
Leczenie zabiegowe wodniaka jądra polega na chirurgicznym wycięciu (hydrocelektomia) lub opróżnieniu torbieli poprzez usunięcie płynu. Wszystko odbywa się w znieczuleniu dobranym adekwatnie do potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Ingerencja chirurga zwykle trwa 30-60 minut. W rezultacie worek wodniaka jest znacznie zmniejszony, odpowiednio zszyty, a rana zabezpieczona jest opatrunkiem. Zabiegi tego typu najczęściej możliwe są w ramach tzw. chirurgii jednego dnia, co oznacza, że nie jest konieczna hospitalizacja.
Drugim sposobem jest metoda aspiracyjna, która polega na wkłuciu igły i odciągnięciu płynu. Niekiedy wstrzykiwany jest lek, który ma doprowadzić do prawidłowego zarośnięcia jamy wodniaka6. Chociaż leczenie zabiegowe wodniaka jądra daje dobre rezultaty, to jednak w niektórych przypadkach może dochodzić do nawrotów choroby7.
Przypisy
1 Szymkiewicz Cz., Wodniak jądra i powrózka nasiennego, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladmoczowy/68661,wodniak-jadra-i-powrozka-nasiennego, [dostęp: 03.11.2022]
2 Tamże.
3 Drabczyk R., Leczenie wodniaka jądra, https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=99659, [dostęp: 03.11.2022]
4 Tamże.
5 Cyt. Szymkiewicz Cz., Wodniak jądra i powrózka…
6 Cyt. Drabczyk R., Leczenie wodniaka jądra…
7 Tamże.