Torbiel Bakera (inaczej cysta Bakera) to zmiana nienowotworowa w kształcie guzka. Nazywana jest również „torbielą dołu podkolanowego”, ponieważ pojawia się w dole podkolanowym. Jakie są jej przyczyny, objawy i metody leczenia?
Przyczyny torbieli Bakera
Przyczyny torbieli Bakera nie są do końca znane. Zaobserwowano, że częściej występuje u osób aktywnych fizycznie. W związku z tym przypuszcza się, że czynnikami predysponującymi do jej powstania są: przeciążenia kończyny dolnej, liczne kontuzje i urazy.
Wśród innych przyczyn torbieli Bakera wymienia się reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zapalenie kaletek maziowych w dole podkolanowym, stany zapalne stawu kolanowego, dnę moczanową oraz przepuklinę torebki stawu kolanowego [1].
Objawy torbieli Bakera
Jednym z pierwszych objawów cysty Bakera jest pojawienie się charakterystycznego guzka w dole podkolanowym. Z reguły jest niebolesny i nie towarzyszą mu żadne nieprzyjemne dolegliwości. Jednak w niektórych przypadkach obserwuje się objawy świadczące o stanie zapalnym – obrzęk i ból w obrębie stawu kolanowego, a także zaczerwienienie i ucieplenie okolicy cysty Bakera.
Wraz z upływem czasu objawy stają się coraz bardziej uciążliwe. Torbiel ulega powiększeniu a ból kolana utrudnia zginanie kończyny dolnej w stawie kolanowym (przez co nawet wykonywanie prostych, codziennych czynności staje się męczące). Do tego dochodzą inne objawy (m.in. drętwienie łydki) wynikające z ucisku przez torbiel na otaczające ją naczynia krwionośne i nerwy [1].
Leczenie torbieli Bakera
Jak rozpoznać, że ból i trudności ze zginaniem kończyny dolnej są spowodowane torbielą dołu podkolanowego? Podstawą diagnostyki jest badanie fizykalne, podczas którego lekarz palpacyjnie bada guzek zlokalizowany w dole podkolanowym. Jednak nie zawsze to wystarczy. W celu potwierdzenia diagnozy lekarz może zdecydować o konieczności zrobienia dodatkowych badań: USG, rezonansu magnetycznego czy artroskopii (jest to małoinwazyjny zabieg, który wykonuje się zarówno w celach diagnostycznych, jak i leczniczych).
Po ustaleniu rozpoznania wdrażane jest leczenie, którego przebieg zależy głównie od przyczyny cysty Bakera. Jeśli jest nią choroba przewlekła wdraża się leczenie zalecane w danej jednostce chorobowej. Przykładowo osobom z reumatoidalnym zapaleniem stawów podaje się m.in. leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz leki modyfikujące przebieg choroby, które mają na celu zahamowanie procesu niszczenia stawów. Z kolei chorym na dnę moczanową zaleca się zmianę stylu życia i przyjmowanie leków na dnę moczanową (np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych) w przypadku zaostrzenia objawów. Leczenie choroby podstawowej jest ważne, ponieważ w przeciwnym razie problem z torbielą może nawracać.
Jak wygląda leczenie cysty Bakera, która nie jest związana z chorobą przewlekłą? W takich przypadkach wiele zależy od rozmiaru zmiany oraz dolegliwości, które jej towarzyszą. Jeśli torbiel jest niewielka i daje tylko łagodne objawy zaleca się leczenie zachowawcze. Polega ono na oszczędzaniu i maksymalnym odciążaniu kończyny (najlepiej, jeśli jest możliwe spędzenie kilku dni w domu i leżenie z nogą uniesioną do góry).
Ważną rolę w leczeniu torbieli dołu podkolanowego odgrywa również rehabilitacja. Zabiegi rehabilitacyjne są szczególnie zalecane we wczesnym stadium choroby, zanim pojawią się uciążliwe objawy. W leczeniu torbieli Bakera wykorzystuje się m.in. leczenie zimnem, czyli krioterapię. Pomaga ona zmniejszyć ból, obrzęki oraz nadmierne ucieplenie stawu kolanowego. Oprócz leczenia zimnem specjalista może zlecić jonoforezę, pole magnetyczne, laseroterapię lub ultradźwięki. Są to zabiegi, które przyspieszają proces regeneracji. Ich uzupełnieniem może być kinezyterapia, czyli systematyczne wykonywanie ćwiczeń zleconych przez fizjoterapeutę.
Zdarza się, że wyżej opisane metody leczenia są niewystarczające. W takich przypadkach lekarz może podjąć decyzję o konieczności wykonania punkcji torbieli. Polega ona na nakłuciu cysty i odciągnięciu z niej płynu [1, 2].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/271825,torbiel-bakera
[2] Calvisi V., Lupparelli S., Giuliani P. Arthroscopic all–inside suture of symptomatic Baker’s cysts: a technical option for surgical treatment in adults, Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc, 2007, 15: 1452–1460.