Teleangiektazje (potocznie nazywane „pajączkami naczyniowymi”) to poszerzenia drobnych naczyń śródskórnych. Na początku występują pojedynczo. Z czasem tworzą skupiska, które z reguły występują symetrycznie na obu kończynach. Nie są wyłącznie problemem natury estetycznej. Często są jedną z pierwszych, widocznych zmian towarzyszących przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych.
Czym są teleangiektazje?
Teleangiektazje mają postać rozszerzonych, niewielkich naczyń włosowatych w skórze. Mają niebieskosiny lub brunatnoczerwony kolor. Dzieli się je na 4 typy.
Samoistne – zlokalizowane pod naskórkiem. Są kruche, cienkie i jasnoczerwone. Występują głównie u kobiet w średnim wieku.
Wtórne – wyraźnie odgraniczone, drobne, w odcieniu fioletu. Mogą być spowodowane urazem.
Izolowane – typ pajączków naczyniowych, któremu nie towarzyszą żylaki czy inne objawy niewydolności żylnej.
Związane z żylakiem lub niewydolnym naczyniem odżywczym – są wyczuwalne palpacyjnie. Występują w przebiegu niewydolności żylnej.
Pajączki naczyniowe to powszechnie występujące zmiany. Częstość ich występowania rośnie wraz z wiekiem [1].
Przyczyny teleangiektazji
Istnieje kilka czynników, które predysponują do powstawania teleangiektazji:
rodzaj aktywności zawodowej (większe ryzyko powstawania pajączków naczyniowych występuje u osób wykonujących pracę siedzącą lub stojącą),
liczba przebytych ciąż,
nadwaga i otyłość,
podeszły wiek,
płeć żeńska,
uwarunkowania genetyczne [1, 2].
Objawy teleangiektazji
Teleangiektazja objawia się pojawieniem się linii naczyniowych o średnicy mniejszej niż 1 mm i różnym kolorze. W miejscu, gdzie występują, może pojawić się również świąd i ból.
Pajączki naczyniowe mogą być jednym z objawów towarzyszących przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych. Jest to choroba, która w początkowej fazie rozwoju daje objawy w postaci „ciężkości nóg” i niewielkich obrzęków (nasilających się pod koniec dnia). Wraz z rozwojem dochodzą do tego inne objawy m.in. ból nóg, kurcze mięśni kończyn dolnych czy obrzęki wokół kostek [1].
Leczenie teleangiektazji
Lekarz ustala przebieg leczenia na podstawie dokładnego wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego oraz badań dodatkowych. Podstawą jest ultrasonografia dopplerowska żył kończyn dolnych – badanie, które pomaga wykryć nawet niewielkie zmiany, określić prędkość przepływu krwi w naczyniach żylnych i zlokalizować naczynia niedrożne.
W przypadku przewlekłej niewydolności żylnej wdraża się farmakoterapię oraz terapię uciskową. Choremu podaje się leki flebotropowe, które zmniejszają stan zapalny i poprawiają mikrokrążenie. Ich uzupełnieniem mogą być suplementy diety z rutyną i innymi flawonoidami.
Oprócz farmakoterapii i terapii uciskowej wykorzystuje się leczenie inwazyjne. Obejmuje ono techniki takie jak:
laseroterapia,
intensywna terapia światłem pulsującym,
termokoagulacja,
mikroflebektomia,
skleroterapia.
Ostatnia z wymienionych technik jest stosowana najczęściej. Polega na niszczeniu pajączków żylnych, dzięki wstrzyknięciu środka niszczącego śródbłonek żyły. Po podaniu takiego środka dochodzi do jego okluzji i zwłóknienia [1, 2, 3].
Profilaktyka teleangiektazji
Istnieją również metody, które stosuje się w ramach profilaktyki i leczenia zachowawczego przewlekłej niewydolności żylnej.
Kompresjoterapia, czyli leczenie stopniowanym uciskiem. Polega na uciskaniu kończyny dolnej za pomocą opasek uciskowych lub specjalistycznych wyrobów elastycznych (np. podkolanówek).
Noszenie wygodnej, luźnej odzieży i dobrze dobranego obuwia.
Unoszenie kończyn dolnych podczas odpoczynku (tzw. drenaż ułożeniowy).
Unikanie długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej lub stojącej, częstych kąpieli w gorącej wodzie, intensywnych ćwiczeń fizycznych i nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV [1, 2, 3].
Warto pamiętać, że jednym z czynników predysponujących do rozwoju teleangiektazji jest nadwaga lub otyłość. W związku z tym zaleca się unormowanie masy ciała poprzez urozmaiconą dietę o indywidualnie dobranej kaloryczności oraz regularną aktywność fizyczną.
Przypisy
[1] Kielar M. Metody leczenia teleangiektazji. Chirurgia Po Dyplomie. 2013, 02.
[2] Neubauer-Geryk, Jolanta, and Leszek Bieniaszewski. "Przewleka choroba żylna-patofizjologia, obraz kliniczny i leczenie." Choroby Serca i Naczyń 6.3 (2009): 135-141.
[3] Przybylska-Kuć, Sylwia, et al. "Przewlekła niewydolność żylna w praktyce lekarza rodzinnego." Family Medicine & Primary Care Review 3 (2013): 377-378.