Wirus HPV kojarzy się głównie z rakiem szyjki macicy. Faktycznie, istnieją wysokoonkogenne podtypy, które zwiększają ryzyko rozwoju nowotworu. Jednak to tylko ułamek wiedzy na temat tego wirusa. Co jeszcze warto o nim wiedzieć?
Czym jest wirus HPV?
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) ma ponad 120 typów. Część z nich jest wysokoonkogenna i odpowiada za rozwój raka szyjki macicy, prącia, gardła czy krtani. Z kolei inne są przyczyną łagodnych zmian takich jak brodawki płciowe czy kurzajki.
Do zakażenia wirusem HPV dochodzi w wyniku kontaktu z naskórkiem osoby zakażonej lub w trakcie współżycia. Wirus wnika w głąb naskórka wielowarstwowego, do komórek warstwy podstawowej. Tam dochodzi do jego replikacji.
Jego wniknięcie do organizmu nie oznacza jeszcze, że rozwinie się choroba. Zdarza się, że układ odpornościowy eliminuje wirusa w ciągu 6-18 miesięcy. W tym czasie zakażenie przebiega bezobjawowo, ale osoba zakażona może zarażać innych [1]. Jak się przed tym uchronić i po czym poznać, że doszło do zakażenia?
Przyczyny wirusa HPV
Wirus brodawczaka ludzkiego jest wysoce zaraźliwy. Z łatwością przenosi się z człowieka na człowieka. Jedną z najczęstszych dróg transmisji jest kontakt seksualny.
Jednak do zakażenia może dojść również poprzez kontakt ze skórą osoby zakażonej. W związku z tym należy unikać dotykania zmian chorobowych i korzystania z tych samych ręczników, klapków itp. [1].
Objawy zakażenia wirusem HPV
Jedną z najłagodniejszych form HPV są brodawki jamy ustnej. Inną są brodawki zwykłe (tzw. kurzajki), za które odpowiada HPV 2, 4, 7. Mają postać grudkowatych zmian o średnicy kilku mm i nierównej powierzchni. Zazwyczaj pojawiają się na palcach rąk.
Brodawki wywołane wirusem HPV mogą pojawiać się również w okolicy odbytu, sromu czy prącia, a także na podniebieniu miękkim, nosie, tchawicy czy oskrzelach.
Oprócz wirusów, które są odpowiedzialne za pojawienie się kurzajek czy brodawek płciowych, wyróżnia się onkogenne typy HPV. Do grupy wysokiego ryzyka ze względu na ryzyko wywołania nowotworu należą: HPV-16, 18, 31, 33, 45 I 56. Przewlekłe zakażenie tymi podtypami sprzyja nowotworzeniu i może prowadzić do rozwoju raka prącia, szyjki macicy, sromu, krtani czy jamy ustnej.
Najbardziej onkogenne są podtypy H-16 i 18, które odpowiadają za 70% przypadków zachorowania na raka szyjki macicy. Wczesne objawy tej choroby są niespecyficzne. Warto zwrócić uwagę na krwawienia po współżyciu, krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu, bóle podbrzusza lub okolicy krzyżowo-lędźwiowej [1],[2].
Leczenie wirusa HPV
Komórki zmienione przez HPV można leczyć za pomocą: krioterapii polegającej na ich zamrażaniu przy użyciu ciekłego azotu, laseroterapii wykorzystującej światło lasera lub procedury elektrochirurgicznego wycięcia (LEEP), czyli krótkiego zabiegu. Ponadto wdraża się leczenie mające na celu stymulowanie układu immunologicznego.
Jeśli chodzi o leczenie następstw zakażenia, zależy ono od zmian wywołanych przez HPV. W przypadku brodawek płciowych lekarz może zalecić stosowanie maści z podofilotoksyną – organicznym związkiem chemicznym hamującym podział komórek.
Inaczej wygląda leczenie w przypadku zakażenia podtypem onkogennym. W przypadku, gdy dojdzie do rozwoju nowotworu, stosuje się chemioterapię, radioterapię czy leczenie chirurgiczne [1].
Profilaktyka zakażenia wirusem HPV
Jedną z najczęstszych dróg transmisji wirusa HPV jest kontakt seksualny. W związku z tym, aby ustrzec się przed zakażeniem, należy pamiętać o stosowaniu prezerwatyw.
W ramach profilaktyki, a także wspomagania leczenia zmian wywołanych przez wirusa brodawczaka ludzkiego można sięgnąć po żel dopochwowy. Tworzy on warstwę ochronną zapobiegającą integracji wirusa HPV i przyspiesza proces gojenia. Wykazuje właściwości antyoksydacyjne, wiąże patogeny i wspomaga remisję zmian.
Jednym z elementów profilaktyki zakażenia odmianami niskoonkogennymi i wysokoonkogennymi jest szczepionka. Najwyższą skuteczność wykazuje w przypadku młodych kobiet, które nie rozpoczęły współżycia [3].
Przypisy
[1] Bratosiewicz-Wąsik J., Miklasińska-Majdanik M., Wąsik TJ. Zakażenia wywoływane przez ludzkie papillomawirusy, Zakażenia XXI wieku, 2019, nr 2(6): 263–271.
[2] Dunne, Eileen F., and Ina U. Park. "HPV and HPV-associated diseases." Infectious Disease Clinics 27.4 (2013): 765-778.
[3] https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/kto-powinien-zostac-zaszczepiony-przeciw-zakazeniom-hpv-i-kiedy/