Spondyloza (inaczej choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lub choroba zwyrodnieniowa dysku) to zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, których początki obserwuje się zazwyczaj około 30. roku życia. Nie zawsze obecność tego typu zmian wiąże się z występowaniem bólu. Jednak mimo wszystko spondyloza ma negatywny wpływ na wykonywanie codziennych czynności czy uprawianie sportu. Po czym rozpoznać chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa? Jakie są jej przyczyny i jak wygląda leczenie?
Czym jest spondyloza?
Pod pojęciem „spondyloza” kryje się szereg postępujących zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Dotykają one zarówno kręgów, jak i krążków międzykręgowych, chrząstek, układu więzadłowego i struktur stawowych kręgosłupa.
W zależności od lokalizacji tych zmian wyróżnia się różne typy spondylozy: szyjną, piersiową i lędźwiową [1].
Przyczyny spondylozy
Początki spondylozy można dostrzec około 30. roku życia. Wynika to z eksploatacji struktur narządu ruchu. Wraz z wiekiem krążki międzykręgowe coraz gorzej spełniają funkcję amortyzacyjną.
Utrata wody w tkance chrzęstnej, czyli dehydratacja prowadzi do utraty jej sprężystości. Przekłada się to na pogorszenie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa. Jej upośledzenie wynika również ze zmian morfologicznych w obrębie warstwy podchrzęstnej, chrząstki stawowej i błony maziowej.
Poza wiekiem istnieją również inne czynniki, które zwiększają ryzyko spondylozy. Należą do nich: nieprawidłowa postawa ciała, urazy kręgosłupa, przeciążenia (spowodowane np. wyczynowym uprawianiem sportu), wady genetyczne, reumatoidalne zapalenie stawów, siedzący tryb życia, zaburzenia hormonalne i metaboliczne oraz wady i schorzenia kręgosłupa (m.in. kifoza).
Nie zawsze można ustalić przyczynę zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. W takich przypadkach mówi się o spondylozie idiopatycznej [1, 2].
Objawy spondylozy
Pierwsze objawy zmian zwyrodnieniowych obserwuje się z reguły między 40. a 50. rokiem życia. Mogą różnić się w zależności od typu spondylozy.
Szyjna: objawia się bólem głowy w okolicy potylicznej, który promieniuje do łokcia, ramienia i barku. Oprócz bólu mogą pojawić się zawroty głowy i ograniczenie ruchomości kręgosłupa.
Piersiowa: u osób, które cierpią na ten typ spondylozy obserwuje się ból, a także ograniczony zakres ruchu i neuralgię międzyżebrową.
Lędźwiowa: najczęstsza postać choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, która objawia się bólem promieniującym do kolan, ud i pośladków.
Oprócz bólów i zawrotów głowy oraz objawów ze strony układu ruchu mogą wystąpić zaburzenia funkcji pęcherza moczowego i jelit [1, 3].
Leczenie spondylozy
W diagnostyce spondylozy wykorzystuje się rezonans magnetyczny kręgosłupa, tomografię komputerową i badanie rentgenowskie kręgosłupa. Po ustaleniu rozpoznania wdraża się leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne.
Leczenie farmakologiczne spondylozy polega na przyjmowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych i leków, które rozluźniają mięśnie. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić również zastrzyki sterydowe, a także preparaty wspomagające odbudowę chrząstki stawowej.
W złagodzeniu bólu pomagają również domowe metody. Jedną z nich jest robienie zimnych okładów. Można zrobić je samemu albo kupić gotowe okłady zimno-ciepło. Inną domową metodą jest stosowanie żelów przeciwbólowych.
W leczeniu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa ważną rolę odgrywa również fizjoterapia. W fazie zaostrzenia objawów stosuje się przede wszystkim krioterapię ogólnoustrojową lub miejscową (czyli leczenie zimnem). Dodatkowo fizjoterapeuta może zalecić laseroterapię, hydromasaż, ekspozycję na impulsowe pole magnetyczne i leczenie ruchem.
Dobre efekty może przynieść także wykonywanie ćwiczeń, które zmniejszają poranną sztywność kręgosłupa i zwiększają ruchomość segmentów kręgosłupa. Ważne, aby były one dobrane przez fizjoterapeutę i wykonywane systematycznie pod okiem specjalisty [3, 4].
Profilaktyka spondylozy
Ryzyko powstania zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa jest większe u osób z nadwagą i otyłością. W związku z tym warto zadbać o odpowiednio zbilansowaną dietę i regularną aktywność fizyczną.
Przypisy
[1] https://fizjoterapeuty.pl/choroby/spondyloza.html
[2] Robinson P.C., Brown MA. Genetics of ankylosing spondylitis, Mol Immunol. 2014, 57: 2–11.
[3] Torre-Alonso JC, Queiro R, Comellas M, Lizán L, Blanch C. Patient-reported outcomes in European spondyloarthritis patients: a systematic review of the literature. Patient Prefer Adherence. 2018 May 8;12:733-747.
[4] Haneline MT, Cooperstein R. Chiropractic care for patients with acute neck pain: results of a pragmatic practice-based feasibility study. J Chiropr Med. 2009, 8(4):143-55.