Torbiel, inaczej cysta, to przestrzeń wypełniona treścią płynną lub galaretowatą, która zawiera m.in. erytrocyty, komórki stanu zapalnego, a nawet komórki nowotworowe. Jest to zmiana patologiczna, która może rozwinąć się zarówno na powierzchni skóry, jak i wewnątrz organizmu. Chociaż zasadniczo łagodne torbiele w stanie uśpionym nie dają objawów i najczęściej nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, to jednak wymagają kontroli lekarskiej i stałej obserwacji.
Czym jest i jak powstaje torbiel?
Torbiel to specyficzny rodzaj pęcherza, w którym znajduje się jedna lub więcej komór. Sam proces powstawania tej zmiany jest dość długi. Pochodzą one z tkanki nabłonkowej (torbiele proste) lub innej tkanki (torbiele rzekome). Mogą ujawnić się właściwie u każdego, bez względu na wiek. Ich rozmiary bywają różne. Chociaż zwykle budzą pewne obawy, to jednak w większości przypadków nie są przyczyną chorób nowotworowych, ani nie stanowią zagrożenia dla zdrowia bądź życia1.
Przyczyny powstawania torbieli są różne, od uwarunkowań genetycznych czy anatomicznych, poprzez patologie rozwojowe aż po urazy, infekcje czy przeciążenia. Chociaż większość torbieli to zmiany łagodne, a pozostawione w spoczynku nie powodują objawów, to jednak nie należy ich bagatelizować. Każda cysta powinna być skonsultowana z lekarzem, który podejmie decyzję dotyczącą dalszego postępowania.
Gdzie najczęściej występują torbiele?
Jak już zostało wspomniane, torbiele mogą ujawnić się w różnych miejscach organizmu. Najczęściej zlokalizowane są w wewnętrznych narządach, np. w piersiach, na jajnikach, nerkach, trzustce, wątrobie, tarczycy, a nawet w mózgu. U mężczyzn wyróżniamy torbiele nasieniowe najądrza i jąder.
Są też torbiele powstające w obrębie twarzy, głowy, szyi, szczęki oraz jamy ustnej (torbiel zastoinowa błony śluzowej). Torbiel włosowa pojawia się na plecach. Oprócz tego wyróżniamy torbiele ścięgien i torebek stawowych. Mogą występować pojedynczo lub w większej liczbie (wielotorbielowatość)2.
Jakie są objawy torbieli?
Torbiele nie muszą dawać objawów, szczególnie jeśli nie dochodzi do ich naruszenia i nie wywołują wpływu na inne narządy. Przez stosunkowo długi czas rozwijają się bezobjawowo.
Tak naprawdę symptomy zależą od lokalizacji i wielkości zmiany. Gdy jednak dochodzi do jej wzrostu, mogą ujawniać się niepokojące dolegliwości, takie jak np.:
objawy skórne w przypadku torbieli na skórze,
ból, który wynika z ucisku torbieli na jego tkanki innych narządów, np. torbiele nerek powodują ból pleców;
objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka, jeśli w wyniku rozwoju torbieli doszło do stanu zapalnego,
zaburzenia cyklu miesiączkowego w przypadku cyst na jajnikach3.
Jak leczyć torbiele?
Przede wszystkim kluczowe znaczenie ma diagnostyka. Nie wszystkie torbiele są widoczne tak jak skórne, nie zawsze są wyczuwalne pod wpływem dotyku. Niekiedy pacjent zgłasza się dopiero wtedy, gdy pojawiają się inne dolegliwości, np. zaburzenia miesiączkowania i uczucie rozpierania w okolicy podbrzusza w przypadku cysty jajnika. Jednak wszelkie niepokojące zmiany czy objawy powinny być skonsultowane z lekarzem pierwszego kontaktu, który postawi diagnozę lub skieruje do innego specjalisty. Warto podkreślić, że torbiele w stanie uśpionym, a więc zwykle te o mniejszych rozmiarach, które nie dają objawów, niekiedy wykrywane są przypadkowo.
Leczenie zawsze zależy od indywidualnego przypadku. Te łagodne, mogą nie wymagać terapii, a jedynie obserwacji. Wiele zmian zanika samoistnie, nie dając powikłań. Zdarza się, że lekarz zaleca stosowanie leków na wchłonięcie torbieli. Niekiedy jednak konieczne jest wykonanie zabiegu, np. laparoskopii lub klasycznej operacji otwartej4.
Jak wspomagać leczenie torbieli?
W przypadku stwierdzenia niepokojących objawów, które mogłoby świadczyć o rozwoju torbieli, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu dokonania diagnozy i wykluczenia ewentualnych zmian nowotworowych. Leczenie łagodnych cyst można wspomagać domowymi metodami. Jakimi? Codzienną dietę warto urozmaicić produktami zawierającymi naturalne antyoksydanty, takimi jak np. jarmuż, borówki, truskawki, cynamon, bazylia, oregano, imbir. Istotne znaczenie ma też witamina A, witamina C, karotenoidy, flawonoidy5.
Przypisy
1 Nawojowska P., Czym jest torbiel i czy jest groźna dla zdrowia?, https://www.hellozdrowie.pl/cysta-torbiel-jakie-sa-jej-przyczyny-jej-powstawania-oraz-objawy/#co-to-jest-torbiel, [dostęp: 14.12.2022]
2 Tamże.
3 Tamże.
4 Tamże.
5 Tamże.