Czym jest włókniak twardy?
Włókniak twardy (łac. fibroma durum) to zmiana skórna o charakterze nowotworowym. Nie stanowi większego zagrożenia dla zdrowia, ponieważ rzadko ulega zezłośliwieniu. Mimo wszystko niektóre osoby decydują się na usunięcie włókniaka. Wynika to m.in. ze względów estetycznych.
Fibroma durum to zwłóknienie skóry charakteryzujące się zwiększoną liczbą fibrocytów w skórze właściwej. Z reguły występuje pojedynczo. Włókniaki mnogie obserwuje się jedynie u 0,3% osób (najczęściej tych, które mają zaburzenia odporności) [1, 2].
Przyczyny włókniaka twardego
Powstanie tego typu zmiany skórnej jest odpowiedzią na:
pękniętą torbiel pęcherzykową,
ukąszenie stawonogów,
ciała obce (np. drzazgę),
brodawkę wirusową,
zapalenie mieszków włosowych.
Ukąszenie stawonogów i zapalenie mieszków włosowych to najczęstsze przyczyny włókniaka twardego.
Ponadto przypuszcza się, że u kobiet powstawanie włókniaków ma związek z gospodarką hormonalną. Argumentuje się to częstszym występowaniem tego typu zmian w okresie ciąży i menopauzy.
Zaobserwowano również związek między częstością występowania włókniaków a wiekiem. Ryzyko pojawienia się zmian skórnych rośnie wraz z upływem lat. Rzadko występują one u osób poniżej 20. roku życia [1, 2].
Objawy włókniaka twardego
Włókniak twardy to zwłóknienie skóry w postaci grudki lub guzka i barwie od jasnobrązowej do czerwonobrązowej. Jego środek jest ciemniejszy, a obwód przypomina zdrową skórę.
Tego typu zmiany skórne osiągają rozmiary od 3 do 10 mm. Najczęściej pojawiają się na kończynach dolnych, choć tak naprawdę mogą występować na całym ciele.
Najbardziej narażone na ich powstawanie są osoby między 20. a 50. rokiem życia. Częstość ich występowania zależy również od płci – częściej stwierdza się je u mężczyzn.
Zmiany skórne pojawiają się stopniowo. Mogą utrzymywać się latami, nie dając żadnych objawów (tylko w niektórych przypadkach towarzyszy im ból przy ucisku i świąd) [1, 2].
Leczenie włókniaka twardego
Włókniak twardy jest zmianą nowotworową, ale rzadko ulega zezłośliwieniu. Poza tym może nie dawać żadnych objawów. Mimo wszystko część osób decyduje się na jego usunięcie z powodów estetycznych. Ponadto zaleca się, aby usunąć zmianę, gdy zaczyna się powiększać, zmieniać kolor, krwawić lub jest stale podrażniana.
W leczeniu włókniaka twardego wykorzystuje się różne metody. Jedną z nich jest powierzchniowe ścięcie przy użyciu skalpela lub proste wycięcie. Do innych metod zaliczają się:
laseroterapia;
kriochirurgia – niszczenie tkanek poprzez zamrażanie ich ciekłym azotem;
elektrokoagulacja – bezinwazyjny zabieg wykorzystujący łuk elektryczny (polecany osobom z ciemną karnacją) [1, 2];
Po usunięciu włókniaka należy pamiętać o regularnym oczyszczaniu rany np. za pomocą sprayów do odkażania. Ponadto zaleca się, aby unikać ekspozycji na słońce i stosować dermokosmetyki z filtrem SPF50, które zapewniają wysoki poziom ochrony przeciwsłonecznej. Wśród innych zaleceń wymienia się unikanie gwałtownych ruchów i nadmiernego wysiłku fizycznego.
Gdy proces gojenia się rany zostanie zakończony, można sięgnąć po maści pielęgnacyjne. Polecane są m.in. te, które mają w składzie heparynę lub alantoinę. Są to związki o działaniu przeciwzapalnym, łagodzącym, nawilżającym i regenerującym.
Oprócz maści pielęgnacyjnych można sięgnąć po plastry na blizny albo kremy. Zawarte w nich składniki przyspieszają proces gojenia się głębszych warstw skóry i zmniejszają ryzyko powstania blizny.
Zaleca się również stosowanie żeli albo plastrów silikonowych. Ich regularne używanie wspomaga leczenie blizn, rozjaśniają je i wygładzają. Dzięki temu stają się mniej widoczne.
Profilaktyka włókniaka twardego
W ramach profilaktyki należy unikać czynników, które predysponują do powstawania tego typu zmian skórnych. Poza tym warto zadbać o zdrowy styl życia i regularne wykonywanie badań kontrolnych.
Przyczyny występowania włókniaka twardego nie są do końca poznane. Jednak w przypadku włókniaka miękkiego zaobserwowano związek między częstością jego występowania a zespołem metabolicznym [3].
Przypisy
[1] Higgins J., Maher M. H., Douglas M. S. Diagnosing common benign skin tumors. American Family Physician, 2015, 92 (7), s. 601–607.
[2] Argenziano G., Typical and atypical dermoscopic presentations of dermatofibroma, Journal of the European Dermatology and Venereaology. 2013, 27(11), s. 1375-1380.
[3] Owczarczyk-Saczonek A, Placek W. Skin tags as a symptom of metabolic disorders. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny. 2016;103(3), s. 240-245.